Βιβλία

Μαξ Τέγκμαρκ
ΤΟ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟ ΣΥΜΠΑΝ ΜΑΣ
Εκδόσεις Τραυλός, 2015,
σελ. 656, τιμή 24,85 ευρώ

Αν σας αρέσει η σκανδιναβική γραφή στα αστυνομικά μυθιστορήματα… έχετε λόγο να ανοίξετε το βιβλίο του Σουηδού Μαξ Τέγκμαρκ. Αν έχετε ποτέ αναρωτηθεί πού το πήγαινε ο Πλάτωνας με την παραβολή του σπηλαίου και των σκιών της μη αντιληπτής πραγματικότητας… έχετε λόγο να διαβάσετε και μετά την εισαγωγή. Κι αν σας την έσπαγε ανέκαθεν το τι στο καλό εννοούσε ο Πυθαγόρας όταν έλεγε πως το Σύμπαν είναι γραμμένο με τη γλώσσα των αριθμών… τότε έχετε λόγο (και σκοπό) να το τελειώσετε!

Πρέπει όμως να σας προειδοποιήσω: αυτό το τσαχπίνικο γράψιμο από έναν άνθρωπο που σπούδασε οικονομικά για να συμπεράνει ότι αυτά ήταν «μια μορφή διανοητικής πορνείας που αντάμειβε όσους έλεγαν ό,τι ήθελαν να ακούσουν οι ισχυροί», έναν άνθρωπο που σπούδασε τελικά Φυσική επειδή… αυτό σπούδαζε η φιλενάδα του και έναν απόφοιτο του Μπέρκλεϊ που κατέληξε καθηγητής Κοσμολογίας στο ΜΙΤ, απαιτεί αναγνώστη με αμέριστη περιέργεια, με ικανότητα εμβάθυνσης και με δυνατότητα σκέψης φυγόκεντρης από το εγώ του. Αρα, δεν προβλέπεται να τελειώσει την ανάγνωσή του… κανένας πολιτικός.

Το να περιγράψω το τι περιέχει αυτό το βιβλίο μού είναι φοβερά δύσκολο. Αφενός λόγω της συγκινησιακής φόρτισης που προξενεί στον όποιο αναγνώστη του και αφετέρου λόγω του απερίγραπτου περιεχομένου του: το βιβλίο του Μαξ Τέγκμαρκ επιχειρεί να περιγράψει τα πάντα όσα δεν αντιλαμβανόμαστε διά των αισθήσεων και της παρατήρησης. Δηλαδή, έχουμε να κάνουμε με μια επιστημονική περιγραφή του απερίγραπτου εντελώς αντίθετη στην πειραματική αποδεικτική διαδικασία της επιστήμης. Παραλογίζεται ο τύπος; Διόλου! Απλώς, έχοντας συλλάβει το ότι το μόνο σημαίνον της ύπαρξης είναι οι σχέσεις μεταξύ των υπάρξεων, κατάφερε να απαλλαγεί από τις επί μέρους γλώσσες επικοινωνίας μας με την πραγματικότητα και την είδε μόνο μέσω των μαθηματικών συμβόλων και των συναρτήσεων. Και τι είδε; Εναν άπειρα πολλαπλό κόσμο, σύμπαντα επί συμπάντων παράλληλα, αέναα και ανακυκλούμενα, όπου οι υπάρξεις μας παραλληλίζονται και συγχορδίζονται ως κβαντικά σωματίδια, είτε το χωράει ο νους μας είτε όχι.

Χωρίς λοιπόν να αποτολμήσω να εξηγήσω περαιτέρω το μεγαλείο αυτού του νέου Ρίτσαρντ Φέινμαν της Φυσικής, θα σας προϊδεάσω απλώς ότι στο πρώτο μέρος του βιβλίου του εξετάζει εκ του μακρόθεν τη φυσική πραγματικότητα στις πιο μεγάλες κλίμακές της: από τους πλανήτες και τα άστρα ως… δύο πιθανά είδη παράλληλων συμπάντων. Στο δεύτερο μέρος πλησιάζει και την παρατηρεί στις πιο μικρές της κλίμακες: από τα άτομα ως τα θεμελιώδη δομικά συστατικά τους, όπου συναντά ένα τρίτο επίπεδο παράλληλων συμπάντων. Στο τρίτο μέρος επιχειρεί μια αφαιρετική αναθεώρηση των όσων είδε, πράγμα που τον οδηγεί στη μαθηματική γλώσσα της πραγματικότητας, όπου και συναντά το τέταρτο και πιο θεμελιώδες επίπεδο παράλληλων συμπάντων. Ο Τέγκμαρκ τελειώνει το βιβλίο του με ένα κεφάλαιο σκέψεων για το μέλλον –το μέλλον όλων, των πάντων, και το δικό μας.

Ολο το βιβλίο είναι γραμμένο σαν ένα προσωπικό ταξίδι –το δικό του ταξίδι που τον οδήγησε στα όσα συμπέρανε και διατύπωσε στο βιβλίο του. Ηταν το κλειδί για να γίνει η περιγραφή του ζωντανή, ιδιαίτερη μαγευτική. Το μόνο που μπορώ να πω με σιγουριά είναι ότι το αποτέλεσμα –και στην ελληνική του έκδοση, που αξίζει θερμότατα συγχαρητήρια –είναι συγκλονιστικό και μοναδικό. Αν έχετε τα χρήματα για να αγοράσετε ένα και μόνο βιβλίο που θα χαρίσετε σε έναν νέο άνθρωπο, αγοράστε και χαρίστε του αυτό!