Η παραίνεση, ακριβέστερα η παράκληση, του υπουργού Εθνικής Aμυνας απευθυνόταν στους νέους. Νέος δεν είμαι, αλλά η παράκληση του κ. Δένδια με άγγιξε: «Παρακαλώ», είπε απευθυνόμενος ειδικά στους νέους, «να καταδυθούν στο γενετικό τους υλικό, να συνδιαλλαγούν, να συνομιλήσουν με τον ελληνικό και χριστιανικό παρελθόν τους, να το αγαπήσουν, να το συντηρήσουν με πάθος».
Συγκλονιστικό! Αλλά πώς γίνεται; Πώς καταδύεται κάποιος στο γενετικό του υλικό; Ας πούμε, κλείνεις τα μάτια, μετά σφίγγεσαι, σφίγγεσαι, σφίγγεσαι όσο πιο πολύ μπορείς, ενώ από μέσα σου ψάλλεις τον εθνικό ύμνο; Το προσπάθησα έτσι ακριβώς όπως το περιγράφω, με ιδιαίτερη φιλοτιμία, γιατί – το επαναλαμβάνω – η παράκληση του υπουργού με συγκίνησε. Δεν τα κατάφερα. Επομένως, παρακαλώ πολύ, ας φροντίσει ο υπουργός, όποτε προβαίνει σε τέτοιες παραινέσεις, να μας εξηγεί και πώς γίνεται, να μας δίνει τις οδηγίες. Δεν είναι τίποτα δύσκολο. Είναι απλούστατο να αναρτώνται οι οδηγίες στην ιστοσελίδα του υπουργείου, μαζί με την ομιλία του υπουργού.
Ετσι, ο νέος θα γκουγκλάρει «κατάδυση στο γενετικό μου υλικό» και, τσουπ, το μηχάνημα θα τον κατευθύνει αμέσως στη σχετική σελίδα του ΥΕΘΑ. Επιβάλλεται αυτό για να αποφευχθούν ατυχήματα, γιατί ποτέ δεν ξέρεις πώς θα ερμηνεύσει ο καθένας την κατάδυση στο γενετικό του υλικό.
Το αστείο στην περίπτωση της συγκεκριμένης ομιλίας, που έγινε από τον κ. Δένδια στην επέτειο της ηρωικής εξόδου του Μεσολογγίου, είναι ότι ο υπουργός χρησιμοποιεί τον στόμφο μιας παρωχημένης ρητορικής, ενώ την ίδια ώρα κατανοεί, όπως λέει, «την αποστροφή που διακατέχει τη νέα γενιά από τους κενόδοξους, ανούσιους πανηγυρικούς που ακούνε από τα σχολικά τους χρόνια».
Δεν αμφισβητώ καθόλου την καλή πρόθεση του υπουργού, δεν νομίζω όμως ότι κατανοεί. Αν πραγματικά κατανοούσε, θα προσπαθούσε να βρει μια σύγχρονη γλώσσα για να αναδείξει την πάντα επίκαιρη αξία του πατριωτισμού, δεν θα κατέφευγε στη ρητορεία των δικών του σχολικών χρόνων. Φοβάμαι, όμως, ότι ο κ. Δένδιας δεν έχει αίσθηση του χιούμορ, παρά την αγάπη του για τα ανέκδοτα, γι’ αυτό και δεν αντιλαμβάνεται ότι η ειρωνεία είναι εις βάρος του όταν κάνει αυτό ακριβώς που αναγνωρίζει ότι προκαλεί αποστροφή (δικός του όρος) στους νέους.
Να αναγνωρίσω όμως ότι το αναχρονιστικό ύφος της ομιλίας συμβαδίζει με το περιεχόμενό της – είναι και τα δύο βίντατζ της ίδιας περιόδου. Αμέσως εντοπίζεις υπερβολικές γενικεύσεις ή ανακριβείς ισχυρισμούς, όπως λ.χ. ότι η Εξοδος ήταν «το γεγονός που κυρίως μόχλευσε τον φιλελληνισμό» ή ότι «από τη θυσία τους (σ.σ.: των ελεύθερων πολιορκημένων) προήλθε η επέμβαση στο Ναυαρίνο». Αυτές και άλλες παρόμοιες αποκλίσεις από την ιστορική γνώση, από όσα μπορούμε πια να διαβάζουμε στα βιβλία της Ιστορίας, υπηρετούν την κλασική αφήγηση της Επανάστασης.
Αυτή που θυμάμαι από το σχολείο στη δεκαετία του 1970 και η οποία συνοψίζεται ως εξής: Εμείς τα έχουμε κάνει όλα σωστά (και με το παραπάνω κιόλας, λόγω του εθνικού φιλότιμου), εξυπακούεται λοιπόν ότι έχουμε πάντα δίκιο. Αυτό είναι απλό, τετράγωνο και εξόχως πρακτικό: το κάνεις σκαμνί και κάθεσαι, τραπεζάκι για τον καφέ ή την τηλεόραση. (Εδώ, σκοπίμως χρησιμοποιώ έναν αναχρονισμό, την τηλεόραση, γιατί το εθνικό αφήγημα του συγκεκριμένου τύπου ανήκει στην εποχή που υπήρχαν ακόμη οι συσκευές αυτές…) Είναι κρίμα όμως, γιατί μόνο όταν η εθνική υπερηφάνεια έχει τις ρίζες της στην ιστορική γνώση δεν απειλείται. Ειδάλλως, οι φούσκες αιωρούνται υπέροχα στον αέρα, όλοι ξέρουμε τι συμβαίνει όμως όταν έρθουν σε επαφή με μια επιφάνεια ελάχιστα πιο σκληρή από τη δική τους.
Σε κάποιους θα αρέσει, φαντάζομαι, το είδος του λόγου που χρησιμοποιεί ο κ. Δένδιας, διαφορετικά δεν θα το έκανε κιόλας. Προσωπικά, μου προκαλεί αμηχανία, γιατί προδίδει την αδυναμία του να συνδεθεί με τη σύγχρονη πραγματικότητα. Δεν σας λέω τίποτα πρωτότυπο, συμβαίνει πάντα: όταν αναβιώνεις το παρελθόν, είναι επειδή δεν νιώθεις άνετα με το παρόν. Και, πάντως, οι νέοι στους οποίους απηύθυνε κυρίως την ομιλία δεν νομίζω να συγκινήθηκαν όπως εγώ – αμφιβάλλω αν μπορούν να καταλάβουν το αστείο για να γελάσουν. Εξωραϊστικά «σιδερώματα» της Ιστορίας και ρητορεία γυμνασιάρχη της δεκαετίας του 1970 δεν νομίζω ότι αγγίζουν τους νέους. Ισως να αγγίζουν τον παραδοσιακό τύπο του δεξιού ψηφοφόρου – αυτό το καταλαβαίνω, είναι θεμιτό. Δεν είναι νέοι όμως αυτοί οι ψηφοφόροι…
ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ
Καθόλου δεν με εξέπληξε ότι ο Αλέξης Τσίπρας συμμετείχε σε διαδήλωση στη Βοστώνη, που οργανώθηκε υπέρ του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ για τις διώξεις που αντιμετωπίζει από την κυβέρνηση Τραμπ. Αλίμονο αν έλειπε! Αφού έχει διδάξει εκεί. Τώρα πια θα μπορεί να παίρνει περισπούδαστο ύφος και να ξεκινά: «Οταν ήμουνα στο Χάρβαρντ…». Ή τον φαντάζομαι να χαμογελάει με τον τρόπο που προϊδεάζει ότι θα πει κάτι πνευματώδες και να λέει: «Ξέρετε πώς το λέγαμε αυτό στο Χάρβαρντ;».
Πάντα με την ανάλογη προφορά, εννοείται. Λογικό, επομένως, να θυμώνει με την παρακράτηση της κρατικής επιχορήγησης που επέβαλε ο Τραμπ. Από αυτή την επιχορήγηση πληρώνονται τα έξοδα για την πρόσκληση και την παραμονή του brοέδρου. Κάτι θα του δίνουν κιόλας, πώς να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό στην Αμερική φτωχός άνθρωπος από την άλλη άκρη του κόσμου. Γιατί δεν νομίζω ότι το διοικητικό συμβούλιο του πανεπιστημίου επιτρέπει να βάζουν χέρι στο κληροδότημα προκειμένου να πληρώνουν Τσίπρες και Παπανδρέου για να αφηγούνται την ιστορία της αποτυχίας τους.
