Ένα Πρόγραμμα Δράσης για τον άνθρωπο και τον πλανήτη

Το 2015 γιορτάζουμε την 70η επέτειο των Ηνωμένων Εθνών. Είναι, επιπλέον, η χρονιά κατά την οποία τα κράτη θα συναντηθούν για να υιοθετήσουν την επόμενη γενιά στόχων για τον άνθρωπο και το μοναδικό σπίτι του του, τον πλανήτη Γη. Το 2015 θα πραγματοποιηθεί επίσης η Διεθνής Διάσκεψη για τη Χρηματοδότηση της Ανάπτυξης στην Αντίς Αμπέμπα καθώς και η Διάσκεψη για το Κλίμα στο Παρίσι. Το 2015 θα είναι ένα ιστορικό σημείο καμπής για την παγκόσμια ανάπτυξη.

Σε αυτό το νέο πρόγραμμα δράσης θα γίνει η μετάβαση από τους Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας (ΑΣΧ) στη νέα γένια των Βιώσιμων Αναπτυξιακών Στόχων, με νέο χρονικό ορίζοντα το 2030. Οι νέοι Βιώσιμοι Αναπτυξιακοί Στόχοι θα βασιστούν στους ΑΣΧ, που κάλυπταν τομείς όπως η φτώχεια, η ισότητα των φύλων, η υγεία, η εκπαίδευση και η βιωσιμότητα του περιβάλλοντος, αυτή τη φορά με μεγαλύτερη εμβάθυνση, με πιο ολοκληρωμένο τρόπο και σε συνάρτηση με σχετικές πολιτικές. Περιλαμβάνουν επίσης εννέα ακόμη στόχους για την κάλυψη του ευρύτερου πεδίου του Προγράμματος για τη βιώσιμη ανάπτυξη που περιλαμβάνει περισσότερα οικονομικά θέματα, όπως η ανάπτυξη, η απασχόληση, οι υποδομές και η ανισότητα. Τα περιβαλλοντικά θέματα περιλαμβάνουν το νερό, την ενέργεια, τα χερσαία και θαλάσσια οικοσυστήματα. Πιο βασικός όμως παραμένει εκείνος ο στόχος του οποίου οι επιμέρους πτυχές υπόσχονται μια κοινωνία πιο ειρηνική, με καλύτερη διακυβέρνηση και χωρίς αποκλεισμούς.

Οι προηγούμενοι ΑΣΧ κατάφεραν να συγκεντρώσουν την πολιτική βούληση και τους διεθνείς αναπτυξιακούς πόρους πάνω σε έναν αριθμό πρωταρχικών στόχων στους οποίους πέρα από την ριζική μείωση της φτώχειας και της πείνας, περιλαμβάνεται η επίτευξη της καθολικής πρόσβασης στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση με τρόπο ισότιμο για τα δύο φύλα, ο έλεγχος της πανδημίας του ιού του HIV και της νόσου του AIDS, η προώθηση της ισότητας των φύλων και η σημαντική μείωση των αποτρέψιμων ασθενειών που προκαλούνται από ελονοσία, διαρροϊκές νόσους αλλά και επιπλοκές κατά τον τοκετό.

Κατά τα δύο προηγούμενα έτη, μια πρωτοφανής συνεργασία συνέβαλε στον καθορισμό όσων ακολουθήσουν τους ΑΣΧ το 2016. Τα κράτη-μέλη των Ηνωμένων Εθνών εργάστηκαν διεξοδικά πάνω σε ένα νέο πλαίσιο στόχων, το οποίο αφενός βασίζεται στους ΑΣΧ, αφετέρου καλεί σε έναν νέο τρόπο σκέψης σε όλες τις κοινωνίες και τις οικονομίες.

Στη διαμόρφωση αυτού του Προγράμματος τις κυβερνήσεις έχουν συνδράμει εκατομμύρια άνθρωποι από όλον τον πλανήτη μεταξύ των οποίων γυναίκες, παιδιά, νέοι, άτομα με αναπηρία, αυτόχθονες λαοί, οι επιχειρήσεις και η βιομηχανία, εργάτες και συνδικαλιστικές οργανώσεις, αγρότες, τοπικές αρχές, η επιστημονική και τεχνολογική κοινότητα αλλά και η κοινωνία των πολιτών. Δε θα μπορούσα να φανταστώ καλύτερο τρόπο που να δίνει νόημα στο πώς «εμείς οι λαοί», όπως προβλέπεται από τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ, μπορούμε να παρέμβουμε για να καθορίσουμε τις τύχες μας.

Παρά το εντυπωσιακό σε κάθε περίπτωση επίτευγμα της μείωσης της απόλυτης φτώχειας κατά το ήμισυ τα τελευταία 15 χρόνια, εκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον κόσμο, που ανήκουν στις φτωχές και ευάλωτες ομάδες αδυνατώντας να ακολουθήσουν. Αυτούς τους ανθρώπους πρέπει να συμπεριλάβει η ανάπτυξη. Από εδώ πηγάζει και η φιλοδοξία των στόχων για τη βιώσιμη ανάπτυξη για καθολικό τερματισμό της φτώχειας και της πείνας παγκοσμίως, χωρίς καμία εξάιρεση.

Οι νέοι αυτοί στόχοι θα μας οδηγήσουν μέχρι το δεύτερο τέταρτο του 21ου αιώνα. Μέσα στα επόμενα 15 χρόνια, θα αυξηθεί ο αριθμός των χωρών που θα αφαιρεθούν από τον κατάλογο των λιγότερο αναπτυγμένων χωρών, ενώ οι χώρες μέσου και χαμηλού εισοδήματος θα συνεχίσουν να αναπτύσσονται και να παρέχουν παραγωγική και αξιοπρεπή απασχόληση για τους πληθυσμούς τους.

Όσο περισσότερο αυξάνεται το ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού που ανήκει στην μεσαία τάξη, τόσο εξακολουθούν να αυξάνονται και οι απαιτήσεις σε επίπεδο περιβάλλοντος και φυσικών πόρων. Ήδη, κάθε χρόνο καταναλώνουμε μιάμιση φορά την ετήσια ικανότητα ανανέωσης του πλανήτη. Αυτή τη στιγμή απορροφούμε πολύτιμο φυσικό κεφάλαιο απλά για να μπορέσουμε να παρατείνουμε τον σημερινό τρόπο ζωής. Η κλιματική αλλαγή αποτελεί ήδη μια σημαντική απειλή, η οποία σε περίπτωση που αφεθεί ανεξέλεγκτη, μπορεί να οδηγήσει σε υποβάθμιση των βιοτικών πόρων των φτωχότερων και επιδείνωση της επισιτιστικής ανασφάλειας σε μερικές από τις πολυπληθέστερες περιοχές του κόσμου.

Για να κατορθώσουν όλοι οι κάτοικοι της Γης να απολαύσουν ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης, οι εύποροι θα αναγκαστούν να στραφούν σε πολύ πιο βιώσιμα πρότυπα κατανάλωσης. Με αυτόν τον τρόπο, το μελλοντικό πρόγραμμα και οι στόχοι του καθίστανται οικουμενικά, καλώντας όλους μας να αναλάβουμε δράση όπου κι αν βρίσκεται ο καθένας, αρχίζοντας από τον αναπτυγμένο κόσμο, με σκοπό τον περιορισμό τους περιβαλλοντικού αποτυπώματος και τη δημιουργία ενός «ασφαλούς χώρου δραστηριοποίησης» και ευημερίας όλων των χωρών. Αφενός, θα ήταν λάθος να υπερβούμε τις αντοχές του πλανήτη, αφετέρου οφείλουμε να προβούμε στις ενέργειες που θα επιτύχουν τη διατήρηση, την αναγέννηση και την εγγύηση της ασφάλειας του κλιματικού συστήματος, των ωκεανών, της Γης και την ατμόσφαιρας. Ευελπιστούμε σε μια ουσιαστική έκβαση το Δεκέμβρη στο Παρίσι η οποία θα ενισχύσει τις παγκόσμιες προσπάθειες για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτήν.

Πολλοί εκφράζουν την ανησυχία τους για το κόστος της μετάβασης σε αυτούς τους τολμηρούς νέους στόχους. Το πρόγραμμα αυτό, βέβαια, δεν περιορίζεται στην παροχή βοήθειας και κεφαλαίων με ευνοϊκούς όρους αμιγώς σε αναπτυσσόμενα κράτη αλλά σχετίζεται κυρίως με ριζικές μετατροπές στο πλαίσιο των οικονομιών και των κοινωνιών. Όλοι οι σημαντικοί οικονομικοί φορείς (κυβερνήσεις, ο τομέας των επιχειρήσεων, οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί και οι μεσάζοντες, το εμπορικό σύστημα) οφείλουν να αποτελέσουν τμήμα της ταχύτατης ώθησης προς τη βιωσιμότητα. Η Διάσκεψη για τη Χρηματοδότηση της Ανάπτυξης στην Αντίς-Αμπέμπα τον Ιούλιο του 2015, θα αποτελέσει ένα σημαντικό ορόσημο στην πορεία της χρηματοδότησης της εκπλήρωσης των νέων στόχων για τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Ας διασφαλίσουμε πως καμία απογοήτευση δε θα υπάρξει για τον άνθρωπο και τον πλανήτη. Η Ιστορία μας προσφέρει αυτή την ευκαιρία. Ας μην την αφήσουμε να χαθεί.

……….