Μετά την απελευθέρωση των διακυμάνσεων του φράγκου σε σχέση με το ευρώ, το ευρωπαϊκό νόμισμα υποτιμήθηκε ενδοσυνεδριακά ως και 30%, με την ισοτιμία να ισορροπεί τελικά γύρω από τα επίπεδα του 1.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η συγκεκριμένη κατηγορία δανειοληπτών καταγράφει ζημιές. Η υποχώρηση του ευρώ σε σχέση με το φράγκο έχει ξεκινήσει από το 2008. Οι περισσότερες χορηγήσεις της κατηγορίας έχουν γίνει με ισοτιμία μεταξύ 1,50 και 1,65, δηλαδή με το ευρώ υψηλότερα ως και 65% από τα τρέχοντα επίπεδα. Αυτό σημαίνει ότι κάποιος που τα τελευταία επτά χρόνια πληρώνει κανονικά το δάνειό του μπορεί σήμερα να χρωστά περισσότερα ευρώ από αυτά που είχε αρχικώς δανειστεί.
Eλάφρυνση δανειοληπτών
Σε αυτή τη φάση οι τράπεζες ανακουφίζουν προσωρινά τους πελάτες τους.
Από την πλευρά της η διοίκηση της Alpha Bank έχει δώσει οδηγίες στο δίκτυο των καταστημάτων της για ρύθμιση με αυτόν τον τρόπο των δανείων των πελατών της που εκτιμούν ότι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στη νέα τους δόση. Προς την ίδια κατεύθυνση αναμένεται να κινηθούν και οι υπόλοιπες τράπεζες.
Σύμφωνα με γενικό διευθυντή συστημικού ομίλου, οι τύποι των μόνιμων ρυθμίσεων που σχεδιάζονται προβλέπουν κατά βάση τη μετάθεση του προβλήματος στο μέλλον. Στο πλαίσιο αυτό θα υπάρξει διαχωρισμός από τη συνολική οφειλή του υπολοίπου του δανείου που οφείλεται αποκλειστικά στην ανατίμηση του φράγκου.
Αλλωστε το γεγονός ότι οι δείκτες Libor με τους οποίους είναι συνδεδεμένα τα δάνεια της κατηγορίας κινούνται σε αρνητικά επίπεδα και περιορίζουν το μέσο επιτόκιό τους γύρω από το 1%. «Ουσιαστικά δίνεται μια άτοκη περίοδος χάριτος για το ποσό που δεν αποπληρώνεται» σημειώνει έμπειρος τραπεζίτης, προσθέτοντας ότι ως τη λήξη της υπάρχει η προοπτική ανατίμησης του ευρώ και αντιστροφής των ζημιών που έχουν καταγραφεί ως τώρα.
Σύμφωνα με γενικό διευθυντή μεγάλης τράπεζας, τα προϊόντα αναδιάρθρωσης που θα εφαρμοστούν μπορεί να προβλέπουν ακόμη και χάρισμα μέρους των τόκων ή του κεφαλαίου αν ο δανειολήπτης είναι συνεπής στη ρύθμιση που θα του προταθεί. «Αυτό μπορεί να ισχύσει ακόμη και στα δάνεια σε ευρώ, που χρηματοδότησαν ακίνητα η εμπορική αξία των οποίων έχει σήμερα μειωθεί σημαντικά» προσθέτει ο ίδιος. Σημειώνει δε πως «μια τέτοια συμφωνία από τη μία πλευρά ανακουφίζει άμεσα τον πελάτη μας, αφού η μηνιαία δόση του προσαρμόζεται σε χαμηλά επίπεδα, και από την άλλη παρέχεται ένα ισχυρό κίνητρο για να είναι συνεπής, μια και στη λήξη της σύμβασης μπορεί να του χαριστεί ένα μέρος της οφειλής του».
Εστω ένα δάνειο με υπόλοιπο στο τέλος Δεκεμβρίου 200.000 φράγκα ή 166.667 ευρώ, με εναπομένουσα διάρκεια εξόφλησης τα 20 έτη και επιτόκιο Libor 3μήνου πλέον περιθωρίου 1,50% (τελικό επιτόκιο 1,63%). Η μηνιαία δόση του Δεκεμβρίου ανήλθε σε 814 ευρώ.
Μετά την ανατίμηση του φράγκου το υπόλοιπο του δανείου αυξήθηκε στα 200.000 ευρώ περίπου, καταγράφοντας άνοδο 33.300 ευρώ. Από την άλλη πλευρά όμως, θετικά για τον πελάτη λειτούργησε η διαμόρφωση του Libor στο -0,50%, το οποίο περιόρισε το τελικό επιτόκιο στο 1,12%. Επειτα από αυτές τις μεταβολές η νέα δόση ανέρχεται σε 931 ευρώ, υψηλότερα κατά 14% ή 117 ευρώ.
Αν το δάνειο αυτό ρυθμιστεί με τέτοιον τρόπο ώστε η μηνιαία δόση να πέσει στα προ της ανατίμησης του φράγκου επίπεδα, θα πρέπει να «παγώσει» η αποπληρωμή για κεφάλαιο ύψους 25.000 ευρώ περίπου. Το ετήσιο κόστος «παρκαρίσματος» αυτού του ποσού ανέρχεται με το τρέχον επιτόκιο του παραδείγματος σε 280 ευρώ περίπου, ποσό χαμηλό σε σχέση με το συνολικό ύψος του δανείου. Βέβαια υπάρχει η προοπτική σημαντικής μείωσης της αξίας του υπολοίπου που δεν αποπληρώνεται αν το ευρώ ανατιμηθεί έναντι του φράγκου. Για παράδειγμα, αν η ισοτιμία επιστρέψει στο 1,2, τα 25.000 ευρώ θα γίνουν 20.833 ευρώ και αν επανέλθει στο 1,5, θα μειωθούν ακόμη περισσότερο, στα 16.667 ευρώ.
Η πρώτη καταγραφή των ζημιών
Η σημαντική ανατίμηση του ελβετικού φράγκου έναντι του ευρώ δεν επηρέασε μόνο τους έλληνες δανειολήπτες. Σε πολλές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που βρίσκονται εκτός ευρώ, όπως η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Βουλγαρία, καταγράφηκε τα προηγούμενα χρόνια στροφή στον δανεισμό σε φράγκο λόγω των πολύ χαμηλών επιτοκίων του νομίσματος σε σχέση με τη χρηματοδότηση στα τοπικά τους νομίσματα.
Στις υπό εξέταση χώρες οι ζημιές ήταν σημαντικά υψηλότερες σε σχέση με αυτές που κατέγραψαν οι ελληνικές τράπεζες. Οι τελευταίες υποχρεώθηκαν στην αύξηση των καλύψεών τους κατά 2,2 δισ. ευρώ για ανοιχτές θέσεις που είχαν στις αγορές παραγώγων, γεγονός που είχε άμεσες επιπτώσεις στις συνθήκες ρευστότητας στην εγχώρια αγορά.
Πολλοί Πολωνοί και Ούγγροι προτίμησαν πριν από το ξέσπασμα της πιστωτικής κρίσης το 2008 τα στεγαστικά δάνεια σε ελβετικό νόμισμα λόγω του χαμηλότερου κόστους χρηματοδότησης που εξασφάλιζαν. Οι δόσεις τους έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια λόγω της υποτίμησης των τοπικών νομισμάτων σε σχέση με το φράγκο. Πρόκειται για μια εξέλιξη που αναμένεται να έχει αρνητικές συνέπειες στις οικονομίες των χωρών αυτών, καθώς θα περιορίσει το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και θα πλήξει την κατανάλωση, με άμεσο αντίκτυπο στο τραπεζικό σύστημα και κατ’ επέκταση στους ρυθμούς ανάπτυξης.
Πλήγμα στην Ανατολική Ευρώπη για οικονομία – τράπεζες
Γύρισαν τα δάνεια σε τοπικά νομισματα
Μετά την ανακοίνωση της Εθνικής Τράπεζας της Ελβετίας (SNB) στις 15 Ιανουαρίου ότι απελευθερώνει την ισοτιμία του ελβετικού φράγκου με το ευρώ τις μεγαλύτερες απώλειες μεταξύ των 24 αναπτυσσόμενων χωρών που παρακολουθεί το Bloomberg κατέγραψαν νομίσματα από την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης: της Πολωνίας, της Ουγγαρίας, της Ρουμανίας και της Τσεχίας. Το γεγονός αυτό επηρέασε τους δανειολήπτες που χρηματοδοτήθηκαν σε φράγκο, καθώς καλούνται να πληρώσουν δόσεις με βάση τα νέα αυξημένα λόγω των συναλλαγματικών διαφορών υπόλοιπα.
Σημειώνεται πάντως ότι την τελευταία πενταετία έχουν γίνει σημαντικές προσπάθειες στις χώρες αυτές για μετατροπή των δανείων από φράγκο στα τοπικά νομίσματα. Για παράδειγμα, στην Ουγγαρία πέρυσι «γύρισαν» σε φιορίνι δάνεια συνολικού ύψους 14 δισ. δολαρίων έπειτα από παρέμβαση του πρωθυπουργού της χώρας.
Στη Ρουμανία πλέον λιγότερο από το 5% του συνολικού δανεισμού είναι σήμερα σε ελβετικό φράγκο, ύστερα από πιέσεις της κεντρικής τράπεζας της χώρας την τελευταία τετραετία στις εμπορικές τράπεζες να προστατεύσουν τους πελάτες τους. Από την άλλη πλευρά, η κατάσταση είναι πιο δύσκολη στην Πολωνία, καθώς σχεδόν ένα στα δύο στεγαστικά δάνεια αποπληρώνεται σε ελβετικό φράγκο. Συνολικά 500.000 δανειολήπτες είναι εκτεθειμένοι στις διακυμάνσεις του ελβετικού νομίσματος. Ηδη έχουν αρχίσει συζητήσεις για την κεφαλαιακή ενίσχυση πολωνικών τραπεζών που έχουν πληγεί από τις τελευταίες εξελίξεις, ενώ ζητείται παρέμβαση από την κυβέρνηση για την ελάφρυνση όσων πληρώνουν στεγαστικά δάνεια.
Τι σχεδιάζει ο ελβετός κεντρικός τραπεζίτης
Στον ύπνο πιάστηκαν οι αγορές από το ξεπάγωμα της ισοτιμίας ευρώ – φράγκου
Ο πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας της Ελβετίας (SNB) Thomas Jordan προκάλεσε πανικό στις αγορές όταν στις 15 Ιανουαρίου ανακοίνωσε χωρίς καμία προηγούμενη προειδοποίηση το «ξεπάγωμα» της ισοτιμίας ευρώ – φράγκου από τα επίπεδα του 1,2 στα οποία βρισκόταν κολλημένη από τον Σεπτέμβριο του 2011. Η κεντρική τράπεζα της χώρας είχε λάβει πριν από τριάμισι χρόνια αυτήν την απόφαση για την προστασία της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας της από την υπέρμετρη ανατίμηση του νομίσματός της, στο οποίο είχαν στραφεί οι επενδυτές λόγω της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη.
«Με την ποσοτική χαλάρωση στην ευρωζώνη στον ορίζοντα, η SNB άρπαξε την ευκαιρία να μειώσει τα συναλλαγματικά της αποθέματα, εκ των οποίων ένα μεγάλο μέρος είναι κυβερνητικά ομόλογα, οι τίτλοι που σκοπεύει το επόμενο διάστημα να αγοράσει η ΕΚΤ» υπογραμμίζει οικονομολόγος. Υπάρχει πάντως μια μερίδα αναλυτών που αναρωτιέται μήπως τελικά η τράπεζα της Ελβετίας ξέρει κάτι παραπάνω από τους κοινούς θνητούς για τις επόμενες κινήσεις της ΕΚΤ. Οπως εξηγούν, εάν το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης στην ευρωζώνη κινηθεί στα επίπεδα των 500 δισ. ευρώ, η SNB δεν είχε κάποιον τεχνικό λόγο για να φοβηθεί και να προχωρήσει στην απελευθέρωση της ισοτιμίας της με το ευρώ σε αυτή τη φάση. «Μήπως λοιπόν γνωρίζει κάτι που δεν ξέρουμε εμείς οι υπόλοιποι και οι αγορές ομολόγων από την ΕΚΤ κινηθούν σε υψηλότερα επίπεδα;» αναρωτιούνται οι ίδιοι κύκλοι.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ



