Οδηγοί μόνοι στο τιμόνι αυτοκινήτων-μαμούθ

Πριν από έναν αιώνα το αυτοκίνητο με τις περισσότερες πωλήσεις στις ΗΠΑ, το θρυλικό Ford Model T, παρήγαγε ισχύ ενός βατ για κάθε 12 γραμμάρια που ζύγιζε ο κινητήρας εσωτερικής καύσης που διέθετε. Σήμερα οι κινητήρες των σύγχρονων αυτοκινήτων παράγουν ένα βατ με κάθε γραμμάριο που ζυγίζουν. Πρόκειται για βελτίωση του λόγου ισχύος – βάρους κατά 92%.

«Αυτό είναι ένα από τα καλά νέα που έφερε η πρόοδος της τεχνολογίας στον κλάδο του αυτοκινήτου» γράφει ο Βάτσλαβ Σμιλ στο αμερικανικό τεχνολογικό περιοδικό «Spectrum». «Και τώρα τα κακά νέα» προσθέτει: «Τα τελευταία 100 χρόνια η μέση ισχύς των αυτοκινήτων έχει ενδεκαπλασιαστεί και φθάνει σχεδόν στα 170 κιλοβάτ».

Αυτό σημαίνει, εξηγεί ο αρθρογράφος, ότι παρά την τεράστια πτώση της σχέσης μάζας προς ισχύ, σήμερα ένας τυπικός κινητήρας αυτοκινήτου είναι ελάχιστα ελαφρύτερος από όσο ήταν έναν αιώνα πριν. Και επιπλέον, το μέσο βάρος ενός σύγχρονου αυτοκινήτου είναι πολύ μεγαλύτερο από το βάρος των αυτοκινήτων των αρχών του 20ού αιώνα. Συγκεκριμένα, έχει σχεδόν τριπλασιαστεί και ξεπερνά τα 1.800 κιλά.

Καθώς τρεις στους τέσσερις οδηγούς αυτοκινήτων στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη –στον δυτικό κόσμο εν γένει –μεταφέρουν με το αυτοκίνητό τους συνήθως μόνο το σαρκίο τους, «η σχέση βάρους οχήματος – επιβάτη μπορεί να συγκριθεί μόνο με τη σχέση βάρους που έχει ένας οδηγός ελέφαντα με το ζώο που τον μεταφέρει» όπως ευστόχως σημειώνει ο Σμιλ.

Ωστόσο, όλοι οι ειδικοί περί την αυτοκίνηση συμφωνούν ότι εκείνο που μετράει εν προκειμένω είναι αυτός ακριβώς ο λόγος. Αυτός καθορίζει την ενεργειακή αποτελεσματικότητα που μπορεί ένα αυτοκίνητο να πετύχει. Γι’ αυτό και άπασες οι αυτοκινητοβιομηχανίες πειραματίζονται με τη χρήση όσο το δυνατόν ελαφρύτερων υλικών, όπως είναι το αλουμίνιο, το μαγνήσιο, ακόμη και τα ανθρακονήματα. Στόχος όλων είναι ο περιορισμός του τελικού βάρους του οχήματος για λόγους απόδοσης του κινητήρα και βεβαίως για λόγους οικονομίας και εκπομπής λιγότερων ρύπων στην ατμόσφαιρα.

Η επίτευξη του στόχου αυτού όμως είναι δύσκολη υπόθεση για τους κατασκευαστές. Και αυτό επειδή τα σύγχρονα αυτοκίνητα είναι εφοδιασμένα με χίλιους δυο αυτοματισμούς, με κλιματισμούς, με συστήματα επικοινωνίας και ψυχαγωγίας και με συστήματα εν γένει τα οποία τους ανεβάζουν απίστευτα το βάρος. Επιπλέον, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και τα υβριδικά κουβαλούν γιγαντιαίες μπαταρίες, που εκτινάσσουν το βάρος τους στα ύψη –το ηλεκτροκίνητο Ford Focus ζυγίζει 1,7 τόνους, ενώ το σπορ Tesla 2,1 τόνους! Γι’ αυτό τα σημερινά αυτοκίνητα, ενώ ζυγίζουν σαν μαμούθ, μεταφέρουν συγκριτικά ελάχιστο ωφέλιμο φορτίο.

Ποια είναι άραγε η σχέση βάρους που μπορεί να πετύχει ένας οδηγός ή εν γένει επιβάτης που ζυγίζει 70 κιλά με το όχημα που τον μεταφέρει; Σύμφωνα με το δημοσίευμα του αμερικανικού περιοδικού, για έναν ποδηλάτη ο λόγος είναι 0 προς 1, εφόσον το ποδήλατο ζυγίζει 7 κιλά. Για τον οδηγό μιας βέσπας 110 κιλών ο λόγος είναι 1,6. Για τον επιβάτη ενός σύγχρονου λεωφορείου ο λόγος είναι 5 κιλά (του λεωφορείου) για κάθε κιλό του επιβάτη.

Για τον οδηγό ενός Citroën 2CV, που ζυγίζει μόλις 510 κιλά, ο λόγος είναι 7,3, ενώ για τον επιβάτη ενός γιαπωνέζικου bullet train, που φθάνει τα 580 χιλιόμετρα την ώρα, ο λόγος είναι 7,7. Για τον οδηγό ενός διθέσιου Smart ο λόγος ανεβαίνει στο 12, ενώ ο λόγος για τους οδηγούς ενός Mini Cooper και ενός Honda Civic LX είναι 16 και 18 αντιστοίχως.

Ο λόγος για τον οδηγό μιας BMW 740i εκτινάσσεται, ωστόσο, στο 28 και ο λόγος για μια Cadillac Escalade EXT στο 39 –κάπου εκεί θα πρέπει να βρίσκεται και ο λόγος για τους οδηγούς των θηριωδών 4Χ4 που μπορεί να θαυμάσει κανείς παρ’ ημίν τα σαββατόβραδα σκαρφαλωμένα στα σπασμένα πεζοδρόμια της οδού Πειραιώς, έξω από τα κέντρα όπου στεγάζονται οι «μεγάλες πίστες».

Βεβαίως οι οδηγοί των θηριωδών 4Χ4 δεν πηγαίνουν μόνοι τους στα εν λόγω κέντρα –δεν πρόκειται δα και για σκυλάδικα. Συνοδεύουν τουλάχιστον έναν ακόμη επιβάτη. Και εκεί ακριβώς βρίσκεται το μυστικό της σχέσης βάρους οχήματος – επιβάτη, κατά τον συντάκτη του ενδιαφέροντος άρθρου του «Spectrum»: στον αριθμό των επιβατών! Διότι ακόμη και ένα Hummer όταν μεταφέρει πέντε επιβάτες ο λόγος, που ας υποθέσουμε μετριοπαθώς ότι είναι 40 όταν το οδηγεί ένας οδηγός 70 κιλών (ας μη σκεφθούμε το ενδεχόμενο το «τέρας» αυτό να οδηγείται από μια κυρία που προσέχει το βάρος της), αυτομάτως μετατρέπεται σε κάτι ελαφρώς βαρύτερο από… 2CV!

Η σημασία τού συνταξιδεύειν καθίσταται προφανής αν αναλογιστεί κανείς ότι ο λόγος για καθέναν από τους 280 επιβάτες ενός Boeing 787, που όλοι μαζί ζυγίζουν 20 τόνους, ενώ το αεροσκάφος ζυγίζει 253 τόνους, είναι μόλις 6,3! Λιγότερος και από 2CV και σε αυτόν συνυπολογίζονται και άλλοι 20 τόνοι αποσκευών που μπορεί να μεταφέρει το Β787!

Στους αιθέρες, ασφαλώς, είναι επιβεβλημένες οι ομαδικές μετακινήσεις (για τους πολλούς, εννοείται). Στη γη όμως, και σε ό,τι αφορά το ΙΧ, αποτελούν όλο και πιο σπάνιο φαινόμενο. Στις ΗΠΑ τουλάχιστον, σύμφωνα με έρευνα του Census Bureau, το 76% των εργαζομένων πηγαίνουν στις δουλειές τους μόνοι τους με το ΙΧ τους. Εκείνοι που μοιράζονται τη διαδρομή με τους γείτονές τους μειώθηκαν στο 12% από 20% που ήταν το 1980. Και εκείνοι που χρησιμοποιούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς για να μετακινηθούν από το σπίτι στη δουλειά μειώθηκαν την τελευταία 35ετία από το 12% στο 5%.

Είναι γνωστή η ιδιαίτερη σχέση που έχουν οι Αμερικανοί με το αυτοκίνητό τους. Και τα ποσοστά των Ευρωπαίων –και ασφαλώς των Ελλήνων, τώρα μάλιστα που φθήνυνε και η βενζίνη –που επιλέγουν την κατά μόνας αυτοκίνηση δεν πρέπει να διαφέρουν πολύ με αυτά των Αμερικανών. «Προτιμούν τα αυτοκίνητά τους, που έχουν γίνει μεν έξυπνα, αλλά όχι και σοφά» όπως γράφει χαρακτηριστικά ο Βάτσλαβ Σμιλ.