Συνεχόμενους τριγμούς προκαλεί τα τελευταία χρόνια η εξαγγελία της ανωτατοποίησης των ΤΕΙ στους κόλπους της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είτε από την πλευρά των ΑΕΙ είτε από την πλευρά των ΤΕΙ. Η ιστορία της ανωτατοποίησης δεν είναι καινούργια, την είχε εξαγγείλει πρώτος το 1995 ο τότε υπουργός Παιδείας κ. Γ. Παπανδρέου αλλά δεν «ευτύχησε» να υλοποιηθεί ακριβώς λόγω αντιδράσεων και από τις δύο πλευρές. Στις αρχές Μαρτίου ο υπουργός Παιδείας κ. Π. Ευθυμίου δηλώνει ότι θα καταθέσει το σχετικό νομοσχέδιο στη Βουλή και το όλο θέμα φαίνεται να παίρνει τον δρόμο του, όχι όμως χωρίς αντιδράσεις και αυτή τη φορά. Τα ΑΕΙ αντιδρούσαν και αντιδρούν στο κατά πόσο τα ΤΕΙ έχουν τις προϋποθέσεις για να γίνουν ανώτατα, ενώ η ανωτατοποίηση ήταν πάντα πάγιο αίτημα των ΤΕΙ μαζί με τον καθορισμό των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων αφού σε μια σειρά από ειδικότητες κάτι τέτοιο δεν έχει πραγματοποιηθεί. Η δημοσιοποίηση του σχεδίου νόμου για την ανωτατοποίηση δεν είχε παρά να ρίξει «λάδι στη φωτιά» μέσα σε ένα ήδη τεταμένο κλίμα, με εκπροσώπους των ΑΕΙ να διαμαρτύρονται αλλά και των ΤΕΙ να μην είναι απόλυτα ικανοποιημένοι. Το σχέδιο νόμου χαρακτηρίζεται από τους εκπροσώπους των ΑΕΙ «πρόχειρο», ενώ οι εκπρόσωποι των ΤΕΙ λένε «ναι μεν αλλά…». Οι πρυτάνεις αντιτίθενται στη συλλήβδην ανωτατοποίηση των ΤΕΙ χωρίς να έχει προηγηθεί αξιολόγησή τους, ενώ οι πρόεδροι των ΤΕΙ διαφωνούν με το γεγονός ότι οι καθηγητές εντάσσονται σε θέσεις εντεταλμένου εκπαιδευτικού προσωπικού και μέσα σε έξι χρόνια μπορούν να ζητήσουν να κριθούν για την κατάληψη θέσεων εκπαιδευτικού προσωπικού. Κατά τα άλλα, για τους απόφοιτους των ΤΕΙ έχει ανακοινωθεί ότι θα εκδοθούν προεδρικά διατάγματα για τον καθορισμό των επαγγελματικών δικαιωμάτων, τα επαγγελματικά δικαιώματα για τις ειδικότητες που ήδη υπάρχουν παραμένουν ίδια, ενώ ταυτόχρονα παρέχεται η δυνατότητα παρακολούθησης μεταπτυχιακών προγραμμάτων στα πανεπιστήμια. Αυτή η δυνατότητα υπήρχε και ως σήμερα αλλά λειτουργούσε με τέτοιο τρόπο που ουσιαστικά απέκλειε τους αποφοίτους των ΤΕΙ από τέτοια προγράμματα.
Το τοπίο πάντως της ανωτατοποίησης παραμένει θολό και περιέχει πολλές αντιφάσεις. Ουσιαστικά λύνει το πρόβλημα της σύγχυσης που επικρατούσε με τη βαθμίδα στην οποία τα ΤΕΙ κατατάσσονται ανήκουν πλέον στην ανώτατη, με διακριτούς ρόλους από τα πανεπιστήμια , αλλά υπάρχει ήδη η αντίφαση ότι οι απολαβές των καθηγητών των ΤΕΙ είναι διαφορετικές από αυτές των πανεπιστημιακών, τα ωράρια δεν είναι ίδια, τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων δεν είναι τα ίδια, οπότε το προβάδισμα των πανεπιστημίων στην ίδια όμως βαθμίδα εκπαίδευσης παραμένει. Τις αντιφάσεις αυτές μπορεί να τις ερμηνεύσει κανείς κάτω από το πρίσμα του ήδη τεταμένου κλίματος και των αντιδράσεων που υπάρχουν στον χώρο των ΑΕΙ και το νομοσχέδιο αυτό να αποτελεί το πρώτο βήμα για τη μετέπειτα εξίσωση των ΑΕΙ και ΤΕΙ. Προς το παρόν πάντως ισχύει το «ναι μεν αλλά…». Αυτό το κουβάρι που έχει προκαλέσει αναστάτωση στον χώρο θα προσπαθήσουμε στη συνέχεια να ξετυλίξουμε, με τη μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων, με βάση τις μέχρι στιγμής κυβερνητικές εξαγγελίες
Τα ΤΕΙ γίνονται ισότιμα με τα ΑΕΙ;
Θα ανήκουν διά νόμου στην ίδια βαθμίδα εκπαίδευσης που είναι η ανώτατη. Η ανώτατη εκπαίδευση θα αποτελείται από δύο τομείς που είναι παράλληλοι: πρώτον, τον πανεπιστημιακό τομέα, ο οποίος περιλαμβάνει τα πανεπιστήμια, τα πολυτεχνεία και την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, και, δεύτερον, τον τεχνολογικό τομέα, ο οποίος περιλαμβάνει τα ΤΕΙ. Τα ιδρύματα και των δύο τομέων λειτουργούν συμπληρωματικά, με διακριτές όμως φυσιογνωμίες και ρόλους.
Αυτό σημαίνει ότι τα πτυχία θα είναι ισότιμα;
Εδώ ισχύει το «ναι μεν αλλά…». Δηλαδή, το πτυχίο του αποφοίτου του ΤΕΙ αποτελεί βασικό τίτλο σπουδών της ανώτατης εκπαίδευσης όπως και αυτό των πανεπιστημίων, αλλά τα επαγγελματικά δικαιώματα παραμένουν ως έχουν. Και τα επαγγελματικά δικαιώματα για μια σειρά από ειδικότητες των αποφοίτων πανεπιστημίων και πολυτεχνείων είναι διαφορετικά από αυτά των αποφοίτων ΤΕΙ. Δίνεται όμως η δυνατότητα πρόσβασης του πτυχιούχου ΤΕΙ σε προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών σε ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια.
Ως τώρα οι απόφοιτοι των ΤΕΙ μπορούσαν να παρακολουθούν μεταπτυχιακά;
Ναι, αλλά ο τρόπος πρόσβασης σε αυτά λειτουργούσε κατά βάση με τρόπο που απέκλειε τους αποφοίτους των ΤΕΙ. Δηλαδή, ορισμένα πανεπιστήμια έθεταν δυσβάστακτους όρους πρόσβασης. Για να μετέχει ένας απόφοιτος των ΤΕΙ στη διαδικασία διαγωνισμού όπως και ένας απόφοιτος των ΑΕΙ θα έπρεπε προηγουμένως να περάσει κάποιες άλλες εξετάσεις σε μαθήματα ο αριθμός των οποίων ποικίλλει από πανεπιστήμιο σε πανεπιστήμιο. Οταν γινόταν δε το μεταπτυχιακό σε πανεπιστήμιο του εξωτερικού υπήρχε η πιθανότητα να μην το αναγνωρίσει το ΔΙΚΑΤΣΑ. Πιθανολογείται, γιατί ακόμη είναι άγνωστο πώς θα εφαρμοστεί στην πράξη η συγκεκριμένη πρόθεση του υπουργείου Παιδείας, ότι η κατάσταση αυτή θα αλλάξει. Εφόσον αναφερόμαστε σε πτυχιούχους της ανώτατης εκπαίδευσης οι προϋποθέσεις θα πρέπει να είναι ίδιες.
Γιατί οι καθηγητές των ΤΕΙ εκφράζουν επιφυλάξεις για το σχέδιο νόμου; Αυτοί δεν αναβαθμίζονται;
Το εκπαιδευτικό προσωπικό που υπηρετεί σήμερα στα ΤΕΙ ως καθηγητές, επίκουροι καθηγητές και καθηγητές εφαρμογών εντάσσεται σε θέσεις εντεταλμένου εκπαιδευτικού προσωπικού και συγκεκριμένα των προσωρινών βαθμίδων εντεταλμένου καθηγητή, εντεταλμένου επίκουρου καθηγητή και εντεταλμένου καθηγητή εφαρμογών αντίστοιχα. Τα μέλη αυτά μπορούν να ζητήσουν μέσα σε έξι χρόνια να κριθούν για την κατάληψη θέσεων εκπαιδευτικού προσωπικού στις βαθμίδες αναπληρωτή καθηγητή, επίκουρου καθηγητή και καθηγητή εφαρμογών αντίστοιχα. Γεγονός που σημαίνει, και γι’ αυτό αντιδρούν οι εκπαιδευτικοί, ότι, πρώτον, το εκπαιδευτικό προσωπικό γίνεται εντεταλμένο και θα πρέπει να κριθεί εκ νέου και, δεύτερον, αφού κριθεί ένας καθηγητής μπορεί να καταλάβει ως και τη θέση του αναπληρωτή καθηγητή και όχι του καθηγητή θέση την οποία κατέχει. Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, για να γίνει ξανά καθηγητής θα «πρέπει να έχει τριετή τουλάχιστον υπηρεσία στη θέση που κατέχει».
Τι σημαίνει «εντεταλμένο προσωπικό»;
Ενας εντεταλμένος εκπαιδευτικός ψηφίζει αλλά δεν εκλέγεται, η θέση του δεν είναι οργανική, ο μισθός του παγιώνεται, δεν μπορεί να πάρει αυξήσεις…
Και γιατί συμβαίνει κάτι τέτοιο;
Η πιο πιθανή εξήγηση βρίσκεται στο γεγονός ότι, σύμφωνα με εκτιμήσεις των καθηγητών των ΤΕΙ, το 30% των εκπαιδευτικών στα ΤΕΙ προέρχεται από τα πρώην ΚΑΤΕΕ που αποτέλεσαν και τη μετεξέλιξη των ΤΕΙ και στα προσόντα των εκπαιδευτικών των ΚΑΤΕΕ συνυπολογιζόταν το διδακτορικό, δεν αποτελούσε απαραίτητη προϋπόθεση. Στα προσόντα των εκπαιδευτικών των ΤΕΙ έχουν αναφερθεί και οι καθηγητές των ΑΕΙ.
Αν ένας καθηγητής των ΤΕΙ σήμερα μπορεί να κριθεί για να φθάσει, προς το παρόν, ως και αναπληρωτής, πού θα βρεθούν οι καθηγητές στα ΤΕΙ;
Το υπουργείο Παιδείας έχει ανακοινώσει την πρόσληψη 450 θέσεων εκπαιδευτικού προσωπικού. Οπως και να έχει πάντως το θέμα αποτελεί σημείο αιχμής στις σχέσεις του υπουργείου Παιδείας και των εκπαιδευτικών των ΤΕΙ και είναι αρκετά θολό ως προς τις λεπτομέρειές του.
Τι θα γίνει με τους υπάρχοντες προέδρους και αντιπροέδρους των ΤΕΙ;
Η θητεία τους παρατείνεται, με διάταξη που κατατέθηκε ήδη στη Βουλή, ως τη λήξη του ακαδημαϊκού έτους 2001-2002, ώστε να ολοκληρωθούν οι σχετικές διαδικασίες και να προχωρήσουν τα ιδρύματα σε εκλογή νέων οργάνων διοίκησης.
Οι εκπρόσωποι των ΑΕΙ γιατί αντιδρούν;
Διότι το υπουργείο Παιδείας προχωρά στην ανωτατοποίηση των ΤΕΙ χωρίς να έχει προηγηθεί αξιολόγησή τους. Από το υπουργείο Παιδείας τονίζεται ότι η αξιολόγηση ως θεσμός θα εφαρμοστεί και θα αφορά όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Εδώ καλό είναι να σταματήσουμε, γιατί όσο πιο πολύ επιχειρούμε να μπούμε στις λεπτομέρειες του θέματος τόσο περισσότερο μπερδευόμαστε και δύσκολα βρίσκουμε άκρη. Εσείς βρίσκετε;
