«Με αυτή την κυβέρνηση δεν πλήττεις ποτέ» συνηθίζει να λέει σκωπτικά στενός συνεργάτης του Πρωθυπουργού παρακολουθώντας από το Μέγαρο Μαξίμου όσα διαδραματίζονται στην πολιτική σκηνή με την εφαρμογή του Ενιαίου Φόρου Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ).
Μόνο που σε αυτή την περίπτωση δεν έχουν ευθύνη μόνο η ηγεσία του οικονομικού επιτελείου, οι σύμβουλοι και οι υπηρεσιακοί παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών αλλά και όλα τα πρόσωπα (στελέχη και βουλευτές) που όρισαν ως «διαπραγματευτές» μεταξύ των κοινοβουλευτικών ομάδων και του υπουργείου οι ίδιοι οι πολιτικοί αρχηγοί. Ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς εμπιστεύθηκε τον Χρύσανθο Λαζαρίδη να βγάλει τα «κάστανα από τη φωτιά» όταν οι βουλευτές της κυβέρνησης ξεσηκώθηκαν για τις προτάσεις του φίλου (από τα παλιά) του τότε υπουργού Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα, δηλαδή του Νίκου Καραβίτη, γενικού γραμματέα της Στατιστικής Υπηρεσίας την εποχή της ένταξης στην ΟΝΕ.
Και τα «μαντριά»
Και αυτό γιατί όχι μόνο θεώρησαν ότι οι επιβαρύνσεις για τους αγρότες που θα πλήρωναν πρώτη φορά για τα αγροτεμάχια, τους κήπους, ακόμη και τις αποθήκες, ήταν βαριές, μετά την κατάργηση του Ενιαίου Τέλους Ηλεκτροδοτούμενων Ακινήτων (ΕΤΗΔΕ), αλλά γιατί στην πρόταση Καραβίτη διαπίστωσαν ότι φορολογούνται ακόμη και τα «μαντριά».
Είναι γεγονός ότι ο Γιάννης Στουρνάρας, σημερινός διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, είχε μια «αποστροφή» στα φορολογικά θέματα και στην πολύχρονη καριέρα του δεν ασχολήθηκε με αυτά. Γεγονός όμως είναι ότι προσκαλώντας τον Νίκο Καραβίτη παρέκαμψε τον καθ’ ύλην αρμόδιο υφυπουργό Γιώργο Μαυραγάνη καθώς έκρινε ότι το πρώτο σχέδιο για τον ΕΝΦΙΑ που του παρουσίασε ήταν αναποτελεσματικό αφού τα έσοδα που έδινε ο φόρος ήταν 1 δισ. ευρώ τον χρόνο όταν η τρόικα ζητούσε να ανέλθουν στα 3,2 δισ. ευρώ ετησίως.
Σε αυτή την κλειστή ομάδα λοιπόν στην οποία προστέθηκαν εκ μέρους του ΠαΣοΚ ο πρώην υπουργός Οικονομικών Φίλιππος Σαχινίδης και από τη Νέα Δημοκρατία ο βουλευτής Απόστολος Βεσυρόπουλος και με την τεχνική υποστήριξη του πρώην γενικού γραμματέα Εσόδων Χάρη Θεοχάρη διαμορφώθηκε το σχέδιο του νέου φόρου που παρουσιάστηκε (στις γενικές αρχές) το περασμένο φθινόπωρο στους βουλευτές της συμπολίτευσης σε σύσκεψη στον τρίτο όροφο του υπουργείου Οικονομικών. Οι αντιδράσεις συνεχίστηκαν και τότε με ενστάσεις κυρίως για τις επιβαρύνσεις των αγροτών, το «χαράτσι», όπως αποκαλούσαν τον φόρο στα επαγγελματικά ακίνητα, και τα βάρη στα κλειστά σπίτια.
Επειτα από αυτή τη σύσκεψη οι συντελεστές του φόρου άλλαξαν, μειώθηκαν, σχεδόν εκμηδενίστηκαν για τα αγροτεμάχια, αλλά ταυτόχρονα, για να υπάρχει «ισοδύναμο» αποτέλεσμα, αυξήθηκαν εκ νέου οι συντελεστές στα αστικά ακίνητα, στις κατοικίες και στα οικόπεδα.
Το κενό
Παρά ταύτα και με παρέμβαση του Μεγάρου Μαξίμου και της Χαριλάου Τρικούπη οι βουλευτές ψήφισαν τον νόμο, χωρίς κανείς να αντιληφθεί ότι υπήρχε ένα μεγάλο κενό… στο οποίο είναι ακόμη παγιδευμένη η κυβέρνηση:
Σε 5.000 περιοχές σε όλη την Ελλάδα δεν υπήρχαν αντικειμενικές τιμές και το πρόγραμμα υπολογισμού της φορολογητέας αξίας τους έδινε αυτόματα την υψηλότερη τιμή ζώνης του πλησιέστερου οικισμού εκτινάσσοντας στα ύψη αξίες και φόρο.
Ετσι τον περασμένο Ιούλιο με την εκκαθάριση του φόρου έσκασαν οι «βόμβες». Αγροτεμάχια ή εκτός σχεδίου πόλης οικόπεδα που η τιμή τους δεν ξεπερνά π.χ. τις 10.000 ευρώ εκτιμήθηκαν ως περιουσίες με αντικειμενική αξία 160.000 ευρώ.
Οι επιβαρύνσεις μάλιστα πενταπλασιάζονταν αν σ’ αυτά τα κτήματα υπήρχε μέσα κτίσμα, ακόμη κι αν ήταν μισογκρεμισμένο.
Τα τεστ
Η μεγαλύτερη ευθύνη, σύμφωνα με την εσωτερική έρευνα στην οποία αναγκαστικά προχώρησε ο νέος υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης, ο οποίος παρέλαβε την «καυτή πατάτα» τον περασμένο Ιούνιο, είναι ότι, παρά το γεγονός πως στο αρχικό σχέδιο προβλεπόταν ένα πεντάμηνο (από τον Ιανουάριο ως και τον Μάιο του 2014) για να γίνουν τεστ στον υπολογισμό του φόρου και να βγουν παραδείγματα από όλη τη χώρα στη βάση πραγματικών στοιχείων (δηλώσεις Ε9) που υπήρχαν στο σύστημα Taxis, δεν έγινε τίποτε.
Ετσι 15 ημέρες πριν από την εκκαθάριση περίπου 6,5 εκατομμυρίων δηλώσεων (φορολογουμένων και επιχειρήσεων) για τον προσδιορισμό του ΕΝΦΙΑ διαπιστώθηκαν οι ακρότητες. Μέσα στο κατακαλόκαιρο τους έλουσε κρύος ιδρώτας.
Σε αγωνιώδεις συσκέψεις αποφασίστηκε να γίνουν διορθώσεις σε κάποιες περιπτώσεις (σχετική τροπολογία ήρθε στη Βουλή το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου), αλλά ακόμη κι όταν ο νέος υπουργός ζήτησε αναλυτικά στοιχεία, αυτά δεν του παραδόθηκαν ποτέ.
Ετσι φθάσαμε στο φιάσκο που υποχρέωσε τον Πρωθυπουργό να απαιτήσει την αναστολή της καταβολής του φόρου για δύο μήνες ώστε να γίνουν οι διορθώσεις τουλάχιστον για τα εκτός σχεδίου ακίνητα για τα οποία οι ιδιοκτήτες τους υπέστησαν σοκ μόλις είδαν το εκκαθαριστικό και να μιλήσει για τους «υπευθύνους» των λαθών που θα λογοδοτήσουν.
«Δόση αυθαιρεσίας»
Τις τελευταίες ημέρες ο υπουργός Οικονομικών επιχειρεί να στηρίξει επικοινωνιακά τον ΕΝΦΙΑ ειδικά μετά τις αποστάσεις που πήρε την περασμένη εβδομάδα στη Θεσσαλονίκη. Αυτή την εβδομάδα μίλησε για «φορολογική αλλαγή τεράστιας έκτασης», αποφεύγοντας όμως τη λέξη μεταρρύθμιση.
Νωρίτερα, τον Αύγουστο, ο κ. Χαρδούβελης είχε υποστηρίξει σε εντελώς διαφορετικό κλίμα στη Βουλή ότι ο «ο ΕΝΦΙΑ έχει μια δόση αυθαιρεσίας» καθώς δεν βασίζεται στην ικανότητα του πολίτη να πληρώσει (δηλαδή, στο εισόδημά του) αλλά στο τι κατέχει. «Εκεί πρέπει να προσέξουμε» είχε πει, προκαλώντας τουλάχιστον αμηχανία στο πρωθυπουργικό περιβάλλον.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
