Ομολογώ ότι εκ φύσεως δυσπιστώ στους τρανταχτούς τίτλους και πως αντιπαθώ τα βιβλία με συμβουλές για τη ζωή μας. Ετσι, η δυσπιστία και μια σχετικώς αρνητική διάθεση ήταν οι πρώτες μου αντιδράσεις στο βιβλίο της βρετανίδας εκπαιδευτικού Σου Πάλμερ με τον τίτλο «Τοξική παιδική ηλικία». Πολύ γρήγορα όμως το βιβλίο με κέρδισε σε τέτοιον βαθμό ώστε να θεωρηθεί κατάλληλο να παρουσιαστεί από αυτές τις σελίδες που, όπως γνωρίζουν οι τακτικοί αναγνώστες, ειδικεύονται στην παρουσίαση βιβλίων με έμφαση στις επιστήμες.


Κατ’ αρχήν, το βιβλίο προλογίζεται από την ψυχολόγο δρα Ζαΐρα Παπαληγούρα και, στον βαθμό που είμαι σε θέση να γνωρίζω, η εν λόγω επιστήμονας δεν θα έβαζε ποτέ την υπογραφή της σε κάτι που δεν πληροί τα αυστηρά κριτήρια που εφαρμόζει η ίδια στην εργασία της. Επιπροσθέτως, μακράν τού να είναι ένα βιβλίο με φτηνές συμβουλές, το πόνημα της Πάλμερ αποδεικνύεται εξαιρετικά εμπεριστατωμένο και ταυτόχρονα χρήσιμο. Αναγνωρίζοντας ότι ένας από τους παράγοντες που πλήττουν την ευθυκρισία των σημερινών γονέων είναι η πληθώρα των «ειδικών» που διατυπώνουν αβασάνιστα απόψεις και δίνουν εύκολα συμβουλές, η βρετανίδα συγγραφέας δεν προβαίνει σε κανέναν ισχυρισμό ο οποίος δεν στηρίζεται σε ερευνητικά δεδομένα. (Δεδομένα τα οποία έχουν προκύψει από εργασίες άλλων ερευνητών, ειδικών στα θέματα τα οποία διαπραγματεύεται κάθε φορά).



Παρά τις συχνές αναφορές σε επιστημονικές εργασίες, το βιβλίο δεν είναι κουραστικό, ούτε είναι γραμμένο σε γλώσσα που απευθύνεται σε ειδικούς. Αντίθετα, η δομημένη σκέψη της συγγραφέως αναδεικνύεται από τη στρωτή γραφή και το σύνολο είναι ένα βιβλίο που απευθύνεται σε όλους τους γονείς και κηδεμόνες παιδιών. Επιπροσθέτως, το βιβλίο δεν χάνει την πρακτικότητά του ως βοηθητικού των γονέων: στο τέλος κάθε κεφαλαίου υπάρχουν κωδικοποιημένα τα μηνύματα που δόθηκαν εκτενώς, όπως υπάρχει και μια περιορισμένη (σε σχέση με τις αναφορές στο κεφάλαιο) βιβλιογραφία για όσους θέλουν να αναζητήσουν περισσότερες πληροφορίες.


Αξίζει να σημειωθεί ότι τα κωδικοποιημένα μηνύματα κάποιες φορές έχουν τη μορφή συμβουλών, όμως, έχοντας προηγηθεί η εισαγωγή, αυτές είναι καλοδεχούμενες και (το σημαντικότερο!) εφικτές στην πραγματοποίησή τους. Εξάλλου, ο υπότιτλος στην αγγλική έκδοση είναι «How the Modern World is Damaging Our Children and What We Can Do About it» (Πώς ο σύγχρονος κόσμος βλάπτει τα παιδιά μας και τι μπορούμε να κάνουμε σχετικά με αυτό) και η υπόσχεση που δίδεται δεν θα είχε εκπληρωθεί αν δεν υπήρχαν προτεινόμενες δράσεις. Παρά τον δυσοίωνο τίτλο του λοιπόν, το βιβλίο είναι γραμμένο από μια εποικοδομητική σκοπιά: η συγγραφέας βασίζεται μεν σε μελέτες που δείχνουν ότι πράγματι οι ταχύτατες κοινωνικές μεταβολές που έλαβαν χώρα στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα είναι «δηλητηριώδεις» για τα παιδιά, αλλά συνέγραψε το βιβλίο ακριβώς για να μας ωθήσει να προβληματιστούμε και να δράσουμε ώστε να αποσοβηθούν οι κίνδυνοι.


Ολοι οι γονείς έχουμε περισσότερο ή λιγότερο αντιληφθεί τους κινδύνους που διατρέχουν τα παιδιά μας. Αυτό που ίσως δεν έχουμε αντιληφθεί είναι η έκταση των προβλημάτων, η οποία πάντως σε χώρες όπως η Βρετανία και οι ΗΠΑ (στις οποίες έχουν πραγματοποιηθεί πολλές από τις μελέτες που αναφέρονται στο βιβλίο) είναι μεγαλύτερη, αφού δεν υπάρχει η – υπερπροστατευτική μεν, σωτήρια δε – παραδοσιακή ελληνική οικογένεια για να δράσει ως δίχτυ ασφαλείας. Διατηρώ την πεποίθηση ότι το βιβλίο της Σου Πάλμερ θα σας προβληματίσει εποικοδομητικά και θα σας ωθήσει να κάνετε την αναμφισβήτητη αγάπη σας για το παιδί σας πιο έμπρακτη. Παραδείγματος χάριν, να ξεπεράσετε την κούρασή σας στο τέλος της ημέρας και, αντί να ανοίξετε την τηλεόραση, να πάρετε το παιδί για μια βόλτα και κουβεντούλα…