Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και η πρωθυπουργός της Ιαπωνίας Σανάε Τακαΐτσι υπέγραψαν σήμερα στην Ιαπωνία πλαίσιο συμφωνίας για τη διασφάλιση της προμήθειας κρίσιμης σημασίας ορυκτών και σπάνιων γαιών, όπως ανακοίνωσε ο Λευκός Οίκος. Η συμφωνία, που υπογράφηκε κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Τραμπ στο Τόκιο στο πλαίσιο της περιοδείας του στην Ασία, έχει στόχο την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της αυτονομίας των εφοδιαστικών αλυσίδων σε έναν τομέα που μέχρι σήμερα κυριαρχείται από την Κίνα.

Αντίβαρο στην κινεζική επιρροή στις σπάνιες γαίες

Οι σπάνιες γαίες αποτελούν κρίσιμο συστατικό για πλήθος τεχνολογιών, από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τα ηλεκτρικά οχήματα έως τα προηγμένα ηλεκτρονικά και τα αμυντικά συστήματα. Η Κίνα επεξεργάζεται πάνω από το 90% των σπάνιων γαιών του πλανήτη, γεγονός που της προσφέρει σημαντικό γεωοικονομικό πλεονέκτημα. Η ανακοίνωση του Πεκίνου για νέους ελέγχους στις εξαγωγές τεχνολογιών που σχετίζονται με τον στρατηγικό αυτό τομέα έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία σε Ουάσιγκτον, Τόκιο και Βρυξέλλες.

Η νέα συμφωνία Τραμπ–Τακαΐτσι επιδιώκει να λειτουργήσει ως ανάχωμα σε αυτήν την εξάρτηση, με τις δύο χώρες να δεσμεύονται να επιταχύνουν κοινές επενδύσεις και προγράμματα εξόρυξης και επεξεργασίας, ώστε να αναπτυχθούν «ποικιλόμορφες, υψηλής ρευστότητας και δίκαιες αγορές» για τα κρίσιμα ορυκτά, όπως αναφέρει η αμερικανική προεδρία.

Συντονισμένες επενδύσεις και άρση γραφειοκρατικών εμποδίων

Οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία συμφώνησαν να αξιοποιήσουν εργαλεία οικονομικής πολιτικής για τη χρηματοδότηση έργων που θα ενισχύσουν την παραγωγή και τη μεταποίηση των κρίσιμων υλικών. Παράλληλα, δεσμεύτηκαν να προχωρήσουν σε μεταρρυθμίσεις που θα απλοποιήσουν τα χρονοδιαγράμματα και τις διαδικασίες αδειοδότησης για εξορυκτικά έργα, ενώ θα αντιμετωπίσουν μη αγοραίες πολιτικές και αθέμιτες εμπορικές πρακτικές που στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό.

Η Ουάσιγκτον, που διαθέτει σήμερα μόλις ένα ενεργό ορυχείο σπάνιων γαιών, προσπαθεί να εξασφαλίσει πρόσβαση σε κρίσιμα ορυκτά απαραίτητα για τη βιομηχανία ηλεκτρικών οχημάτων, την αμυντική τεχνολογία και την προηγμένη μεταποίηση. Η Ιαπωνία, από την πλευρά της, επιδιώκει να μειώσει τη μακροχρόνια εξάρτησή της από κινεζικές πρώτες ύλες, προωθώντας παράλληλα την τεχνολογική της αυτοδυναμία.

Προς δημιουργία στρατηγικών αποθεμάτων και διεθνών συνεργασιών

Σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, οι δύο χώρες θα εξετάσουν το ενδεχόμενο δημιουργίας αμοιβαίων αποθεμάτων κρίσιμων ορυκτών, ώστε να διασφαλίσουν την επάρκεια σε περιόδους αστάθειας της αγοράς. Παράλληλα, θα επιδιώξουν συνεργασίες με άλλους διεθνείς εταίρους, συμπεριλαμβανομένων χωρών της Ινδο-Ειρηνικής και της Ευρώπης, για τη δημιουργία ενός πολυμερούς δικτύου εφοδιαστικής ασφάλειας.

Η υπογραφή της συμφωνίας εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αναδιάταξης της παγκόσμιας γεωοικονομίας, όπου η πρόσβαση στις πρώτες ύλες υψηλής τεχνολογίας μετατρέπεται σε εργαλείο στρατηγικής ισχύος. Ο Τραμπ αναμένεται αύριο να συναντήσει τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ, με το θέμα των σπάνιων γαιών να βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα τους.