Ο ζωγράφος είναι ευαίσθητος στα μηνύματα των καιρών και αυτή η μάζα ανθρώπων που από τις αρχές του περασμένου καλοκαιριού ήταν έρμαιο της θάλασσάς μας λειτουργούσε ως κλοιός που έσφιγγε κάθε μέρα τα σωθικά της Μαρίας Γιαννακάκη. Και η έκθεση «Mare Nostrum» είναι η λύτρωση: «Μια απόπειρα να εκφράσω ζωγραφικά αυτό που ένιωσα και συνεχίζω να νιώθω από τα κύματα των προσφύγων. Και καθώς η μεταφορά στο τελάρο τέτοιων δραματικών καταστάσεων είναι δύσκολη ως και επικίνδυνη, εγώ ανέλαβα το ρίσκο να το κάνω».
Οσο επιδεινωνόταν η κατάσταση, τόσο πιο επώδυνη γινόταν και η ζωγραφική της δημιουργού: «Η πρόθεσή μου ήταν να πάω πέρα από την εικόνα των γεγονότων και να φτάσω στην εικόνα των δικών μου συναισθημάτων». Και τα συναισθήματα της Μαρίας Γιαννακάκη την καθοδήγησαν σε ένα μπλέξιμο των μορφών των προσφύγων που ταξιδεύουν με έναν μορφασμό κόπου, αγωνίας, απόγνωσης αλλά και ελπίδας, στη θάλασσα, με τη Σχεδία της Μέδουσας του Τεοντόρ Ζερικό που η ζωγράφος είχε δει στο μουσείο του Λούβρου και είχε εντυπωθεί στον νου της. Ο μνημειώδης πίνακας που προκάλεσε το 1819 ισχυρούς κραδασμούς για τον μοντερνισμό του και τους πολιτικούς υπαινιγμούς του, λειτούργησε ως οδηγός για τη Μαρία Γιαννακάκη, για να αποδώσει με τον δικό της τρόπο την κορύφωση της απόγνωσης των ναυαγών. Και στην πορεία της δουλειάς της έμπλεξε και φιγούρες από τη Σχεδία της Μέδουσας στα δικά της έργα, ένα σώμα γάλλου ναυτικού με ένα παιδί από τη Συρία. «Ηθελα να δείξω πως παράλληλα γεγονότα διαφορετικών εποχών μπορούν να έχουν την ίδια τύχη» λέει η ζωγράφος.
Η τέχνη έχει νόημα όταν μας πηγαίνει πέρα από την πραγματικότητα. Η πραγματικότητα αποδίδει με τον πιο πειστικό τρόπο από οποιονδήποτε άλλον την πραγματικότητα. Κανείς δεν μπορεί να αποδώσει πιο πιστά το δράμα από την εικόνα του τρίχρονου Αϊλάν, πνιγμένου, με το πρόσωπο χωμένο στην άμμο. Ομως η εικόνα του παιδιού είναι τόσο οδυνηρή που σε απωθεί, σε παρακινεί να αποστρέψεις το πρόσωπό σου από το πρόβλημα. «Εγώ», λέει η Μαρία Γιαννακάκη, «λειτούργησα διαφορετικά. Προσπάθησα να αναστρέψω την κατάσταση βάζοντας χαρούμενα χρώματα. Τα πνιγμένα παιδιά δεν έχουν πρόσωπο, φορούν ρούχα με έντονα χρώματα και μπλέκονται με τον βυθό για να μην καταλαβαίνεις τι συμβαίνει ακριβώς. Θέλω να κάνω πιο αποδεκτό το πρόβλημα». Και όπως σημειώνει η επιμελήτρια της έκθεσης Ελισάβετ Πλέσσα, «οι ονειρικές εικόνες της Μαρίας Γιαννακάκη αντιμάχονται την τραγικότητα του θέματος που πραγματεύονται αφιερώνοντας στον ανθρώπινο πόνο τη ζωγραφική ομορφιά».

πότε & πού:

Η έκθεση «Μare Μonstrum» τελεί υπό την αιγίδα της Υπάτης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) στην αίθουσα τέχνης Σκουφά (Σκουφά 4, Κολωνάκι) και θα διαρκέσει ως τις 4 Απριλίου. Μπορείτε να στηρίξετε το επείγον έργο της Υπάτης Αρμοστείας (www.unhcr.gr/how2help) σήμερα, στον λογαριασμό ALPHA BANK 101-00-2002055436 / IBAN: GR89 0140 1010 1010 0200 2055 436.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ