Εναντίον της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού Ερντογάν προσωπικά έχει στραφεί η οργή στην Τουρκία για το χειρότερο δυστύχημα σε ορυχείο που έχει περάσει η χώρα, με τα συνδικάτα να καλούν σε απεργία την Πέμπτη. Με αντλίες νερού και δακρυγόνα απάντησε η αστυνομία σε διαδηλωτές σε Κωνσταντινούπολη και Άγκυρα.

Οι ελπίδες για επιζώντες σβήνουν, με τον αριθμό των νεκρών να έχει φτάσει τους 282 σύμφωνα με τον απολογισμό το πρωί της Πέμπτης. Ο αριθμός των αγνοουμένων βρίσκεται στους 150, οι οποίοι εγκλωβίστηκαν στα έγκατα του ορυχείου ενώ γέμιζε με καπνούς από τη φωτιά που προκάλεσε το πιο πολύνεκρο εργατικό δυστύχημα στη σύγχρονη ιστορία της χώρας.

Το μεγαλύτερο τουρκικό συνδικάτο, το Turk-Is, κάλεσε τα μέλη των σωματείων που το απαρτίζουν σε παντουκρική απεργία την Πέμπτη. Το καταστροφικό δυστύχημα είναι «δολοφονία», λέει το συνδικάτο, που καταγγέλλει ότι στα ιδιωτικής εκμετάλλευσης ορυχεία δεν τηρούνται οι κανονισμοί ασφαλείας.

Στις πορείες της Τετάρτης στην Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα εναλλάσσονταν συνθήματα κατά της κυβέρνησης με συνθήματα όπως «Δεν ήταν δυστύχημα, ήταν φόνος».

Το κλίμα δεν βοήθησε καθόλου η παρουσία του Ερντογάν μερικές ώρες μετά το δυστύχημα: Η περίεργη ανάγκη του να επισημάνει ότι «ατυχήματα συμβαίνουν σε όλον τον κόσμο»έριξε λάδι στη φωτιά και εκτοξεύτηκε στα πρωτοσέλιδα του διεθνούς Τύπου.

Εισαγγελική έρευνα μεταξύ πένθους και αγανάκτησης

Στη Σόμα, πιο απτή από το πένθος που έχει προκαλέσει η τραγωδία είναι η αγανάκτηση: Συγγενείς και κάτοικοι είχαν αποδοκιμάσει τον Ερντογάν ακόμη και με κλωτσιές στο αυτοκίνητό του καθώς πήγαινε στο σημείο του δυστυχήματος.

Η οικεία εισαγγελία ανακοίνωσε ότι θα ξεκινήσει άμεσα την έρευνα για απόδοση ευθυνών, η οποία, υπογράμμισε, θα φτάσει μέχρι τα ανώτατα κλιμάκια της εταιρείας εάν προκύψει ευθύνη.

Ορισμένοι από τους θεωρούμενους «άμεσα υπεύθυνους», κυρίως οι επιστάτες, θεωρείται ότι βρίσκονταν στο ορυχείο την ώρα του δυστυχήματος και είναι ανάμεσα στους νεκρούς, σύμφωνα με την εισαγγελία.

Η εταιρεία που διαχειριζόταν το ορυχείο, γράφει η Hurriyet, το παρουσίαζε ως «υπόδειγμα» μεγισοτοποίησης κέρδους με ελαχιστοποίηση κόστους.


Ο ιδιοκτήτης του «ορυχείου του θανάτου» παινευόταν ότι μείωσε το κόστος


O επιχειρηματίας Αλπ Γκουρκάν, πρόεδρος της Soma Holding και ιδιοκτήτης του μοιραίου ορυχείου λιγνίτη

Διοικούσε την εταιρία και το ορυχείο με σιδηρά οικονομική πυγμή βασισμένη στους νόμους της ελεύθερης αγοράς και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας: ο επιχειρηματίας Αλπ Γκουρκάν, πρόεδρος της Soma Holding και ιδιοκτήτης του ανθρακωρυχείου στη Μαγνησία, η έκρηξη στο οποίο στοίχησε τη ζωή εκατοντάδων ανθρώπων, είχε αποκαλύψει το μυστικό της «επιτυχίας» του σε μια προ ετών συνέντευξη του στην εφημερίδα Hurriyet: αγόρασε την επιχείρηση από το κράτος και μείωσε απότομα και κατακόρυφα το κόστος.

Οπως υπενθυμίζουν ορισμένα τουρκικά μέσα ενημέρωσης ο Γκουρκάν, τότε, τον Σεπτέμβριο του 2012, είχε δηλώσει περήφανα στην τουρκική εφημερίδα: «Η εταιρεία μας είχε καταφέρει να μειώσει το κόστος παραγωγής στο συγκεκριμένο ορυχείο από τα $130-140 [περίπου 100 ευρώ] ανά τόνο, όταν ανήκε στο τουρκικό κράτος, σε μόλις $23,8 [ περίπου 17.5 ευρώ] ανά τόνο χάρη στις μεθόδους του ιδιωτικού τομέα».

Μάλιστα σε ερώτηση για τις αμοιβές και τις συνθήκες εργασίας είχε απαντήσει με νόημα πως «οι εργαζόμενοι στην εταιρία μας δεν προσγειώθηκαν στη Γη από το διάστημα», υπονοώντας πως οι υπάλληλοι ήξεραν καλά σε τι είδους περιβάλλον εργασίας έμπαιναν.
Η εταιρεία του τούρκου επιχειρηματία και γεωλόγου μηχανικού δραστηριοποιούνταν στο μοιραίο ορυχείο από το 1984 ωστόσο αναπτύχθηκε ακόμα περισσότερο όταν η τουρκική κυβέρνηση αποφάσισε την πλήρη απόσυρση του δημοσίου, εκχωρόντας όλα τα δικαιώματα εξόρυξης άνθρακα σε ιδιώτες, μια κίνηση που σύμφωνα με τον Γκουρκάν «έκανε τον κλάδο εξόρυξης άνθρακα ακόμα πιο επικερδή».
Η Soma Holding είναι η μεγαλύτερη εταιρεία του κλάδου στην Τουρκία, με ετήσια παραγωγή 5,5 εκατ. τόνους άνθρακα. Εκτός από τη Μαγνησία, δραστηριοποιείται στην περιοχή της Mερσίνας στα νότια και στον βορρά, στα παράλια του Εύξεινου Πόντου.