Η σύγκρουση του Τραμπ με τον πρόεδρο της Fed Τζερόμ Πάουελ έχει ιστορικό. Στη διάρκεια της πρώτης θητείας του, ο Τραμπ έδωσε συνέντευξη στη «Wall Street Journal» το 2018. Τότε διαμαρτυρήθηκε επειδή ο Πάουελ είχε «βοηθήσει», σε πολιτικό επίπεδο, τον πρώην πρόεδρο τον ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα κρατώντας τα επιτόκια κοντά σε μηδενικά επίπεδα.
Σε αντίθεση, πάντα κατά το σκεπτικό του Τραμπ, ο Πάουελ ακολούθησε πολιτική αύξησης επιτοκίων στην πρώτη θητεία του Τραμπ, προκειμένου, ηθελημένα ή αθέλητα, να ζημιώσει πολιτικά τον τελευταίο. Με ανάλυσή μου στο blog του London School of Economics (με τον Michael Ellington από το Λίβερπουλ) εξήγησα ότι ο Τραμπ είχε δίκιο να διαμαρτύρεται.
Χρησιμοποιώντας λάθος σκεπτικό όμως! Πράγματι, η ποσοτική ανάλυσή μας (η οποία έλαβε υπόψη τις εξελίξεις σε πληθωρισμό, ανάπτυξη, χρηματιστήριο και αγορά κατοικίας) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα επιτόκια πολιτικής στις ΗΠΑ έπρεπε να είχαν αυξηθεί τόσο το 2012, επί προεδρίας Ομπάμα δηλαδή, όσο και επί προεδρίας Τραμπ. Επιπλέον, αντί ο Τραμπ να παραπονιέται που τα επιτόκια το 2018 ήταν κοντά στο 1,5%, θα έπρεπε να ήταν ευτυχής που η Fed δεν τα είχε αυξήσει στο 2,5% με 3%!
Ο Τραμπ πάλι ζητά επίμονα μείωση επιτοκίων χαρακτηρίζοντας τον Πάουελ «major loser» (!) και δηλώνοντας ότι δεν υπάρχει (sic) πληθωρισμός στις ΗΠΑ. Ομως, ο πληθωρισμός βρίσκεται στο 2,5%.
Ο Πάουελ αγνοεί τις επιθέσεις Τραμπ επειδή φοβάται ότι η αύξηση των δασμών θα «πυροδοτήσει» εισαγόμενο πληθωρισμό. Ομως, η Fed ΔΕΝ έχει δημοσιεύσει λεπτομερή ανάλυση των εκτιμήσεών της για αύξηση του πληθωρισμού λόγω των φορολογικών δασμών του Τραμπ. Μια τέτοια ανάλυση θα έδινε βαρύτητα στην απόφαση της Fed να μην προχωρήσει (προς το παρόν) σε περαιτέρω μείωση των επιτοκίων.
Πιθανή απόλυση του Πάουελ κρίνεται νομικά περίπλοκη (η θητεία του λήγει τον Μάιο 2026). Ο Τραμπ ήδη «πυροδοτεί» οικονομική αβεβαιότητα μέσω της πολιτικής δασμών. Εάν λάβει «αυθαίρετα» και το «τιμόνι» της νομισματικής πολιτικής μέσω κάποιου δικού του «yes-man», οι αγορές θα αντιδράσουν εξαιρετικά άσχημα.
Σε περιόδους κρίσεων, οι επενδυτές «ψηφίζουν» χρυσό και αμερικανικά ομόλογα, με αποτέλεσμα το κόστος δανεισμού τους να καταγράφει σημαντική μείωση. Εάν ο Τραμπ απολύσει τον Πάουελ, οι επενδυτές θα ερμηνεύσουν τη συγκεκριμένη κίνηση ως παρέμβαση στην ανεξαρτησία της Fed αλλά και αύξηση του πολιτικού ρίσκου, με αποτέλεσμα άνοδο στο κόστος δανεισμού των ΗΠΑ.
Κάτι που θα συμπαρασύρει προς τα πάνω και το κόστος δανεισμού πολλών άλλων κρατικών ομολόγων (το καλούμενο domino effect). Στην περίπτωση αυτή, ανοίγει ο δρόμος για μεγάλη χρηματοοικονομική αστάθεια φέρνοντας μνήμες της κρίσης του 2008-2009. Να γιατί η «σύγκρουση» Τραμπ – Πάουελ μας αφορά όλους.
Να σημειώσω εδώ ότι υπό το βάρος της αυξανόμενης πίεσης σε μετοχές και ομόλογα, ο Τραμπ αναγκάστηκε να δηλώσει με «κρύα καρδιά» ότι δεν είναι στην πρόθεσή του να απολύσει τον Πάουελ. Η συγκεκριμένη δήλωση δεν θα πρέπει να ληφθεί τοις μετρητοίς. Αρκεί, για παράδειγμα, μια νέα απόφαση της Fed να μη μειώσει τα επιτόκια τον ερχόμενο Μάιο. Οπότε, οι «επιθέσεις» θα εμφανιστούν και πάλι στο προσκήνιο…
Ο κ. Κώστας Μήλας είναι καθηγητής στο Τμήμα Χρηματοοικονομικών και Λογιστικής στο University of Liverpool.
