Σε κυβέρνηση εθνικής συνεννόησης οδηγεί το ρήγμα στο ΣΥΡΙΖΑ

Εξαναγκασμένος σε κινήσεις για τον σχηματισμό άλλης κυβέρνησης, μεταβατικού χαρακτήρα ή και μακρότερης πνοής, για τη διαχείριση της επόμενης ημέρας της διαπραγμάτευσης με τους εταίρους βρίσκεται ο Αλ. Τσίπρας από τα ξημερώματα του Σαββάτου.

Λίγες ώρες πριν από την τελική, κρίσιμη φάση της διαπραγμάτευσης στο Εurogroup και τη Σύνοδο Κορυφής της Κυριακής, ο Πρωθυπουργός είδε μεν τη Βουλή να στηρίζει με 251 ψήφους την πρότασή του προς τους θεσμούς, όμως την ίδια στιγμή και την κοινοβουλευτική ισχύ της κυβέρνησής του να εξανεμίζεται, καθώς 17 συνολικά βουλευτές αποστασιοποιήθηκαν από τη συμφωνία που έφερε προς ψήφιση στη Βουλή. Δύο ψήφισαν «Oχι», επτά ήταν απόντες και οκτώ δήλωσαν «παρών», θέτοντας έτσι ευθέως σε αμφισβήτηση τη δεδηλωμένη της κυβέρνησης και κυρίως τη δυνατότητά της να εφαρμόσει οτιδήποτε, ακόμη κι αν οι συζητήσεις με τους εταίρους είχαν ευτυχή κατάληξη.

Μεταξύ Ζωής και Λαφαζάνη

Μεταξύ εκείνων που «τράβηξαν το χαλί» τον πρώτο ρόλο είχε η Πρόεδρος της Βουλής Ζωή Κωνσταντοπούλου. Οι υπόλοιποι βουλευτές που αποστασιοποιήθηκαν ήταν οι εξής: «Οχι» ψήφισαν οι Ιωάννα Γαϊτάνη και Ελένη Ψαρρέα, «παρών» οι Αγλαΐα Κυρίτση, Ζωή Κωνσταντοπούλου, Δ. Στρατούλης, Ι. Σταθάς και Αθ. Σκουμάς, Κ. Λαπαβίτσας, Στ. Λεουτσάκος, Π. Λαφαζάνης. Από την ψηφοφορία πέραν του Ι. Βαρουφάκη απείχαν οι Ελένη Αυλωνίτου, Δ. Κοδέλας, Ελένη Σωτηρίου, Β. Χατζηλάμπρου, Ραχήλ Μακρή, Β. Κυριακάκης.

Ετσι η κυβέρνηση της Ελλάδας βρέθηκε ουσιαστικά μετέωρη σε μια κρίσιμη φάση διαπραγμάτευσης, έχοντας μεν τη στήριξη μεγάλης πλειοψηφίας της Βουλής, αλλά μη διαθέτοντας πλέον την εμπιστοσύνη του κόμματος του ΣΥΡΙΖΑ. Υπό αυτήν την έννοια, ο κ. Τσίπρας μία εβδομάδα μετά το δημοψήφισμα εγκλωβίστηκε μεταξύ των διαθέσεων του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, της Ζωής Κωνσταντοπούλου και των αριστερών τάσεων του κόμματός του, με τη χώρα να παραπαίει και το μέλλον να είναι άδηλο. Οπως άλλωστε ο ίδιος δήλωσε από το βήμα της Βουλής λίγο μετά τα μεσάνυχτα της Παρασκευής: «Προχωρήσαμε όσο περισσότερο θα μπορούσε κανείς να φανταστεί. Τώρα φθάσαμε στη διακεκαυμένη ζώνη. Από εδώ και μπρος υπάρχει ναρκοθετημένη ζώνη και αυτό δεν μπορώ να το αγνοήσω».

Επειτα από τις δραματικές εξελίξεις που ακολούθησαν ο κ. Τσίπρας εμφανίστηκε τα ξημερώματα του Σαββάτου αποφασισμένος να φέρει σε πέρας τη διαπραγμάτευση. Οπως ανέφερε: «Η εθνική αντιπροσωπεία έδωσε σήμερα στην κυβέρνηση ισχυρή εντολή ολοκλήρωσης της διαπραγμάτευσης για την επίτευξη οικονομικά βιώσιμης και κοινωνικά δίκαιης συμφωνίας με τους εταίρους. Αυτό που προέχει τώρα είναι η θετική έκβαση στη διαπραγμάτευση. Ολα τα άλλα στην ώρα τους».

Η παγίδευση της κυβέρνησης και του κ. Τσίπρα κατέστη ακόμη πιο προφανής μέσω της επιστολής που είχαν συντάξει 15 επιπλέον βουλευτές –στην πλειονότητά τους στελέχη της αριστερής εσωκομματικής αντιπολίτευσης –με την οποία καθιστούσαν σαφή την αντίθεσή τους με την προδιαγραφόμενη πολιτική και προειδοποιούσαν ότι δεν πρόκειται στο εξής να ψηφίσουν κανένα μέτρο λιτότητας, παρά το γεγονός ότι ψήφισαν θετικά στην παροχή εξουσιοδότησης στην κυβέρνηση στη Βουλή.

Στην πρωτοφανή –από άποψη μεθόδευσης και πολιτικής λογικής –δήλωσή τους, η οποία είχε προετοιμαστεί και δημοσιοποιήθηκε λίγο αφότου είχαν ψηφίσει την πρόταση της κυβέρνησης στη Βουλή, οι 15 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ (μεταξύ των οποίων και δύο υπουργοί, οι Κ. Ησυχος και Ν. Χουντής, καθώς και οι Λίτσα Αμανατίδου, Κ. Δελημήτρος, Ζ. Ζάννας, Ι. Ζερδελής, Η. Ιωαννίδης, Ηλ. Καματερός, Μιχ. Κριτσωτάκης, Θ. Κώτσιας, Ευγενία Ουζουνίδου, Θ. Πετράκος, Στ. Σαμοΐλης, Αλεξάνδρα Τσανάκα, Δέσποινα Χαραλαμπίδου) σημείωναν: «Θέλουμε να τονίσουμε ότι η πρόταση προς τους «θεσμούς» στη βάση της οποίας η κυβέρνηση μας ζητάει να δώσουμε με την ψήφο μας εξουσιοδότηση προκειμένου να διαπραγματευτεί μας βρίσκει ριζικά αντίθετους.

Οπως υπογραμμίζουν στην ίδια επιστολή, εν είδει προειδοποίησης για το μέλλον, σε περίπτωση που ο κ. Τσίπρας κατορθώσει να επιτύχει κάποια συμφωνία προς αποτροπήν της καταστροφής της χώρας: «Ολοι και όλες θεωρούμε ότι αυτή η πρόταση δεν θα έπρεπε να ψηφισθεί από τη Βουλή και αν εμείς μετά από προβληματισμό ψηφίζουμε τελικά αυτήν την πρόταση, το κάνουμε μόνο και μόνο για να μη δώσουμε αφορμές για να αξιοποιηθεί η στάση μας προκειμένου να τεθεί θέμα δεδηλωμένης προς την κυβέρνηση. Το δικό μας «ναι» που υπαγορεύεται από τους παραπάνω πολιτικούς λόγους δεν μπορεί να καταγραφεί ως «ναι» στην εφαρμογή μέτρων λιτότητας και νεοφιλελεύθερης κατεδάφισης, τα οποία θα αγωνιστούμε μαζί με το εργατικό – λαϊκό κίνημα για να μην περάσουν στη ζωή το επόμενο διάστημα».

Σε ξεχωριστή δήλωση εξάλλου ο Π. Λαφαζάνης ανέφερε: «Με το «παρών» εξέφρασα τη ριζική και κατηγορηματική μου αντίθεση σε μια «πρόταση» που κινδυνεύει να παρατείνει την κηδεμονία της πατρίδας μου.

Στηρίζω την κυβέρνηση αλλά δεν στηρίζω ένα πρόγραμμα λιτότητας, νεοφιλελεύθερων απορρυθμίσεων και ιδιωτικοποιήσεων, που αν γίνει δεκτό από τους «θεσμούς» και εφαρμοστεί στην πράξη, θα επιτείνει τον φαύλο κύκλο της ύφεσης, της φτώχειας και της δυστυχίας. Η χώρα θα έχει αύριο, αν όλοι μαζί κάνουμε παρελθόν την ευρω-νεοαποικιοκρατία και η Ελλάδα ανεξάρτητη και κυρίαρχη χαράξει –χωρίς νέα μέτρα λιτότητας, με ικανή ρευστότητα και βαθιά διαγραφή του χρέους –μια νέα πορεία προοδευτικής ανασυγκρότησης της παραγωγικής μας βάσης, της οικονομίας και της κοινωνίας».

Κατόπιν αυτών ο κ. Τσίπρας βρίσκεται αντιμέτωπος πλέον με 32 βουλευτές του κόμματός του που είναι αντίθετοι με οποιαδήποτε συμφωνία με τους εταίρους και οποίοι δημιουργούν συνθήκες ομηρείας του Πρωθυπουργού, της κυβέρνησης και της χώρας.

Πριν από τη δραματική έκβαση της ψηφοφορίας είχαν προηγηθεί επεισοδιακές συνεδριάσεις οργάνων του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και μια απόπειρα της Ζωής Κωνσταντοπούλου να υποβάλει ολόκληρη τη Βουλή σε μια πρωτοφανή ταλαιπωρία, αρνούμενη να επιτρέψει την έναρξη της συνεδρίασης πριν από τα μεσάνυχτα, με επίκληση του γράμματος του Κανονισμού και τις διατάξεις για τη χρονική απόσταση μεταξύ συνεδριάσεων των επιτροπών και της Ολομέλειας.

Η στάση και η άρνησή της να υποχωρήσει προκάλεσαν έντονα παρασκηνιακά επεισόδια με τον κ. Τσίπρα και τους κ.κ. Βούτση και Φίλη, ενώ κάποια στιγμή έφθασε να προτείνει να συνεδριάσει η Βουλή στις 6 το πρωί του Σαββάτου –και ενώ γνώριζε ότι ο κ. Τσακαλώτος έπρεπε στις 08.00 να βρίσκεται στο αεροπλάνο για τις Βρυξέλλες. Τελικά στη διάσκεψη των προέδρων που συγκλήθηκε η πρόταση της κυρίας Κωνσταντοπούλου τέθηκε σε ψηφοφορία και πήρε μόνο τη δική της ψήφο…

Τα σενάρια για την κυβέρνηση

Τα σενάρια που δρομολογούνται οδηγούν σε fast track διαβουλεύσεις, όπου με πρωτοβουλία του κ. Τσίπρα θα αναζητηθούν οι δυνατότητες για τον σχηματισμό μεταβατικής ή και μακρότερης πνοής κυβέρνησης εθνικής ενότητας, με στόχο την ομαλότητα και την ανάταξη της οικονομίας και της χώρας. Το αν ο ίδιος θα παραμείνει στην Πρωθυπουργία είναι παράμετρος που δεν κρίνεται καθοριστικής σημασίας αυτή τη στιγμή. Σύμφωνα με πληροφορίες, η προκήρυξη εκλογών σε ορατό χρονικό διάστημα δεν συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες. Κατά κάποιους ο κ. Τσίπρας δεν υπολογίζει πλέον ούτε στη συμμαχία με τους ΑΝΕΛ και μελετά όλες τις άλλες δυνατότητες. Κρίσιμη παράμετρος είναι πάντως τα πρόσωπα που θα στελεχώσουν την κυβέρνηση προκειμένου να εφαρμόσουν αποφάσεις. Δεδομένη θεωρείται η αντικατάσταση της Προέδρου της Βουλής, είτε αυτή παραιτηθεί είτε κριθεί επιβεβλημένη η πρόταση μομφής, μετά την πάροδο του εξαμήνου από τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου, στα τέλη Ιουλίου.