Οι δύο βασικοί διεκδικητές της Ιονικής Τράπεζας η Alpha Τράπεζα Πίστεως και η «κοινοπραξία» του τραπεζικού ομίλου Λάτση με την Τράπεζα Εργασίας έχουν τόσα κοινά σημεία όσες είναι και οι διαφορές τους. Και οι δύο «φλερτάρουν» ολοένα και περισσότερο, τα τελευταία χρόνια, με την ιδέα της «περιφερειακής» δύναμης ορίζοντας ως ζωτικό χώρο ανάπτυξης των δραστηριοτήτων τους πρώτα πρώτα την περιοχή των Βαλκανίων και σε δεύτερο στάδιο τη λεκάνη της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Το «φλερτ» με την ιδέα της «περιφερειακής» δύναμης δεν είναι σε καμιά περίπτωση τυχαίο, ούτε μπορεί να έχει τον χαρακτήρα ενός συνηθισμένου «πυροτεχνήματος» προς ικανοποίηση των προσδοκιών που αναπτύσσονται στις αγορές και στο επενδυτικό κοινό.
Οι επικεφαλής των χρηματοοικονομικών ομίλων που διεκδικούν τον έλεγχο της Ιονικής Τράπεζας έχουν πλέον συνειδητοποιήσει ότι το «χαρτί» μιας τράπεζας με καθαρά ελληνικούς ορίζοντες στη δράση της ανεξαρτήτως του μεγέθους και της επιρροής της στην εγχώρια τραπεζική αγορά έχει πάψει να είναι ελκυστικό για τους διεθνείς επενδυτικούς κύκλους. Αντιθέτως, οι τελευταίοι αναζητούν ευκαιρίες για να τοποθετήσουν κεφάλαια, να αποκτήσουν συμμετοχές ή και να συγκροτήσουν στρατηγικές συμμαχίες μόνο με τραπεζικούς ομίλους που απευθύνονται σε μια πελατειακή βάση που υπερβαίνει τα εθνικά σύνορα. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι ίδιοι κύκλοι δεν λαμβάνουν υπόψη τους το θέμα της κεφαλαιακής διάρθρωσης, του μεγέθους και της εμβέλειας των τραπεζών στη χώρα καταγωγής τους. Κάθε άλλο, αλλά όλα αυτά θεωρούνται ως προϋπόθεση για τη διεκδίκηση της θέσης και του ρόλου μιας περιφερειακής δύναμης.
Ενας από τους συνήθεις τρόπους για τη γρήγορη έστω και με κόστος ανάπτυξη ενός τραπεζικού οργανισμού είναι οι συγχωνεύσεις και οι εξαγορές που εξασφαλίζουν μέγεθος και διευρύνουν τα μερίδια αγοράς. Με δύο λόγια, ο δρόμος που έχει διαλέξει να βαδίσει ο τραπεζικός όμιλος Λάτση. Η αρχή έγινε με την εξαγοράς της μικρής αλλά δυναμικής στον τομέα του τραπεζικού «λιανεμπορίου» καταναλωτικά δάνεια, στεγαστικά δάνεια, κάρτες κτλ. Interbank, συνεχίσθηκε με το δίκτυο της γαλλικής Credit Lyonnais και λίγο προτού φθάσουμε στο καθοριστικό «κτύπημα» της Τράπεζας Κρήτης, ο όμιλος Λάτση αποφάσισε να γνωρίσει έστω και έμμεσα τον κόσμο της Σοφοκλέους. Ετσι, προτού ανοίξει η προσφορά των 90 δισ. δρχ. και πλέον για την Τράπεζα Κρήτης η «πρωτότοκη» του τραπεζικού ομίλου στην Ελλάδα η EFG Eurobank κρατούσε στο χαρτοφυλάκιό της το 58,08 % των κοινών και το 51 % των προνομιούχων μετοχών της Τράπεζας Αθηνών (Η EFG Eurobank συμπεριλαμβάνει πλέον στους κόλπους της την Ευρωεπενδυτική, την Interbank, καθώς και το δίκτυο των καταστημάτων της Credit Lyonnais, ενώ καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση από πλευράς ιδίων κεφαλαίων μεταξύ των ιδιωτικών ελληνικών τραπεζών το ύψος των ιδίων κεφαλαίων φθάνει σήμερα τα 130 δισ. δρχ. )
Ο πρόεδρος της Eurobank κ. Γεώργιος Γόντικας, μιλώντας στη συνέντευξη Τύπου για την εξαγορά της Τράπεζας Αθηνών, είχε προσδιορίσει το πλαίσιο της στρατηγικής που υλοποιεί ο όμιλος Λάτση στην Ελλάδα, και γενικότερα στον χώρο των Βαλκανίων, φωτίζοντας ακόμη περισσότερο την ιδέα της συγκρότησης μιας ισχυρής περιφερειακής δύναμης. «Για την τράπεζά μας, η απόκτηση της Τράπεζας Αθηνών», είχε επισημάνει ο κ. Γόντικας, «εντάσσεται στο αναπτυξιακό της πρόγραμμα που αποβλέπει στη δημιουργίας μιας σημαντικής μονάδας στη χώρα μας και στην περιοχή των Βαλκανίων». Ο Ιούλιος τελείωσε με τον όμιλο Λάτση να μετρά στο χαρτοφυλάκιο της και τις μετοχές της Τραπέζας Κρήτης. Αμέσως μετά και ενώ όλοι κοίτταζαν προς την πλευρά της Πεσμαζόγλου (δηλαδή, προς την Ιονική), το «κτύπημα» έγινε… δύο τετράγωνα σχεδόν πιο πέρα, στην πλατεία Κολοκοτρώνη ( δηλαδή, στην Τράπεζα Εργασίας). Με διαδοχικές κινήσεις, ο όμιλος Λάτση έβαλε αθόρυβα στο χαρτοφυλάκιό του ένα σημαντικό για τη μετοχική σύνθεση της τράπεζας πακέττο μετοχών που αντιπροσωπεύει το 20 % σχεδόν του συνόλου των μετοχών της Τράπεζας Εργασίας.
Το «χαρτί», λοιπόν, της περιφερειακής δύναμης ευρωπαϊκών προδιαγραφών «πουλάει» στην διεθνή επενδυτική κοινότητα. Το ίδιο έχει επιχειρήσει, εντός των ορίων και των δυνατοτήτων του, και ο όμιλος της Alpha Τραπέζης Πίστεως. Πρόσφατα, τα προγεφυρώματα ή και οι βάσεις της τραπεζικής του παρουσίας στην περιοχή των Βαλκανίων (Banca Bucuresti και το δίκτυο των υποκαταστημάτων της στο Βουκουρέστι και σε άλλες πόλεις της Ρουμανίας, το υποκατάστημα της Alpha στα Τίρανα, τα funds της Alpha Παροχής Επιχειρηματικού Κεφαλαίου) επεκτάθηκαν νοτιοανατολικότερα, αρχής γενομένης από την Κύπρο. Η εξαγορά της τράπεζας Lombard Natwest Bank με ικανοποιητικό δίκτυο και διάρθρωση για τα κυπριακά τραπεζικά πράγματα είναι γνωστή, αλλά αυτό που δεν έχει γίνει ακόμη φανερό είναι ότι η Κύπρος με τις επιδόσεις της στον τομέα των «εταιρειών με εξωχώριες δραστηριότητες» (offshore companies) αποτελεί ουσιαστικά ένα διαμετακομιστικό κέντρο στο άκρο της Μεσογείου για κεφάλαια και δραστηριότητες από τη Μέση Ανατολή και την Βόρειο Αφρική, ή τις χώρες της πρώην σοβιετικής αυτοκρατορίας προς την Ευρωπαϊκή Ενωση και τανάπαλιν.
Τα κεφάλαια, οι συμμετοχές, τα μερίδια στην Ελλάδα, τα Βαλκάνια ή τη Μεσόγειο αποτελούν και για τους δύο βασικούς διεκδικητές τα απαραίτητα προικιά τους προκειμένου να διεκδικήσουν με αξιώσεις και κυρίως με αντίκρισμα τον ρόλο της περιφερειακής δύναμης. Γιατί σε όλα αυτά υπάρχει κακά τα ψέματα αντίκρισμα. Ποιο είναι αυτό; Η συνεργασία, η συμμετοχή ή και η συμμαχία με τραπεζικά ιδρύματα από άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Μην πάει ο νους σας μόνο στις τράπεζες που φιγουράρουν στις πρώτες θέσεις της ευρωπαϊκής τραπεζικής πυραμίδας. Το ενδιαφέρον της γερμανικής Deutsche Bank, για παράδειγμα, συνεργασίας με τον τραπεζικό όμιλο συμφερόντων Λάτση υπάρχει και δεν πρόκειται να εξανεμισθεί τόσο γρήγορα αλλά πέραν αυτού υπάρχουν τράπεζες κυρίως από τον Ευρωπαϊκό Νότο που θα έδιναν χέρι συνεργασίας στους δύο διεκδικητές της Ιονικής Τράπεζας ώστε να αξιοποιήσουν τα ελληνικά τραπεζικά προγεφυρώματα και βάσεις στην ευρύτερη περιοχή μας.
Και στο σημείο αυτό, αρχίζουν να εμφανίζονται οι διαφορές των δύο βασικών διεκδικητών. Αν και οι δύο φέρουν την ευθύνη των μετόχων τους, αλλά και των δεσμεύσεων ή των περιορισμών της Τραπέζης της Ελλάδος, ο ένας από τους δύο διαθέτει το πλεονέκτημα να έχει στους κόλπους του ένα μεγάλο πορτοφόλι με ευδόκιμη υπηρεσία στον χώρο (βλέπε Τράπεζα Κρήτης). Η κοινοπραξία Λάτση – Τράπεζας Εργασίας έχει λοιπόν έναν εταίρο τον κ. Σπύρο Λάτση με προσωπικά διαθέσιμα, και το κυριότερο δίχως πολλαπλές δεσμεύσεις έναντι των μετόχων του και δίχως πονοκεφάλους για την εξέλιξη των χρηματοοικονομικών δεικτών. Στο σημείο αυτό έχει νόημα να εξετάσει κανείς τα πιθανά σενάρια σχετικά με την πιθανή αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Ιονικής μετά την εξαγορά. Ισως, στο σημείο αυτό, κρύβεται και το μυστικό της επιτυχίας. Δηλαδή, αν οι δύο διεκδικητές έχουν από τώρα εξασφαλίσει τη συμμετοχή άλλων ξένων τραπεζικών ιδρυμάτων για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Ιονικής, συμμετοχή που θα καλύψει ένα σημαντικό μέρος του υπερτιμήματος που θα κληθούν να καταβάλουν εφάπαξ με την κατάθεση των προσφορών τους. Βεβαίως, οι συνδυασμοί που μπορούν να γίνουν σε αυτήν την περίπτωση, με σκοπό να ικανοποιηθούν και οι νέοι μέτοχοι, είναι ανεξάντλητοι και εναπόκεινται στην φαντασία των επικεφαλής των συνεργαζομένων τραπεζών.
Γιατί θέλουν να την αγοράσουν
Τα ψέματα τελείωσαν. Αύριο το μεσημέρι με την προϋπόθεση ότι θα υποβληθούν προσφορές οι οποίες, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, θα ικανοποιούν το λεγόμενο «εύλογο τίμημα» θα γνωρίζουμε τον νέο ιδιοκτήτη της Ιονικής Τράπεζας. Αν και οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν αύριο λίγο προτού εκπνεύσει η προθεσμία που έχει θέσει ο πωλητής , οι δύο βασικοί διεκδικητές της πέμπτης σε μέγεθος εμπορικής τράπεζας της χώρας Alpha Τράπεζα Πίστεως και η κοινοπραξία του ομίλου Λάτση με την Τράπεζα Εργασίας εμφανίζονται αισιόδοξοι για την τελική έκβαση της μάχης που θα κρίνει, σε μεγάλο βαθμό, την πορεία της εγχώριας τραπεζικής αγοράς.
Τα διοικητικά συμβούλια των ενδιαφερομένων τραπεζών, όπως έγινε γνωστό, θα συνεδριάζουν, καθ’ όλο το πρωινό αύριο, αν και το βάρος θα πέσει στις πλάτες δύο τραπεζιτών: του κ. Γιάννη Κωστόπουλου και του κ. Σπύρου Λάτση. Ο καθένας για λογαριασμό του, στον περιορισμένο χρόνο που απομένει ως την κατάθεση των προσφορών, θα χρειασθεί να μετρήσει μία, δύο και περισσότερες φορές τα υπέρ και τα κατά, τα συν και τα πλην μιας προσφοράς, που θα ικανοποιεί το λεγόμενο εύλογο τίμημα για την εξαγορά του 51% των μετοχών της Ιονικής Τράπεζας συνυπολογίζοντας βεβαίως σε αυτό το τίμημα άγνωστες, σχεδόν προσωπικές, παραμέτρους για τα στελέχη των τραπεζών τους. Ούτως ή άλλως, για έναν αριθμό πρόκειται, ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι αυτός θα είναι δωδεκαψήφιος.
Ενα κρίσιμο 48ωρο. Αλλά κανείς εκ των δύο δεν θέλησε να αλλάξει τις συνήθειές του. Ο κ. Κωστόπουλος όπως συνηθίζει όλα τα Σαββατοκύριακα αφέθηκε στις χαρές της θάλασσας, ενώ ο κ. Λάτσης λάτρης της οικογενειακής εστίας συνέχισε το πρόγραμμα του κανονικά, δουλεύοντας στο σπίτι του, στη Γενεύη. Αλλωστε, από εκεί αναμένεται να φθάσει και το μαντάτο για το ποσό που είναι διατεθειμένος να διαθέσει προς εξαγορά της Ιονικής. Αυτή τη φορά, βεβαίως, ο κ. Λάτσης δεν είναι μόνος στην προσπάθειά του, έχει και συμμάχους: την Τράπεζα Εργασίας, στο μετοχικό κεφάλαιο της οποίας, όπως εμφανίζεται, ελέγχει σε ποσοστό σχεδόν 20 %. Αν και τα δύο μέρη αυτής της αναγκαστικής σύζευξης των συμφερόντων συμμετέχουν, όπως έχει συμφωνηθεί, κατά 50 % στην εξαγορά, παρ’ όλα αυτά, η ακριβή πένα του κ. Λάτση θα κάνει τη διαφορά. Αν αύριο το μεσημέρι σταλούν στο Χρηματιστήριο οι δύο προσφορές, το τίμημα που θα κρύβουν στο εσωτερικό τους θα ικανοποιεί τόσο την κυβέρνηση όσο και την κοινή γνώμη. Οι δύο διεκδικητές κρατούν, όπως είναι αναμενόμενο, κλειστά τα χαρτιά τους, αλλά οι πληροφορίες που διαρρέουν αναφέρουν τουλάχιστον για την κοινοπραξία ομίλου Λάτση και Τράπεζας Εργασίας ότι το προσφερόμενο τίμημα είναι ικανοποιητικό. Το τι σημαίνει πρακτικά κάτι τέτοιο θα φανεί αύριο το μεσημέρι, όταν η σκυτάλη θα περάσει στη διοίκηση της Εμπορικής Τράπεζας, τα μέλη της οποίας θα κληθούν να συνεκτιμήσουν την προσφορά, ή τις προσφορές των ενδιαφερομένων, σε σχέση με την τρέχουσα χρηματιστηριακή τιμή της μετοχής και με την αποτίμηση της αξίας της Ιονικής Τράπεζας. Δίχως να έχει γίνει γνωστή η αποτίμηση που ανέθεσε για λογαριασμό της η Εμπορική Τράπεζα, θεωρείται πολύ πιθανόν ότι το πακέτο του 51% των μετοχών της Ιονικής θα αλλάξει ιδιοκτήτη στον βαθμό που η προσφορά, ή οι προσφορές, ξεπεράσουν το ψυχολογικό, όπως ονομάσθηκε, φράγμα των 200 δισ. δρχ. (
«Οσο περισσότερα τόσο καλύτερα» υποστηρίζουν στελέχη του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας. Δηλαδή, όσο οι προσφορές των ενδιαφερομένων πλησιάζουν την τρέχουσα χρηματιστηριακή τιμή τόσο περισσότερο ελευθερώνονται τα χέρια των κυβερνητικών στελεχών και κατ’ επέκταση των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου της Εμπορικής Τράπεζας. Αν οι προσφορές κινηθούν σε αυτό το όριο, τότε η έκβαση της διαδικασίας πώλησης θα είναι θετική και το εγχείρημα θα στεφθεί με επιτυχία. Διαφορετικά, αρχίζουν τα προβλήματα που βρίσκονται σχεδόν όλα προς την πλευρά της κυβέρνησης, τα στελέχη της οποίας δεν θα ήθελαν σε καμιά περίπτωση να δουν να ανατρέπεται εκ των πραγμάτων όλο το πρόγραμμα αναδιάρθρωσης του δημόσιου τομέα της οικονομίας.
