Στρατιές NEETs λυµαίνονται την Ελλάδα της κρίσης. Είναι οι 20άρηδες που έχουν χάσει τον μπούσουλα (NEETs, εκ του Νeither in Education nor in Employment or Training, δηλαδή οι εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης). Είναι η δημογραφική ομάδα των «νεαρών ενηλίκων σε ρόλο παιδιού». Tού «δεν είμαι ποτέ ευχαριστημένος», «δεν έχω ιδέα τι θέλω», «δεν έχω όραμα», «θέλω το εύκολο κέρδος», «δεν θέλω να κουραστώ για τίποτα», «δεν ελπίζω σε τίποτα», «δεν έχω drive για τίποτα», «δεν με ενδιαφέρει να προσφέρω τίποτα».

Το ακρωνύμιο δεν είναι απόλυτα ακριβές. Υπάρχουν φέρ’ ειπείν πολλοί «αυτοπαγιδευμένοι» φοιτητές. Νεαρά παιδιά εγκλωβισμένα σε προηγούμενες ηλικίες που δεν βρίσκουν, π.χ., ούτε ένα κίνητρο να διαβάσουν για να πάρουν κάποια στιγμή πτυχίο. «Πρέπει να κάτσω να “στρωθώ”. Σκέφτομαι όμως: “Γιατί να πληρώσω ένα τέτοιο τίμημα;”» μου έλεγε πριν από λίγες ημέρες μια 23χρονη.
Αν αναζητείς τους υπαιτίους, δεν χρειάζεται να πας πολύ μακριά. Ψάξε να βρεις τον Μπαμπά και τη Μαμά. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο υπεργονεϊσμός (overparenting) είναι εκείνος που εκτρέφει αυτούς τους «αυτοπαγιδευμένους νεαρούς ενηλίκους» (χονδρικά μεταξύ 18 και 26 ετών), ιδιαίτερα στα πιο προνομιούχα κοινωνικά στρώματα. Οι γονείς βγαίνουν πλέον μπροστά για να προλάβουν τραυματισμούς, απογοητεύσεις, ματαιώσεις, αδικίες, «κενά» και λάθη. Ανοίγουν τις μαύρες φτερούγες τους και περιθάλπουν βιαίως τα νεογνά τους (που έχουν από καιρό πάψει να είναι νεογνά), σχεδόν μέχρις ασφυξίας.

Θυµίζω ότι το φαινόµενο είναι τόσο διαδεδομένο που εδώ και χρόνια κολοσσοί (όπως, π.χ., η αμερικανική τράπεζα Merrill Lynch), προκειμένου να προσλάβουν αποφοίτους γνωστών πανεπιστημίων, έχουν φτάσει στο σημείο να καθιερώνουν «ανοιχτές ημέρες» όπου ο Μπαμπάς και η Μαμά (και όχι βέβαια ο νεαρός υποψήφιος) ξεναγούνται στις εγκαταστάσεις τους. Αλλά και στην Ελλάδα του 2018 οι Γεννήτορες είναι πάντα εκεί. Για να υποσχεθούν «μπες εσύ σε μια σχολή και μετά κάνε ό,τι θες», να «χαρτζιλικώνουν», να πληρώνουν εσαεί το ενοίκιο, να κλείνουν τις πληγές προτού αυτές καν ανοίξουν, να δικαιολογούν τη νωθρότητα και τη φυγομαχία, να παρηγορούν, να στρώνουν το κρεβάτι, να στύβουν την πορτοκαλάδα, να επωάζουν μέχρι τελικής εξόντωσης.

Στο βιβλίο της «How to Raise an Adult» («Πώς να μεγαλώνεις έναν ενήλικο») το 2015 η Τζούλι Λίθκοτ-Χέιμς, πρώην επικεφαλής του Γραφείου Συμβουλευτικής Πρωτοετών στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, είχε τονίσει ότι ο υπεργονεϊσμός σε αυτό το στάδιο της «αναδυόμενης ενηλικίωσης» είναι υπερφονικός. Διότι δεν απειλεί μόνο τις επαγγελματικές προοπτικές του (μεγάλου) παιδιού αλλά προκαλεί και τεράστιες ψυχολογικές βλάβες. Η Λίθκοτ-Χέιμς θα επιστρατεύσει μάλιστα έρευνες στις οποίες εντοπίζεται η στατιστική συσχέτιση μεταξύ υπερβολικού γονεϊκού ζήλου και φαρμακευτικής αγωγής για το άγχος ή την κατάθλιψη. Ενας καθηγητής σε Κέντρο Απεξάρτησης Τοξικομανών στο Λος Αντζελες θα διαπιστώσει ότι «τα ποσοστά κατάθλιψης και άγχους σε ευκατάστατους εφήβους και νέους ενηλίκους είναι ίδια με τα ποσοστά κατάθλιψης και άγχους που βιώνουν οι φυλακισμένοι έφηβοι».

Σηµειωτέον ότι και στην Ελλάδα η πληθυσμιακή ομάδα των NΕΕΤs εμφανίζει ποσοστά ρεκόρ, κάτι που μοιραία προσέλκυσε το ενδιαφέρον των ειδικών. Στην ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη Μονάδα Εφηβικής Υγείας (της Β’ Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού») ήδη λειτουργεί, σε πιλοτική βάση ακόμη, το πρόγραμμα «Transition» («Μετάβαση»). Στόχος του η παροχή υπηρεσιών στους ΝEETs «και η ενθάρρυνσή τους στη λύση προσωπικών, επαγγελματικών και κοινωνικών αδιεξόδων». H Mονάδα Εφηβικής Υγείας, στην οποία προσφάτως απονεμήθηκε διάκριση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ως Υπηρεσία Καλής Πρακτικής), δίνει έμφαση σε αυτή την περίοδο της «αναδυόμενης ενηλικίωσης». Οπως υπογραμμίζουν οι ειδικοί, βασικό σύμπτωμα είναι η αδυναμία προσαρμογής στις επιταγές της ενήλικης ζωής. Και η έλλειψη ψυχικών αντοχών. Ενα «φου» και τα παιδιά αυτά καταρρέουν.

Οι αναδυόμενοι ενήλικοι στην Ελλάδα του 2018 (τουλάχιστον όσοι έχουν απομείνει) θα κληθούν κάποια στιγμή να πάρουν τη ζωή τους στα χέρια τους. Για να γίνει αυτό, πρέπει επιτέλους να σταματήσει το ισόβιο babysitting.
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 20 Μαϊου 2018.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ