Με μια νέα ανάγνωση του εμβληματικού κύκλου τραγουδιών «Η εποχή της Μελισσάνθης», μιας μουσικής βιογραφίας βασισμένης σε ποιήματα του Μάνου Χατζιδάκι, εγκαινιάζεται στις 4 και 5 Νοεμβρίου ο τριετής κύκλος που αφιερώνει η Εθνική Λυρική Σκηνή στον συνθέτη.
Πρόκειται για μια καντάτα για ώριμη γυναικεία φωνή, δύο νεανικές ανδρικές, μεικτή και παιδική χορωδία, ορχήστρα δωματίου και στρατιωτική μπάντα, με βασικό μουσικό όργανο το μπουζούκι, την οποία ο Χατζιδάκις αφιέρωσε στη μνήμη της μητέρας του. Η «Μελισσάνθη» είναι ένα βαθιά πολιτικό έργο με υψηλή ποιητική διάσταση. Στον επίλογο του σημειώματός του, ο συνθέτης αναφέρει: «Η εποχή της Μελισσάνθης τέλειωσε. Σήμερα ζω για πάντα τον χαμό της. Κι ο κόσμος μας δεν πάει να γίνει καλύτερος. Με όλα όμως αυτά, δεν θέλω να δώσω ιστορικές διαστάσεις στη Μελισσάνθη και στην εποχή της. Επιθυμώ να καταγράψω μόνο την προσωπική μου περιπέτεια και συμμετοχή στην πρόσφατη ιστορία του κόσμου, έτσι καθώς την έζησα μέσα από το σπίτι μου και μέσα από την πόλη όπου εξακολουθώ να ζω».
Το θέμα της «Μελισσάνθης» άρχισε να απασχολεί τον συνθέτη από το 1945. Ωστόσο, η πρώτη εικόνα του έργου σχηματίζεται είκοσι χρόνια αργότερα, το 1965, όταν ο Χατζιδάκις γράφει το ποίημα «Η εποχή της Μελισσάνθης» που περιλαμβάνεται στην ποιητική συλλογή «Μυθολογία». Τα κεντρικά μέρη του ποιήματος αυτού θα αποτελέσουν τον πυρήνα του μουσικού έργου, το οποίο ο συνθέτης ξεκίνησε να συνθέτει το 1970 στην Αμερική.
Το έργο απασχόλησε τον συνθέτη επί μία δεκαετία –περισσότερο από κάθε άλλο μετά την «Αμοργό». Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1980 στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά και κυκλοφόρησε το ίδιο έτος σε διπλό άλμπουμ από τη δισκογραφική εταιρεία Νότος της Lyra.
Εν προκειμένω παρουσιάζεται μια νέα ανάγνωση του έργου, σε μουσική διεύθυνση του διακεκριμένου αρχιμουσικού της ΕΛΣ Λουκά Καρυτινού και με σολίστ τρεις νέους ερμηνευτές, τη μεσόφωνο Θεοδώρα Μπάκα και τους Γιώργο Περρή και Σταύρο Νιφοράτο, ο οποίος αξίζει να σημειωθεί ότι επελέγη ύστερα από ακροάσεις που προκήρυξε η ΕΛΣ.
Κατά την παρουσίαση της «Μελισσάνθης», στη σκηνή της Αίθουσας Σταύρος Νιάρχος θα στηθεί το έργο «Sipario – Uscite (Αυλαία – Εξοδοι)» του διεθνούς εικαστικού Γιάννη Κουνέλλη, ο οποίος έφυγε από τη ζωή τον Φεβρουάριο του 2017, αποτίνοντας φόρο τιμής στη μνήμη του.
Το έργο αυτό δημιουργήθηκε το 1981, λίγους μήνες μετά την πρώτη παρουσίαση της «Εποχής της Μελισσάνθης», και συνδέει τον θεατή με την εύθραυστη μνήμη της «γυάλινης γυναίκας», εν προκειμένω τη μορφή της Μελισσάνθης.
O επιμελητής του έργου, ιστορικός τέχνης Ντένης Ζαχαρόπουλος σημειώνει: «Το έργο του Κουνέλλη που στήνεται στη σκηνή της Λυρικής σε αντικατοπτρισμό με την «Εποχή της Μελισσάνθης» είναι μια «Aυλαία (Sipario)» και μια σειρά από «Εξόδους (Uscite)». Η διαφάνεια και τα γυάλινα ποτήρια έχουν να κάνουν με όψεις που αφορούν το εύθραυστο της δυσκολίας να περάσεις από τη μια μεριά στην άλλη, τη μέθη του λόγου που πέφτει σαν βροχή, τον ήχο που το ποτήρι αναπαράγει σαν αντηχείο, τα χείλη στο στόμιο, και πολλά που ίσως δεν έχει νόημα να ερμηνεύσει κανείς, δεδομένου ότι το έργο δεν υπάρχει εκτός σκηνής. Το σημαντικό είναι πως «επί σκηνής» την ερμηνεία τη δίνει η συγκίνηση του θεατή μπρος σε ό,τι ο ερμηνευτής –η φωνή κι ο ήχος πρώτα από όλα –επιτρέπει να περάσει από το φως στο σκοτάδι και αντίστροφα, από τη μνήμη στην παρουσία και από την αίσθηση στην απουσία».

HeliosPlus