Η μετακίνηση ευρωπαίων προπονητών και παικτών προς τον Αραβικό Κόλπο δεν είναι πλέον είδηση. Τα πετροδολάρια ρέουν άφθονα και οι ομάδες της Σαουδικής Αραβίας δεν διεκδικούν απλώς παίκτες και τεχνικούς: αγοράζουν εμπειρία, φήμη και… εικόνα.
Πίσω όμως από τα παχυλά συμβόλαια και τις πανάκριβες εγκαταστάσεις, κρύβεται μια καθημερινότητα γεμάτη ιδιαιτερότητες, απαιτήσεις και πολιτισμικές προσαρμογές. Οποιος πηγαίνει στη Σαουδική Αραβία, δεν κάνει απλώς μια επαγγελματική επιλογή. Μπαίνει σε έναν διαφορετικό κόσμο – και πρέπει να είναι έτοιμος να τον κατανοήσει.
Ο ιταλός προπονητής της ΑΕ Λεμεσού (και πρώην του ΑΠΟΕΛ) Πάολο Τραμετσάνι, που βρέθηκε στον πάγκο της Αλ-Φαϊσαλί το 2021, χαρακτηρίζει την εμπειρία του ως «σύντομη αλλά υπέροχη». Αν και βρέθηκε σε μια ομάδα μεσαίας δυναμικότητας, θεωρεί τη Σαουδική Αραβία τόπο που τον σημάδεψε θετικά – όχι μόνο ποδοσφαιρικά, αλλά και σε επίπεδο ζωής.
Όπως λέει, το κλειδί είναι η προσαρμογή και η περιέργεια. Στον κόσμο του αραβικού ποδοσφαίρου, οι υποδομές είναι εξαιρετικές, η οργάνωση υψηλού επιπέδου και ο ενθουσιασμός διάχυτος. Ο Τραμετσάνι αναγνωρίζει πως ο Σιμόνε Ιντζάγκι, που ανέλαβε την Αλ-Χιλάλ, βρίσκεται σε ένα περιβάλλον όπου όλα θα είναι οργανωμένα για να διευκολύνουν τη δουλειά του.
Τι συμβαίνει στη Σαουδική Αραβία
Η Σαουδική Αραβία είναι σήμερα η χώρα με τη μεγαλύτερη επένδυση στον κόσμο του ποδοσφαίρου. Το εγχείρημα, που χρηματοδοτείται από το κρατικό επενδυτικό ταμείο PIF (Public Investment Fund), έχει στόχο την ανάδειξη της χώρας σε διεθνές brand, όχι μόνο ποδοσφαιρικά, αλλά τουριστικά και πολιτικά. Δεν είναι τυχαίο ότι η Σαουδική Αραβία εξασφάλισε τη διοργάνωση του Μουντιάλ 2034 και κατασκευάζει φουτουριστικά γήπεδα σε Ριάντ, Τζέντα και Νεόμ.
Στο μεταξύ, κορυφαίοι παίκτες και προπονητές καταφθάνουν για να δώσουν αίγλη στο πρωτάθλημα και να «εκπαιδεύσουν» την εγχώρια ποδοσφαιρική κοινότητα.
Ωστόσο, το επαγγελματικό περιβάλλον συνυπάρχει με έντονες ιδιαιτερότητες. Πρώτο εμπόδιο: η ακραία ζέστη. Ο ίδιος ο Τραμετσάνι περιγράφει στην «Gazzetta dello Sport» πως το καλοκαίρι του 2021, παρότι όρισε προπόνηση στις 7 το πρωί, η θερμοκρασία ήταν ήδη στους 40°C. Οι παίκτες κατέφυγαν στην αίθουσα με τα βάρη, με κλιματισμό, και οι βραδινές προπονήσεις καθιερώθηκαν ως λύση ανάγκης.
Επιπλέον, οι ομάδες διατηρούν παράδοση θερινών προετοιμασιών στην Ευρώπη, κυρίως στη Σερβία, προκειμένου να αποφύγουν την αφόρητη ζέστη.
Κατά τη διάρκεια των προπονήσεων, υπάρχει υποχρεωτική διακοπή για προσευχή. Αυτό δεν θεωρείται εμπόδιο, αλλά απαιτεί σωστή οργάνωση.
Περιορισμοί και απαγορεύσεις
Παράλληλα, η καθημερινότητα είναι περιορισμένη: οι περισσότεροι προπονητές ζουν μέσα σε πολυτελή συγκροτήματα (compounds), μαζί με την οικογένειά τους, και μετακινούνται σχεδόν αποκλειστικά μεταξύ σπιτιού και προπονητικού κέντρου. Οι έξοδοι είναι σπάνιες, η κατανάλωση αλκοόλ απαγορεύεται. Κάποιοι ξένοι το προμηθεύονται από τη «μαύρη αγορά», ωστόσο η χρήση του επισύρει ποινές και έχει κοινωνικές συνέπειες.
Οι περιορισμοί είναι πιο έντονοι για τις γυναίκες. Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει κάποια βήματα προόδου (π.χ. τους επιτρέπεται πλέον να οδηγούν), τα δικαιώματά τους παραμένουν εξαιρετικά περιορισμένα. Δεν μπορούν να ταξιδέψουν, να εργαστούν ή να λάβουν ιατρική φροντίδα χωρίς την έγκριση ενός άνδρα. Πρέπει να φορούν την παραδοσιακή αμπάγια και να κυκλοφορούν με σεμνότητα.
Η Σαουδική Αραβία είναι, λοιπόν, ένα περιβάλλον αντιθέσεων. Από τη μία, κορυφαίες εγκαταστάσεις, μεγάλοι οικονομικοί πόροι, και μια ποδοσφαιρική φιλοδοξία που δεν έχει ταβάνι. Από την άλλη, έντονη θερμοκρασιακή επιβάρυνση, αυστηροί κοινωνικοί κανόνες και μια πραγματικότητα που απαιτεί συνεχή προσαρμογή.
Για όσους ξέρουν να προσαρμόζονται – όπως ο Ιντζάγκι – η εμπειρία αυτή μπορεί να αποτελέσει σημείο καμπής. Το ερώτημα παραμένει: Πόσο έτοιμοι είναι οι Ευρωπαίοι να συνδυάσουν τις προπονητικές τους φιλοδοξίες με τις απαιτήσεις ενός εντελώς διαφορετικού τρόπου ζωής; Διότι στη Σαουδική Αραβία, το ποδόσφαιρο είναι πια πολύ περισσότερα από ένα άθλημα. Είναι εργαλείο πολιτικής, εργαλείο προβολής και κυρίως, ένα πείραμα διεθνούς εμβέλειας με παγκόσμιο ενδιαφέρον.
