Για χρόνια, το Ηνωμένο Βασίλειο υποστήριζε ότι θα αναγνώριζε την Παλαιστίνη μόνο στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής συμφωνίας με το Ισραήλ. Ουσιαστικά, αυτό σήμαινε ότι το Ισραήλ είχε τη δυνατότητα να μπλοκάρει την αναγνώριση αποφεύγοντας σοβαρές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις που θα οδηγούσαν στη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους.
Πλέον, ο πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ δείχνει να αλλάζει γραμμή, δηλώνοντας ότι θα αναγνωρίσει την Παλαιστίνη τον Σεπτέμβριο, εκτός αν το Ισραήλ συμφωνήσει σε διαρκή κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και αναβιώσει την προοπτική της λύσης των δύο κρατών. Η αλλαγή αυτή του Λονδίνου έρχεται εν μέσω αυξανόμενης δημόσιας οργής για την κρίση στη Γάζα.
Διαδηλώσεις σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο και πιέσεις από περισσότερους από 200 βουλευτές – συμπεριλαμβανομένων πολλών του Εργατικού Κόμματος – ώθησαν το ζήτημα στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας. Ορισμένοι κορυφαίοι υπουργοί θεωρούν την αναγνώριση σημαντική τόσο για ηθικούς όσο και για εκλογικούς λόγους.
Ωστόσο, την περασμένη εβδομάδα, περίπου 40 μέλη της Βουλής των Λόρδων, ανάμεσά τους διακεκριμένοι νομικοί, έστειλαν επιστολή στον γενικό εισαγγελέα Ρίτσαρντ Χέρμερ, αμφισβητώντας τις πρόσφατες δηλώσεις του πρωθυπουργού για την αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους.
Οι λόρδοι εξέφρασαν αμφιβολίες για το αν η Παλαιστίνη πληροί τα κριτήρια αναγνώρισης βάσει του διεθνούς δικαίου – όπως καθορίζονται από τη Σύμβαση του Μοντεβιδέο του 1933 – που περιλαμβάνουν σαφή σύνορα, σταθερό πληθυσμό, αποτελεσματική διακυβέρνηση και ικανότητα σύναψης διεθνών σχέσεων. Παρά τις επιφυλάξεις αυτές, η βρετανική κυβέρνηση επισημαίνει ότι περισσότερες από 140 χώρες έχουν ήδη αναγνωρίσει την Παλαιστίνη.
Απαντώντας στην επιστολή των 40 μελών της Βουλής των Λόρδων, ο υπουργός Υπηρεσιών, Μικρών Επιχειρήσεων και Εξαγωγών Γκάρεθ Τόμας δήλωσε ότι η αναγνώριση της Παλαιστίνης αποτελεί ζήτημα πολιτικής κρίσης. Τόνισε ότι η κυβερνητική θέση συνάδει με τις αρχές της Σύμβασης του Μοντεβιδέο. «Το Βήμα» επικοινώνησε με το γραφείο του πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου, το οποίο επιβεβαίωσε ότι στηρίζει πλήρως τις δηλώσεις του Τόμας.
Μιλώντας στο «Βήμα» ο λόρδος Τέρνμπεργκ – ένας από τους 40 υπογράφοντες της επιστολής – δήλωσε: «Σκοπός της επιστολής ήταν να επιστήσει την προσοχή του γενικού εισαγγελέα στο γεγονός ότι υποστηρίζει κάτι που ενδέχεται να παραβιάζει το διεθνές δίκαιο.
Διακεκριμένοι νομικοί που την υπέγραψαν εξήγησαν πως η αναγνώριση δεν συνάδει με το διεθνές δίκαιο επειδή, σύμφωνα με τις σχετικές συνθήκες, ένα νέο κράτος πρέπει να έχει αναγνωρισμένα σύνορα, λειτουργική κυβέρνηση με δυνατότητα άσκησης εξουσίας και έναν πληθυσμό που το υποστηρίζει. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν δύο ξεχωριστές οντότητες: η Παλαιστινιακή Αρχή στη Δυτική Οχθη και η Χαμάς στη Γάζα – καμία εκ των οποίων δεν είναι επί του παρόντος ικανή να ηγηθεί ενός νέου κράτους, και οι δύο δεν συνεργάζονται μεταξύ τους».
«Η Χαμάς θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση· συνεπώς είναι εξαιρετικά δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς μπορεί να δημιουργηθεί ένα νέο κράτος υπό αυτές τις συνθήκες.
Προσωπικά, θεωρώ πως μια λύση δύο κρατών είναι αναγκαία τόσο για τους Παλαιστινίους όσο και για τους Ισραηλινούς» πρόσθεσε ο λόρδος Τέρνμπεργκ. «Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για παλαιστινιακό κράτος μόνο εάν υπήρχε μια κυβέρνηση που θα αναγνώριζε το δικαίωμα ύπαρξης του Ισραήλ.
Το Ισραήλ ποτέ δεν θα συμφωνήσει με τη δημιουργία ενός κράτους που δηλώνει πως θέλει να το καταστρέψει. Αρα, θεωρώ ότι η πρόταση για αναγνώριση της Παλαιστίνης είναι εκτός πραγματικότητας. Και όσο η Χαμάς κρατά τους ομήρους, αυτή η πρόταση λειτουργεί απλώς ως ενθάρρυνση για να συνεχίσει την επιθετική της στάση».
Ο λόρδος Πάνικ, ο οποίος επίσης υπέγραψε την επιστολή, δήλωσε στο «Βήμα» ότι «ο πρωθυπουργός Στάρμερ γενικά δίνει έμφαση στην ανάγκη συμμόρφωσης με το διεθνές δίκαιο, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση – όπου υπεισέρχονται πολιτικές σκοπιμότητες – αποκλίνει από αυτό.
Βάσει του διεθνούς δικαίου, η αναγνώριση κράτους βασίζεται σε μια υπαρκτή πραγματικότητα, όχι σε συμβολική υποστήριξη προσδοκιών. Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή παλαιστινιακό κράτος· συνεπώς, δεν υπάρχει βάση για αναγνώριση».
Ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου Αλεξάντερ Οραχελασβίλι, από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ, έχει αντίθετη άποψη. «Οι ισχυρισμοί ότι η Παλαιστίνη δεν πληροί τα κριτήρια της Σύμβασης του Μοντεβιδέο είναι αβάσιμοι· ως εκ τούτου, η αναγνώρισή της δεν αντίκειται στο διεθνές δίκαιο, όπως ισχυρίζεται η επιστολή των Λόρδων.
Σε κάθε περίπτωση, δεν δικαιολογείται να χαρακτηρίζεται η στάση της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου ως μια μορφή “επιλεκτικής προσέγγισης”» είπε στο «Βήμα».
