Η εκρηκτική «Κάρμεν» στην εκδοχή των Antonio Gades και Carlos Saura, μια παράσταση που σφράγισε το φλαμένκο, επιστρέφει στο Ηρώδειο στις 2 Σεπτεμβρίου, για μια βραδιά η οποία τελεί υπό την αιγίδα της ισπανικής πρεσβείας.
«Καρπός» της σύμπραξης δύο κορυφαίων προσωπικοτήτων της ισπανικής τέχνης, του χορευτή και χορογράφου Antonio Gades και του σκηνοθέτη Carlos Saura, η χοροθεατρική εκδοχή της Κάρμεν πρωτοπαρουσιάστηκε στο Παρίσι το 1983, λίγο μετά την ομώνυμη ταινία των Gades/Saura που σάρωσε τα βραβεία στα διεθνή φεστιβάλ. Εμπνευσμένη από τη νουβέλα του Μεριμέ (1845), η παράσταση προκάλεσε εξαρχής αίσθηση.
Η «Κάρμεν» έρχεται στο Ηρώδειο με την υπογραφή της Compania Antonio Gades, της ομάδας που δημιούργησε ο μεγάλος χορευτής και σήμερα αποτελεί θεματοφύλακα του έργου του. Τους κεντρικούς ρόλους ενσαρκώνουν τέσσερις από τους κορυφαίους χορευτές της: η Esmeralda Manzanas στον ρόλο της Κάρμεν, ο José Huertas ως Δον Χοσέ, ο Jairo Rodriguez ως Ταυρομάχος και ο Miguel Angel Rojas ως Σύζυγος. Τους πρωταγωνιστές πλαισιώνουν οι εξαιρετικοί χορευτές και ένα σύνολο εκλεκτών μουσικών της ομάδας. Η επιμέλεια της παράστασης, που αναβιώνει με σεβασμό στην αυθεντική χορογραφία του Gades, είναι της Stella Arauzo, επί χρόνια παρτενέρ του στη σκηνή και καλλιτεχνικής διευθύντριας της Compania.
Ταγμένη στην ελευθερία
Η χοροθεατρική Κάρμεν ακολουθεί πιστότερα από την ταινία τη νουβέλα εστιάζοντας στο μοιραίο ερωτικό τρίγωνο μεταξύ της πρωταγωνίστριας, του Δον Χοσέ και του Εσκαμίλιο, και στο φιλήδονο ταμπεραμέντο της Τσιγγάνας Κάρμεν, που παραμένει αταλάντευτα ταγμένη στην προσωπική ελευθερία. «Η Κάρμεν δεν είναι ούτε επιπόλαια ούτε της αρέσει να βασανίζει τους άντρες –είναι απλώς μια γυναίκα ειλικρινής, που όταν αγαπά κάποιον το δηλώνει κι όταν δεν τον αγαπά το δηλώνει επίσης. Δημιούργησα την παράσταση γιατί δεν μου άρεσε η στερεοτυπική, ψεύτικη αντιμετώπισή της. Η Κάρμεν δίνεται ολοκληρωτικά σε ό,τι αγαπά δίχως να λησμονά την ταξική της καταγωγή» έλεγε ο Gades.
Οι φιγούρες των ηρώων είναι για τον Gades το απόλυτο μέσο έκφρασης. Αλλωστε, ο ίδιος πίστευε πως ο χορός είναι μια πνευματική κατάσταση: «Δεν ζεις για να χορεύεις» ήταν η φιλοσοφία του, «χορεύεις επειδή ζεις. Συχνά ξεχνάμε ότι ο χορός δεν είναι άσκηση αλλά πνευματική κατάσταση που εκφράζεται μέσα από την κίνηση» έλεγε συγκεκριμένα.
Ο Gades, πρώτος καλλιτεχνικός διευθυντής του Ballet Nacional de Espana μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας το 1978, υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους ισπανούς χορευτές του 20ού αιώνα.
Γεννημένος το 1936 σε μια φτωχική οικογένεια του Αλικάντε, στράφηκε τυχαία στον χορό, ώσπου το 1954 τον ανακάλυψε η περίφημη Pilar Lopez και τον ενέταξε στην ομάδα της. Το 1961 μετοίκησε στην Ιταλία, όπου εργάστηκε ως χορευτής και χορογράφος στο Θέατρο της Οπερας της Ρώμης, συνεργαζόμενος με τον Anton Dolin στο Bolero του Ravel, και στη συνέχεια στο Φεστιβάλ του Σπολέτο, όπου συνέπραξε με τον Gian Carlo Menotti στην Κάρμεν του Bizet, και στη Σκάλα του Μιλάνου (στην Κάρμεν και στο El Amor Brujo του Falla).
Το 1974 γνώρισε διεθνή επιτυχία με τον «Ματωμένο γάμο», χορογραφία εμπνευσμένη από το θεατρικό έργο του Lorca. Κατόπιν συνεργάστηκε επί τρία χρόνια με το Εθνικό Μπαλέτο της Κούβας και την Αlicia Alonso. Το 1978 περιόδευσε στις ΗΠΑ ως Ιλαρίων στην Giselle, ενώ το 1981, έπειτα από τη γνωριμία του με τον Saura, διασκεύασε για την οθόνη τον Ματωμένο γάμο, για να ακολουθήσει ύστερα από δύο χρόνια η Κάρμεν. Το 1994 παρουσίασε στη Γενεύη την τελευταία του χορογραφία, τη «Φουέντε Οβεχούνα», πάνω στο ομώνυμο δράμα του Lope de Vega. Εφυγε από τη ζωή το 2004, καταξιωμένος ως μια επιβλητική προσωπικότητα του φλαμένκο.
