” Η μουσική είναι ίσως περιττή… ”



Ο συνθέτης Μιχάλης Γρηγορίου την προσεχή Πέμπτη στη σειρά διαλέξεων που διοργανώνει η Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος «Λίλιαν Βουδούρη» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών θα μιλήσει με θέμα «Ο έλληνας μουσικός στο μεταίχμιο του χθες και του σήμερα». Στόχος του ομιλητή, όπως τόνισε μιλώντας στο «Βήμα», είναι να περιγράψει και να αναλύσει το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται ο σύγχρονος καλλιτέχνης.


Ο Μιχάλης Γρηγορίου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1947. Μαζί με τις σπουδές του στην Αρχιτεκτονική και τα μαθήματα πιάνου σπούδασε σύνθεση και θεωρία της μουσικής με τον Γ. Α. Παπαϊωάννου. Συνεργάστηκε με το Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, ενώ έχει γράψει μουσική για τον κινηματογράφο, το θέατρο και την τηλεόραση. Εχει συγγράψει το δίτομο εκπαιδευτικό έργο Μουσική για παιδιά και έξυπνους μεγάλους (εκδόσεις Νεφέλη) και έχει διδάξει στο Πανεπιστήμο Αθηνών και στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Λίγες ημέρες προτού ανεβεί στο βήμα του Συνεδριακού Κέντρου του Μεγάρου διευκρινίζει ότι δεν θα εστιάσει την ομιλία του μόνο στην ελληνική μουσική. «Πέραν του γεγονότος ότι δεν είμαι μουσικολόγος, δεν είναι αυτό το θέμα που με απασχολεί ως ενεργό πολίτη. Αυτό που με απασχολεί και θα ήθελα να συζητήσω με το κοινό είναι το εξής: Ποια είναι η θέση του καλλιτέχνη στην τωρινή κοινωνική πραγματικότητα, με όλες τις αλλαγές που έχουν επέλθει στον τομέα της πληροφόρησης, με την εξάπλωση των ΜΜΕ και με τις συνέπειες που μπορεί να έχουν αυτά στην έλλειψη πληροφόρησης;».


Πώς όμως τοποθετείται σήμερα ο συνειδητός καλλιτέχνης απέναντι σε αυτά που βλέπει να συμβαίνουν γύρω του; Σύμφωνα με τον Μιχάλη Γρηγορίου, «αυτά που συμβαίνουν σήμερα θα τα χαρακτήριζα νέο Μεσαίωνα. Η στρατοκρατική νοοτροπία που εξαπλώνεται συνεχώς, ο καταναλωτισμός και η εμπορευματοποίηση, η παρουσία των διανοουμένων στα τηλεοπτικά πάνελ, οι οποίοι ομιλούν ασυνάρτητα παραπληροφορώντας τον κόσμο, αποτελούν φαινόμενα που καθορίζουν τη στάση και την αντίδραση ενός ανθρώπου που η δουλειά του δεν είναι να χαϊδεύει την κοινωνία και να εκφράζεται μόνο αλλά να επικοινωνεί με τον κόσμο». Ο συνθέτης προεκτείνοντας τον τρόπο σκέψης του αναζητεί τη σκοπιμότητα της μουσικής: «Επειδή ζούμε σε εποχές όπου με συνταράσσουν όχι μόνο τα φαινόμενά τους αλλά και η απάθεια με την οποία τα αντιμετωπίζουμε, με ενδιαφέρει πολύ περισσότερο να δω το πλαίσιο μέσα στο οποίο καλείται να λειτουργήσει – δημιουργήσει ο καλλιτέχνης. Οπότε, εφόσον η μουσική ως τέχνη κινείται στο ίδιο πλαίσιο, είναι ίσως περιττή».


«Σήμερα» συνεχίζει «οι άνθρωποι πολύ εύκολα προφέρουν τα ονόματα του Χρήστου, του Ξενάκη ή του Σκαλκώτα, αλλά είμαι 99% σίγουρος ότι μιλάνε για το όνομα και όχι για το αντικείμενο το οποίο αντιπροσωπεύουν. Δηλαδή, στην εποχή μας ακόμη και οι σταρ της έντεχνης μουσικής ή της διανόησης αυτό που πουλούν είναι το όνομά τους. Είναι γνωστοί χωρίς το ευρύ κοινό να γνωρίζει για ποιον λόγο είναι γνωστοί. Το καθετί σήμερα μέσα από τα διαφημιστικά σλόγκαν τείνει να γίνει αποδεκτό ως “πλαστική” υπόσταση στη συνείδηση των ανθρώπων. Για να υπάρχω πρέπει να με αναγνωρίσουν οι άλλοι». Πάντως δεν επιμερίζει ευθύνες στο κοινό. «Και αυτό επειδή πρώτα εφαρμόζεις την πλύση εγκεφάλου σε ένα αδρανές κοινό και στη συνέχεια παριστάνεις ότι ενδιαφέρεσαι για τη γνώμη του. Πρώτα, δηλαδή, το έχεις προκαταλάβει μέσω της προπαγάνδας και στη συνέχεια παριστάνεις ότι ακολουθείς εκείνο που αυτό θέλει».


Η διάλεξη του Μιχάλη Γρηγορίου στην Αίθουσα του Συνεδριακού Κέντρου του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών (Βασ. Σοφίας και Π. Κόκκαλη, τηλ. 010 7282.333) αρχίζει στις 18.00. Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη με δελτία εισόδου.