Ο Πούτιν τάζει λεφτά και προστασία

«Με ποιους θες να ‘σαι; Με τους ναζιστές ή με τους Ρώσους;». Και «θέλεις να βγάζεις τρεις φορές περισσότερα λεφτά;».

Το πρώτο το ρωτάνε γιγαντοαφίσες στη Σεβαστούπολη, με δύο εικόνες πλάι-πλάι: η μία δείχνει την Κριμαία με τα χρώματα της ρωσικής σημαίας και η άλλη με μια τεράστια μαύρη σβάστικα. Οι Ρώσοι έπαιξαν από την αρχή το χαρτί της απειλής από τους νεοφασίστες παρουσιάζοντας συλλήβδην τη νέα κυβέρνηση στο Κίεβο ως συνέχεια των ακραίων «ρωσοφάγων» ουκρανών εθνικιστών. Συνεργάτες του Χίτλερ, παρέμειναν ένοπλοι και ενεργοί ως το 1947 πολεμώντας με λύσσα τους Σοβιετικούς με την ελπίδα για μια ανεξάρτητη χώρα.

Το δεύτερο το ρωτάνε φυλλάδια που κυκλοφόρησαν αυτή την εβδομάδα και υπόσχονται σε δημοσίους υπαλλήλους, δασκάλους και ενστόλους ζεστό χρήμα από τη Μόσχα. Οι απαντήσεις ήταν ούτως ή άλλως εύκολες για τον λαό της Κριμαίας. Το 58% είναι Ρώσοι, το 77% λένε ότι θα ψηφίσουν στο δημοψήφισμα που διεξάγεται σήμερα στην Κριμαία υπέρ της ένωσης με τη Ρωσία, ενώ το 88% θεωρεί παράνομη τη νέα κυβέρνηση στο Κίεβο.

Ο ισχυρός άνδρας του Κρεμλίνου, ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, υπόσχεται στους κατοίκους της Κριμαίας λεφτά και προστασία. «Με το δημοψήφισμα η Κριμαία θα γίνει η 22η Αυτόνομη Δημοκρατία της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Δεν υπάρχει αμφιβολία» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Ματιέ Μπουλέγκ, ερευνητής στο Ινστιτούτο για την Ασφάλεια στην Ευρώπη (ΙΡSE), στο Παρίσι. «Αλλά η επίσημη προσάρτηση μπορεί να πάρει κάποιον χρόνο: αυτό θα προσφέρει στη Μόσχα ένα γεωπολιτικό διαπραγματευτικό χαρτί αν το Κίεβο αποφασίσει να πάει πάρα πολύ κοντά στο ΝΑΤΟ ή στην ΕΕ. Θα είναι ένας διπλωματικός εκβιασμός του Πούτιν, πέραν του οικονομικού…» τονίζει. Και αυτό διότι η Ρωσία ελέγχει τον ενεργειακό εφοδιασμό της Ουκρανίας, κατέχει το μεγαλύτερο μέρος του χρέους της και έχει ισχυρούς δεσμούς με τις βιομηχανίες της.

Φαίνεται ότι ο «τσάρος» έχει τώρα το πάνω χέρι. Προκατέλαβε τις εξελίξεις στο έδαφος με αναίμακτη de facto κατοχή θωρακίζοντας τον στόλο του στη Μαύρη Θάλασσα και τη Μεσόγειο. Και μετά έστησε το δημοψήφισμα που θα φέρει την Κριμαία πίσω ολοταχώς στην αγκαλιά της «μαμάς Ρωσίας». Εκεί που ήταν δηλαδή ως το 1954, όταν ο Χρουστσόφ τη μετέφερε στην αδελφή Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ουκρανίας, για λόγους που πράγματι παραμένουν αδιευκρίνιστοι. Αλλοι λένε ότι το έκανε γιατί ήταν ο ίδιος μισός Ουκρανός και άλλοι επειδή είχε πιει λίγη βότκα παραπάνω εκείνο το βράδυ.

Τι μπορούν να κάνουν τώρα οι εχθροί του Πούτιν; Πόλεμο; Αποκλείεται. Οι Ουκρανοί θα τον έχαναν και η Δύση έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν θέλει στρατιωτική σύγκρουση με τη Ρωσία.

Τι μένει; Κάποια, εν πολλοίς ανώδυνα, οικονομικά αντίποινα από τη Δύση και πιθανώς κρούσματα πολιτικής τρομοκρατίας εντός της Κριμαίας από Τατάρους, τουρκόφωνους μουσουλμάνους, που αποτελούν το 12% του πληθυσμού των 2 εκατομμυρίων. Μισούν τους Ρώσους επειδή υπέστησαν εθνοκάθαρση και εκτοπισμούς επί Στάλιν και τρέμουν στην ιδέα ότι θα καταλήξουν πάλι υπό ρωσική κυριαρχία. Ηγέτες τους έχουν πει ότι θα κάνουν μποϊκοτάζ στο δημοψήφισμα, αλλά εκτιμάται ότι είναι απίθανο να απειλήσουν τη Μόσχα χωρίς ενίσχυση από τη Δύση ή την Τουρκία.

Εκρήξεις βίας είναι πιθανές εντός και εκτός Κριμαίας, αλλά ο «τσάρος» θεωρεί τον κίνδυνο ελεγχόμενο.

Το πιο σημαντικό: Ποιος είναι ο στόχος της Ρωσίας στη συνέχεια; Θα περιμένει για να διαπραγματευθεί από θέση ισχύος μετά τον Μάιο, όταν θα εκλεγεί η νέα κυβέρνηση του Κιέβου; ή θα κινηθεί πιο επιθετικά για να επανακτήσει «χαμένο» πρώην σοβιετικό έδαφος;

Πολλοί έχουν αρχίσει να αναρωτιούνται τι θα γίνει αν οι ανατολικές ρωσόφωνες περιοχές, όπως το Ντόνετσκ και το Χάρκοβο, θελήσουν να ακολουθήσουν τον δρόμο της Κριμαίας.

Αρκετοί αναλυτές μιλάνε για κίνδυνο αιματοχυσίας και διάσπασης και κάποιοι βλέπουν ως μοναδική πολιτική λύση την ομοσπονδιοποίηση της Ουκρανίας. Λένε ότι έτσι θα μπορούσαν να παραμείνουν εντός μιας Ουκρανικής Ομοσπονδίας και οι δυτικές περιφέρειες, όπου υπερτερεί το φιλοευρωπαϊκό – αντιρωσικό στοιχείο, και οι ανατολικές – νοτιοανατολικές, όπου η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι οι ρωσόφωνοι και ο κόσμος θέλει στενούς δεσμούς με τη Μόσχα. Ηδη κάποιοι τοπικοί παράγοντες επιδιώκουν σε πρώτη φάση αυτονομία των περιοχών τους, η οποία, ανάλογα με τις εξελίξεις, μπορεί να οδηγήσει σε ανακήρυξη ανεξαρτησίας είτε στη συνένωση σε μια ομοσπονδία.