Οι πιο κρίσιμες εκλογές των τελευταίων δεκαετιών θα πραγματοποιηθούν στην Τουρκία την ερχόμενη Κυριακή 7 Ιουνίου. Το 0,5% πάνω ή 0,5% κάτω από το πλαφόν του 10% για να μπει στη Βουλή το κουρδικό Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (HDP) είναι το ποσοστό που θα κρίνει το μέλλον της χώρας και του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Αν το HDP περάσει το 10%, πιθανότατα θα «κόψει» την αυτοδυναμία του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ). Αν όχι, θα πληγεί η διαδικασία επίλυσης του Κουρδικού, ακόμη και η ίδια η τουρκική δημοκρατία.
Η είσοδος του HDP στη Βουλή παίζεται στην κόψη του ξυραφιού. Ο ηγέτης του Σελαχατίν Ντεμίρτας, που τον αποκαλούν «κούρδο ποπ σταρ της τουρκικής πολιτικής», είχε λάβει 9,77% στις περυσινές προεδρικές εκλογές, στις οποίες ο Ερντογάν εξελέγη πανηγυρικά με 52% ύστερα από 11 χρόνια στην πρωθυπουργία. Εκτοτε το ΑΚΡ έχει χάσει περισσότερο από το 10% της δημοτικότητάς του, σε βαθμό που πλέον παίζεται αν θα καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση μόνο του.
Το βέβαιον είναι ότι πάνε περίπατο τα σχέδια του Ερντογάν να εκλέξει 357 βουλευτές και να λάβει πλειοψηφία δύο τρίτων στη Βουλή των 550 εδρών προκειμένου να αλλάξει το Σύνταγμα της Τουρκίας και να μετατρέψει το πολιτικό σύστημα από κοινοβουλευτικό σε προεδρικό χωρίς να έχει ανάγκη κανέναν. Αλλά, όπως φαίνεται, πάνε περίπατο και τα σχέδιά του να εκλέξει 330 βουλευτές και να προκηρύξει δημοψήφισμα για το νέο Σύνταγμα που θα του προσδώσει υπερεξουσίες.
Το HDP διεύρυνε την ιδεολογία και την πλατφόρμα του πέρα από τη μονοθεματική επίλυση του Κουρδικού προκειμένου να γίνει ένα πανεθνικό κόμμα που προσελκύει και μη κούρδους ψηφοφόρους. Είναι αριστερής ιδεολογίας, τοποθετείται υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών (έχει γυναίκα συμπρόεδρο και το 50% των υποψηφίων του είναι γυναίκες) και των ΛΟΑΤ και έχει απήχηση στους νέους. Ενώ πολλοί Τούρκοι δεν το εμπιστεύονται, θεωρώντας ότι μαλάκωσε τη ρητορική του αλλά κατά βάθος είναι ένα κεκαλυμμένο ΡΚΚ, άλλοι θα το ψηφίσουν «στρατηγικά» για να τιμωρήσουν τον Ερντογάν.
Μπροστά στο ενδεχόμενο να ανατραπούν τα σχέδιά του να γίνει ένας παντοδύναμος πρόεδρος από «διακοσμητικός» που είναι σήμερα –όσο διακοσμητικός μπορεί να αντέξει να είναι ο Ερντογάν, που συνεχώς ανακατεύεται στην καθημερινή πολιτική από την πίσω πόρτα, μπαίνοντας στα πόδια του πρωθυπουργού Αχμέτ Νταβούτογλου -, ο πρόεδρος ρίχτηκε στην προεκλογική εκστρατεία υπέρ του ΑΚΡ, παρότι το αξίωμά του απαιτεί να είναι υπερκομματικός.
Ενδεικτικό του πόση απήχηση συνεχίζει να έχει ο Ερντογάν είναι ότι αμέσως μόλις άρχισε να παρουσιάζει το HDP ως αντι-ισλαμικό κόμμα (μεταξύ άλλων, επειδή θέλει να καταργήσει τη Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων), πολλοί θρησκευόμενοι συντηρητικοί Κούρδοι ξανασκέφτηκαν την ψήφο τους και το HDP έχασε 1% στις δημοσκοπήσεις. Οταν όμως τα γραφεία του κόμματος σε δύο πόλεις έγιναν στόχος βομβιστικής επίθεσης, ξανακέρδισε το 1% λόγω συμπάθειας.
Γενικά ο Ερντογάν παίζει προεκλογικά δύο χαρτιά, το θρησκευτικό και το εθνικιστικό, για να πλήξει το HDP. Από τη μια, κατηγορεί το HDP για διασυνδέσεις με το ΡΚΚ κλείνοντας το μάτι στους εθνικιστές και από την άλλη κραδαίνει το Κοράνι στα κουρδικά σε προεκλογικές συγκεντρώσεις. Το πρόβλημα όμως είναι ότι οι δύο αυτές τακτικές είναι αλληλοσυγκρουόμενες και ο Ερντογάν κινδυνεύει να χάσει και τους εθνικιστές Τούρκους και τους συντηρητικούς Κούρδους.
ΑΝΕΡΧΟΜΕΝΗ ΔΥΝΑΜΗ

Η αριθμητική των δημοσκόπων
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δίνουν 41% στο κυβερνών ισλαμιστικό κόμμα ΑΚΡ, 26% στο κεμαλικό κόμμα CHP της αξιωματικής αντιπολίτευσης, 18% στο εθνικιστικό κόμμα ΜΗΡ (των Γκρίζων Λύκων) και 10%-11% στο κουρδικό κόμμα HDP, το οποίο, αν επαληθευτούν οι δημοσκόποι, αναμένεται να εισέλθει για πρώτη φορά στη Βουλή.

Κάν’ το όπως ο ΣΥΡΙΖΑ
Το HDP πανηγύρισε την εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση τον Ιανουάριο αποκαλώντας τον «αδελφό κόμμα», ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ έστειλε εκπρόσωπο στη μεγάλη προεκλογική συγκέντρωση του HDP στη Σμύρνη αυτή την εβδομάδα. Το κόμμα έχει διευρύνει την ατζέντα του και πέραν της επίλυσης του Κουρδικού διακηρύσσει σοσιαλιστικές ιδέες περί ισότητας και κράτους δικαίου.


Σαβάς Γκεντς: «Το HDP θα λάβει και ψήφους διαμαρτυρίας από μη κούρδους ψηφοφόρους»
Θετικές επιπτώσεις για την τουρκική πολιτική ζωή, ειδικά για την επίλυση του Κουρδικού, θα έχει μια πιθανή είσοδος του HDP στη Βουλή, λέει στο «Βήμα» ο Σαβάς Γκεντς, πρόεδρος στο Τμήμα Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Φατίχ της Κωνσταντινούπολης, ευχόμενος να επαληθευτεί αυτό το σενάριο στις 7 Ιουνίου.
–Τι σημαίνει μια πιθανή εκλογή του κουρδικού HDP στη Βουλή;

«Υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις για το αν θα περάσει το πλαφόν του 10%. Οι εννέα στις δέκα δημοσκοπήσεις όμως του δίνουν μεταξύ 10% και 11%. Μπορεί ακόμη και να ξεπεράσει το 11% επειδή πολλοί δεν παραδέχονται δημοσίως ότι θα ψηφίσουν το HDP. Θα λάβει επίσης ψήφους διαμαρτυρίας από εκείνους που επιθυμούν μόνο και μόνο να βάλουν ένα φρένο σε μονοκομματική κυβέρνηση του ΑΚΡ. Γι’ αυτό είναι πολύ πιθανόν το HDP να ξεπεράσει το 10% και να αναγκάσει το ΑΚΡ να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού».
–Σε αυτή την περίπτωση ποιες θα είναι οι επιπτώσεις για την Τουρκία και τον Ερντογάν;
«Κανείς δεν γνωρίζει τι θα συμβεί στην Τουρκία. Σύμφωνα με ένα σενάριο, το ΑΚΡ θα προκηρύξει πρόωρες εκλογές σε μια προσπάθεια να σχηματίσει τελικά μόνο του κυβέρνηση. Ενα δεύτερο σενάριο είναι η περίπτωση το ΑΚΡ να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού με το εθνικιστικό ΜΗΡ. Το τρίτο σενάριο είναι ότι κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης δεν θα δεχθεί να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού με το ΑΚΡ και θα εξεταστούν άλλες λύσεις. Οι αρχηγοί των κομμάτων δεν ανοίγουν τα χαρτιά τους ως προς αυτό και παραπέμπουν πρώτα στο εκλογικό αποτέλεσμα. Οσον αφορά τη λύση του κουρδικού ζητήματος, η ενδεχόμενη είσοδος του HDP στη Βουλή θα έχει τεράστια θετική επίπτωση. Η κουρδική πλευρά της κοινωνίας θα αποκτήσει κοινοβουλευτική εκπροσώπηση και η ειρηνευτική διαδικασία θα αποκτήσει νόμιμους παίκτες εντός κοινοβουλίου».
–Και αν το HDP δεν καταφέρει να μπει στη Βουλή;
«Η Τουρκία θα αποκτήσει άλλη μία φορά μονοκομματική κυβέρνηση του ΑΚΡ και η διαδικασία επίλυσης του Κουρδικού θα συνεχίσει να κυριαρχείται από το ΑΚΡ, το οποίο θα την κατευθύνει και θα τη διαμορφώνει χωρίς τη συμμετοχή άλλων κομμάτων ή τμημάτων της κοινωνίας. Ισως όμως να υπάρξουν και εκπλήξεις. Το HDP ενδεχομένως να ταράξει τα νερά επειδή το πλαφόν του 10% είναι υπερβολικά υψηλό και να αντιταχθεί σε αυτό, ίσως όμως και να χάσει το ηθικό του. Στην περίπτωση αυτή με ανησυχεί η πιθανότητα να περιθωριοποιηθούν οι Κούρδοι».
–Ποιοι είναι οι ψηφοφόροι του HDP;
«Το 20% των ψηφοφόρων στην Τουρκία είναι Κούρδοι. Μεγάλο μέρος θα ψηφίσει το HDP αλλά το κόμμα θα λάβει και ένα 2%-3% ψήφους διαμαρτυρίας από Τούρκους».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ