Γεννήθηκε το 1945. Πολύ μικρός έζησε τον απόηχο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Τα θραύσματα όλμων μέσα στο σώμα του πατέρα του και η καταστροφή του σπιτιού του στον Μικρό Βάλτο Κορινθίας, το οποίο έγινε στάχτη από τους Γερμανούς, σημάδεψαν το αγροτόπαιδο που άκουγε στο όνομα Βλάσης Φρυσίρας. Παρ’ όλη τη σκληρότητα της εποχής εκείνης, ωστόσο, ονειρευόταν να γίνει ζωγράφος. Οι δικοί του ούτε που το συζητούσαν. Ηθελαν ένα επάγγελμα πιο προσοδοφόρο και τον έστρεψαν στη δικηγορία.

«Ευτυχώς ξέρω ότι δεν θα γινόμουν ποτέ ένας πετυχημένος ζωγράφος» λέει σήμερα ο ίδιος. Ηταν όμως αυτός ο ανεκπλήρωτος πόθος που τον ώθησε να συγκεντρώσει έργα καλλιτεχνών και να δημιουργήσει έναν χώρο για να τα στεγάσει. Ο λόγος για το Μουσείο Φρυσίρα, όπου φιλοξενούνται τα περίπου 3.500 έργα της συλλογής του και όπου παρουσιάζεται η έκθεση «Ζωγραφική Ι –Ευρωπαϊκές Εικαστικές Συγγένειες 1960-1980», η οποία, σε επιμέλεια Θανάση Μουτσόπουλου, αποτελεί μέρος μιας τριλογίας που καλύπτει περίοδο 55 ετών (1960-2015) στην ευρωπαϊκή ζωγραφική και θα ολοκληρωθεί το 2015.
Ο Βλάσης Φρυσίρας τελείωσε το Γυμνάσιο στο Κιάτο και φοίτησε στη Νομική Σχολή της Αθήνας. Βρέθηκε στην πρωτεύουσα το 1963 και παραμένει σε αυτήν ως σήμερα. Το 1972 άνοιξε το δικηγορικό γραφείο του μέσα από το οποίο χρηματοδοτήθηκε το πολιτιστικό έργο του καθώς δεν είχε πόρους από πουθενά αλλού. Αλήθεια, μπορεί κανείς να βγάλει τόσο πολλά χρήματα από τη δικηγορία ώστε να δημιουργήσει μια μεγάλη συλλογή έργων τέχνης; «Κανείς από όσους είδαν την πρώτη δημοσίευση της συλλογής με 1.200 έργα το 1989 δεν μπορούσε να πιστέψει ότι βγήκαν νόμιμα χρήματα από τη δικηγορία στην Ελλάδα» απαντά. «Και όμως υπήρξα από τους εντιμότερους ελεύθερους επαγγελματίες. Γι’ αυτό η σταδιοδρομία μου ήταν σημαντική».
Η πρώτη συμβουλή του Δημήτρη Μυταρά στον παρ’ ολίγον ζωγράφο ήταν να ξεκινήσει να συλλέγει έργα νέων παιδιών αφού τα έργα τους δεν κόστιζαν. «Οταν ξεκίνησα τη συλλογή οι τιμές των έργων ήταν πολύ χαμηλές. Εκτοξεύθηκαν στα ύψη με τον νεοπλουτισμό των Ελλήνων και την τρέλα του Χρηματιστηρίου» λέει ο συλλέκτης.

«Ξεκίνησα με νέους έλληνες ζωγράφους και συνέχισα με καθιερωμένους ως το 1989 που έκανα τη δημοσίευση της συλλογής. Είχα 20 παιδιά που τα συντηρούσα: τους πλήρωνα το νοίκι και ό,τι άλλο χρειάζονταν γιατί δεν τους ήξερε κανείς. Από το 1990 ως το 2000 συνέλεγα μόνο Ευρωπαίους και στα εγκαίνια του μουσείου το 2000 μπόρεσα να παρουσιάσω ένα πανόραμα της ελληνικής και της ευρωπαϊκής ζωγραφικής».
«Με ανάγκασαν να ζω μέσα στις στάχτες»
Σήμερα ο Βλάσης Φρυσίρας αγοράζει σπανίως έργα τέχνης λόγω περιορισμένου μπάτζετ καθώς η προτεραιότητά του είναι να επιβιώσει το μουσείο. «Μας ανάγκασαν να κρύψουμε το πρόσωπό μας από ντροπή. Προσέδωσαν στους Ελληνες χαρακτηρισμούς που δεν αρμόζουν στους πολλούς. Προσέβαλαν τα ιερά μας σύμβολα με χυδαιότητα κάνοντας εξώφυλλα στα περιοδικά τους. Ποιοι; Εκείνοι που σκόρπισαν τον θάνατο και την καταστροφή σε δύο Παγκόσμιους Πολέμους. Με ανάγκασαν, όπως χιλιάδες άλλους Ελληνες, να ζω μέσα στις στάχτες και σήμερα δέχομαι την ταπείνωσή τους γιατί ένα άχρηστο και διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα τους έδωσε το δικαίωμα».
Σύμφωνα με τον συλλέκτη, για την τωρινή κατάσταση έχουμε συνενοχή όλοι. «Δεν τα φάγαμε μαζί. Εγώ όχι μόνο δεν έχω φάει αλλά θέλω να θυμίσω σε αυτόν που το είπε ότι και το υστέρημά μου το έχω καταθέσει στον πολιτισμό. Αυτοί που λένε τα παχιά λόγια ας μας επιδείξουν τι έχουν καταθέσει για τον τόπο τους. Κάποτε είχα πει τον Κώστα Καραμανλή απολίτιστο και δικαιώθηκα γιατί ο Ζαχόπουλος έπεσε από ένα μπαλκόνι. Αυτοί ήταν οι άνθρωποι του πολιτισμού: οι Βουλγαράκηδες και τόσοι άλλοι».
Ο ίδιος αντιστάθηκε, όπως λέει, σε αυτό το άχρηστο και διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα και κατέθεσε τον μόχθο και την ψυχή του σε ένα πολιτιστικό έργο που ξεχωρίζει στην Ευρώπη: το Μουσείο Φρυσίρα επελέγη από την Ευρωπαϊκή Ενωση για το DCA του Europeana, πρόγραμμα που χρηματοδοτήθηκε με 1 δισ. ευρώ με σκοπό να συγκεντρωθεί στο Διαδίκτυο η σύγχρονη πολιτιστική κληρονομιά της ηπείρου μέσα από δύο-τρία μουσεία κάθε χώρας.
Υπάρχει κάποιος καλλιτέχνης που έργο του ονειρεύεται να αποκτήσει; «Μου λείπει ένα πορτρέτο του Ρέμπραντ για να το τοποθετήσω στην κάμαρά μου. Αλλά ποιος ξέρει; Μπορεί μέσα σε αυτούς που έχω υποστηρίξει να είναι και ένας Ρέμπραντ του μέλλοντος».
Η επόμενη έκθεση του Μουσείου Φρυσίρα, με τίτλο «Το ψέμα της σάρκας», θα πραγματοποιηθεί από τον Μάιο ως τον Σεπτέμβριο και θα περιλαμβάνει 30 έργα ευρωπαίων και ελλήνων ζωγράφων τα οποία αναδεικνύον το γυμνό γυναικείο σώμα, καθώς και 30 έργα του Ζαν Ρουστέν που αποδομούν τη γυναικεία ομορφιά. Θα ακολουθήσει αναδρομική έκθεση του Δημήτρη Τζαμουράνη, του έλληνα καλλιτέχνη που διαπρέπει στο εξωτερικό.
Τα «μπλόκα», η φορμόλη και η Τσιτσιολίνα
Ο Βλάσης Φρυσίρας γίνεται λάβρος όταν μιλάει για τα «μπλόκα», εννοώντας τους οίκους δημοπρασιών, τα μουσεία και τις γκαλερί που κατευθύνουν την τέχνη εκεί που θέλουν. «Αναδεικνύουν όλα αυτά τα σκουπίδια που χαρακτηρίζουν τον μοντερνισμό, όπως τα βαλσαμωμένα ζώα του Ντέιμιεν Χερστ ή τα γουρουνάκια του Τζεφ Κουνς που παρουσιάζονται στις Βερσαλλίες και στο Λούβρο: είναι ντροπή του σύγχρονου πολιτισμού. Τι είναι ο Τζεφ Κουνς; Τον πήρε η Τσιτσιολίνα, που είναι γνωστός ο βίος της, και τον ανέδειξε. Ακολουθούν πολλά σκουπίδια πίσω από αυτούς» λέει.
Δεν ζηλεύει κανένα από τα έργα συλλογών όπως του Δάκη Ιωάννου και του Δημήτρη Δασκαλόπουλου; «Οχι, δεν θα έπαιρνα κανένα για τη συλλογή μου. Εχω άλλη αντίληψη για τα πράγματα. Εγώ τη ζω την τέχνη. Το πόσο μεγάλες είναι αυτές οι συλλογές θα το δείξει ο χρόνος. Ούτε ο Δασκαλόπουλος ούτε ο Δάκης ούτε εγώ. Ο χρόνος θα δείξει τι είναι το μεγάλο και, απ’ ό,τι λέει η Ιστορία, άλλα πράγματα μένουν. Η ζωγραφική είναι η κορωνίδα της τέχνης. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί παίρνουμε ένα ζώο, το κόβουμε τη μέση, του βάζουμε φορμόλη και αυτό είναι τέχνη» απαντά.

πότε & πού:
«Ζωγραφική Ι – Ευρωπαϊκές Εικαστικές Συγγένειες 1960-1980». Από 19/1 ως 12/5 Μουσείο Φρυσίρα (Μονής Αστερίου 3 και 7, Αθήνα, τηλ. 210 3234.678).

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ