Σε περιπέτειες με κόστος χρόνου και χρήματος βάζουν τους οικείους τους οι κάτοχοι τραπεζικών λογαριασμών, τίτλων αμοιβαίων κεφαλαίων και θυρίδων όταν δεν έχουν προνοήσει να ορίσουν συνδικαιούχους. Και αυτό διότι σε περίπτωση θανάτου του δικαιούχου, οι νόμιμοι κληρονόμοι του χρειάζονται μια σειρά από νομικές διαδικασίες για να περιέλθουν στην κατοχή τους τα χρήματα, τα τιμαλφή ή τα μερίδια των αμοιβαίων κεφαλαίων, καταβάλλοντας παράλληλα και τον αναλογούντα φόρο κληρονομιάς.
Αναλυτικότερα, στις περιπτώσεις των τραπεζικών λογαριασμών τα δικαιολογητικά που πρέπει να καταθέσουν οι κληρονόμοι για να εισπράξουν το ποσό διαφοροποιούνται ανάλογα με το υπόλοιπο του λογαριασμού. Για ποσά ως 500.000 δρχ. απαιτείται η κατάθεση στις νομικές υπηρεσίες των τραπεζών των εξής δικαιολογητικών: ληξιαρχική πράξη θανάτου του δικαιούχου, πιστοποιητικό πλησιέστερων συγγενών, πιστοποιητικό περί μη δημοσιεύσεως διαθήκης ή αντίγραφο της διαθήκης και πιστοποιητικό περί μη δημοσιεύσεως άλλης διαθήκης, πιστοποιητικό περί μη προσβολής του κληρονομικού δικαιώματος, όπως επίσης και πιστοποιητικό περί μη αποποιήσεως της κληρονομιάς.
* Τα απαραίτητα δικαιολογητικά
Για ποσά άνω των 500.000 δρχ. οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να προσκομίσουν το κληρονομητήριο, την απόφαση που εξεδόθη, όπως επίσης και πιστοποιητικό που δηλώνει ότι το κληρονομητήριο δεν υπέστη προσβολή, ακύρωση ή τροποποίηση. Η απόκτηση των ανωτέρω πιστοποιητικών στην πρώτη περίπτωση γίνεται σε 10 περίπου ημέρες, ενώ στη δεύτερη είναι ιδιαίτερα χρονοβόρα και διαρκεί περίπου ένα τρίμηνο.
Στις περιπτώσεις τραπεζικών θυρίδων χωρίς συνδικαιούχους η διαδικασία του ανοίγματος της θυρίδας είναι ιδιαίτερα περίπλοκη. «Για το άνοιγμα μιας τραπεζικής θυρίδας», λέει ο νομικός σύμβουλος της Eurobank κ. Κ. Αντιπαριώτης, «απαιτείται δικαστική απόφαση. Η αποσφράγιση της θυρίδας γίνεται με την παρουσία συμβολαιογράφου, ανώτερου υπαλλήλου της τράπεζας, υπαλλήλου της εφορίας, ο οποίος κάνει την καταγραφή του περιεχομένου της θυρίδας προκειμένου αυτό να φορολογηθεί, και σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν τιμαλφή, κοσμήματα ή έργα τέχνης απαραίτητη είναι και η παρουσία ειδικού εκτιμητή. Σε περίπτωση», προσθέτει ο ίδιος, «όπου μέσα στη θυρίδα βρεθεί διαθήκη, η θυρίδα σφραγίζεται χωρίς να γίνει καταγραφή του περιεχομένου της. Η διαδικασία προβλέπει τη δημοσίευση της διαθήκης και το επανάνοιγμα της θυρίδας παρουσία των κληρονόμων που ορίζονται από τη διαθήκη».
* Τα αμοιβαία κεφάλαια
Στις περιπτώσεις τίτλων αμοιβαίων κεφαλαίων ο νόμος δίνει τη δυνατότητα στον κάτοχο να ορίσει τρεις συνδικαιούχους. Αν δεν υπάρχουν συνδικαιούχοι, οι ενδιαφερόμενοι για να εξαργυρώσουν τους τίτλους θα πρέπει να προσκομίσουν στην εταιρεία που διαχειρίζεται το αμοιβαίο (ΑΕΔΑΚ) το κληρονομητήριο αποδεικτικό ότι πλήρωσαν στην εφορία τον φόρο που αντιστοιχεί στους τίτλους που κληρονομούν και να εμφανισθούν μαζί κάνοντας κοινή αίτηση.
Για τις περιπτώσεις εξαργύρωσης μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων, όταν δεν έχουν ορισθεί συνδικαιούχοι, ο διευθυντής μάρκετινγκ της εταιρείας Alico Eurobank κ. Τ. Τσοπανίδης επισημαίνει ότι «αν προκύψει πως κάποιος από τους νόμιμους δικαιούχους έχει ευεργετηθεί περισσότερο από τους άλλους, οι τελευταίοι νομιμοποιούνται να διεκδικήσουν τα εκ του κληρονομικού δικαίου προβλεπόμενα δικαιώματά τους. Στην περίπτωση αυτή η ΑΕΔΑΚ νομιμοποιείται να επιφυλαχθεί στην εκτέλεση της αίτησης εξαγοράς ώσπου να διασφαλισθούν τα δικαιώματα των λοιπών δικαιούχων στη νόμιμη μοίρα τους». Υπέρ του ορισμού συνδικαιούχων, αλλά υπό όρους, τάσσεται ο αντιπρόεδρος του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Αθηνών κ. Ν. Στασινόπουλος, ο οποίος επισημαίνει τα άτομα αυτά θα πρέπει να είναι της απολύτου εμπιστοσύνης του δικαιούχου. «Η αμέλεια πολλές φορές», εξηγεί, «στο να κάνει κανείς χρήση του δικαιώματος ορισμού συνδικαιούχου έχει επιπτώσεις για τους οικείους του, διότι υπάρχει οικονομική απώλεια από τον φόρο κληρονομιάς που θα κληθούν να πληρώσουν οι κληρονόμοι του και απώλεια χρόνου από τις χρονοβόρες διαδικασίες που προβλέπονται».
