Το Ειδικό Δικαστήριο με κατηγορούμενο τον κ. Γιώργο Παπακωνσταντίνου, για τους χειρισμούς του στη λίστα Λαγκάρντ, δεν έχει συνεδριάσει παρά μόνο δύο φορές, έχει αναδείξει ωστόσο το πρόσωπο-κλειδί για την έκβασή του: τον κ. Νικόλαο Πάσσο, πρόεδρο της σύνθεσης και αρχαιότερο εκ των αρεοπαγιτών που κληρώθηκαν ενώπιον της Ολομέλειας της Βουλής. Είναι καταφανές ότι ο κ. Πάσσος έχει επιλέξει να φέρει εις πέρας το έργο του χωρίς σοβαροφάνεια, κινείται με άξονα την τήρηση των ισορροπιών, ενώ κάνει ό,τι μπορεί για να δώσει το στίγμα μιας δίκαιης δίκης.
Την πρώτη ημέρα δεν χαρίστηκε στον κ. Γιώργο Παπακωνσταντίνου, όταν ο τελευταίος τού ζήτησε να μην επιτρέψει στους φωτογράφους να τον απαθανατίσουν στο εδώλιο, αφότου όμως δόθηκε το πράσινο φως, και οι φωτογράφοι δεν έλεγαν να ξεκολλήσουν από πάνω του, ο πρόεδρος τους απείλησε ότι θα τους αποβάλει από την αίθουσα.
«Καθήστε, και να αισθάνεστε άνετα» είπε στον κατηγορούμενο όταν ανέβηκε με ένταση στο βήμα και δήλωσε αθώος. Λίγο αργότερα θα προέτρεπε τον πρώτο μάρτυρα κ. Δημήτρη Μασίνα να μην έχει «τρακ», όπως ο ίδιος εκμυστηρεύθηκε προς την έδρα. «Ουδείς πρέπει να φοβάται σε αυτή την αίθουσα παρά μόνον οι παρανομούντες» του κατέστησε σαφές. Ο κ. Μασίνας κατέθεσε ως διευθυντής του ΚΕΦΟΜΕΠ, του Κέντρου Ελέγχου Φορολογουμένων Μεγάλου Πλούτου, μόνο που ο κ. Πάσσος είχε απορίες ως προς τι σημαίνει το αρκτικόλεξο: «Δεν έχουμε όλοι συναλλαγές με τέτοια κέντρα» μουρμούρισε.
Η λίστα Λαγκάρντ, με τα ιλιγγιώδη ποσά στα λογιστικά της φύλλα, δίνει τροφή για σχόλια στον πρόεδρο. Οταν ο κ. Γιώργος Αγγελόπουλος, πρώην στενός συνεργάτης σε θέματα Πληροφορικής του κ. Παπακωνσταντίνου, ανέφερε ότι το μεγαλύτερο ποσό που είδε στο επίμαχο CD από τη Γαλλία ήταν 500 εκατ. δολάρια, ο πρόεδρος έδειξε να εντυπωσιάζεται: «Υπάρχουν άνθρωποι με τέτοιες καταθέσεις…». Δεν άφησε να πέσει κάτω ούτε η ανακοίνωση των μικρότερων ποσών της λίστας, της τάξης των 20 εκατ. δολαρίων: «Φτωχαδάκια οι υπόλοιποι!».
Ο ίδιος δεν διστάζει να κάνει και σχόλια πολιτικής υφής, που προκαλούν σούσουρο στο ακροατήριο. Στα καλύτερά του συγκαταλέγεται αυτό για την τρόικα, την οποία ανέφερε σε μια αποστροφή της η εισαγγελέας κυρία Ξένη Δημητρίου-Βασιλοπούλου: «Νομίζω ότι έχει καταργηθεί η τρόικα, κυρία εισαγγελεύ. Θεσμοί πλέον».
Ο κ. Πάσσος επιστράτευσε τη διεισδυτικότητά του όταν ανέβηκε στο βήμα να καταθέσει η κυρία Χρυσή Χατζή, πρώην διευθύντρια του γραφείου του κ. Παπακωνσταντίνου ως υπουργού. «Ξέρετε πολύ περισσότερα από όσα λέτε» της είπε, ενώ αναχαίτισε τη μάρτυρα, πρώην ειδική σύμβουλο του υπουργείου Οικονομικών κυρία Σοφία Ρίτσου, τη στιγμή που εκείνη άρχισε να εξηγεί ότι δεν ήταν το πρόσωπο με τον κωδικό «Σοφία» στην υπόθεση, «δείχνοντας» τη συνονόματη της, γραμματέα του προέδρου του ΠαΣοΚ κ. Ευ. Βενιζέλου. «Το τι έκανε η άλλη Σοφία, δεν σας ενδιαφέρει» την έκοψε.
Κατά τη διάρκεια της κατάθεσης του καθηγητή κ. Νίκου Αλιβιζάτου, ο πρόεδρος ξεκαθάρισε ότι δεν υπάρχει καμία μορφή πίεσης προς το δικαστήριο για κάθαρση και τιμωρία. Πριν από την έναρξη του Ειδικού Δικαστηρίου, δικαστικοί κύκλοι άφηναν να διαρρεύσει ότι είναι αποφασισμένος για δίκη αμιγώς ποινική, χωρίς πολιτικές αποχρώσεις.
Βασικό μέλημά του βεβαίως να μη βαρύνει η ατμόσφαιρα. Και ίσως γι’ αυτό ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει ότι ο πρόεδρος «το γλεντάει». «Τα φορολογικά μού φαίνονται κινέζικα» θα πει ο κ. Τάκης Βασιλακόπουλος, εκ των συνηγόρων του πρώην υπουργού, «προσπαθώ να κολυμπήσω στην ύλη».

«Και όχι στην ιλύ…»
ήλθε η απάντηση-λογοπαίγνιο του προέδρου.
Ο κ. Πάσσος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1950. Είναι απόφοιτος της Βαρβακείου (1968), της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (1973), ενώ έχει λάβει με άριστα και το πτυχίο Δημοσίου Δικαίου και Πολιτικών Επιστημών του ίδιου πανεπιστημίου. Ομιλεί πολύ καλά γερμανικά και αγγλικά. Η θητεία του στο δικαστικό σώμα μετρά 38 συναπτά έτη. Προήχθη σε αρεοπαγίτη τον Αύγουστο του 2008. Είναι έγγαμος και έχει έναν γιο, τον Ελευθέριο-Γεώργιο, που δικηγορεί στη Ρόδο.

Ο εφοριακός και ο συνταγματολόγος
Μάρτυρες που έκαναν αίσθηση

Παρέλαση μαρτύρων αναμένεται τις προσεχείς ημέρες στο Ειδικό Δικαστήριο, με κατηγορούμενο τον κ. Γιώργο Παπακωνσταντίνου. Εχουν κλητευθεί για να καταθέσουν μεταξύ άλλων τρεις πρώην επικεφαλής του ΣΔΟΕ (Ιωάννης Διώτης, Ιωάννης Καπελέρης, Στέλιος Στασινόπουλος), καθώς και η γραμματέας του προέδρου του ΠαΣοΚ κυρία Σοφία Μπέλμπα, ίχνη της οποίας φέρεται να έχουν βρεθεί στο επίμαχο USB.
Στις πρώτες δύο συνεδριάσεις αίσθηση προκάλεσαν δύο μάρτυρες: ο κ. Δημήτριος Μασίνας, διευθυντής του ΚΕΦΟΜΕΠ, και ο κ. Νίκος Αλιβιζάτος, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου. Με την κατάθεση του κ. Μασίνα κατέστη σαφές ότι δεν έχει περατωθεί αμετακλήτως καμία φορολογική διαδικασία που να αφορά τους εμπλεκομένους στην υπόθεση συγγενείς του κ. Παπακωνσταντίνου, παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει πέντε(!) ολόκληρα χρόνια από την παραλαβή της περιβόητης λίστας. Η υπεράσπιση του πρώην υπουργού (Τ. Βασιλακόπουλος, Β. Δημακόπουλος, Π. Κουρελέας) αξιοποίησε το γεγονός, τονίζοντας ότι εφόσον δεν έχει βεβαιωθεί φοροδιαφυγή, δεν μπορεί να στοιχειοθετηθεί και ζημιά σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου.
Ο κ. Αλιβιζάτος, μάρτυρας υπεράσπισης του πρώην υπουργού, ήλθε για να ταράξει τα νερά: αφενός μεν αποδόμησε το στερεότυπο των στενών και ζεστών οικογενειακών σχέσεων του κ. Παπακωνσταντίνου με τις εξαδέλφες του –«αδιάφορες ήταν οι σχέσεις τους» είπε χαρακτηριστικά -, αφετέρου δε έθεσε ζήτημα παραγραφής των αδικημάτων που του αποδίδονται, εφόσον συνήλθε σε Σώμα τον Μάιο του 2012 η Βουλή των τριών ημερών. Ο ίδιος τόνισε ότι παρεκάμφθη ο σκόπελος της παραγραφής, για να ικανοποιηθεί η ανάγκη για κάθαρση, ενώ χαρακτήρισε αίσχος το σχετικό άρθρο 86 του Συντάγματος. «Το θέμα δεν έχει λήξει, το δικαστήριο δεν έχει επιληφθεί» σημείωσε η εισαγγελέας κυρία Ξένη Δημητρίου-Βασιλοπούλου.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ