Υπάρχει κάτι βαθιά συγκινητικό στην ιδέα ενός φεστιβάλ που πραγματοποιείται σε μια παραμεθόριο περιοχή. Μιας διοργάνωσης σαν το TRIETHNÉS International Music Festival που δεν είναι απλώς μια σειρά εκδηλώσεων αλλά μια πολιτιστική πρόταση εκεί όπου άλλοι βλέπουν μόνο χάρτες, βουνά και σύνορα. Εν προκειμένω στις Πρέσπες, όπου η Ελλάδα, η Αλβανία και η Βόρεια Μακεδονία αγγίζονται και χαιρετιούνται σιωπηλά.

Διεθνές μουσικό γεγονός που επιχειρεί να αποδείξει πως η τέχνη μπορεί να γεφυρώσει ό,τι οι γεωπολιτικές γραμμές χωρίζουν, το TRIETHNÉS επιστρέφει για δεύτερη χρονιά από τις 28 ως τις 31 Αυγούστου με ένα τολμηρό, πολυφωνικό και ριζωμένο στην τοπική μνήμη καλλιτεχνικό πρόγραμμα. Για να τιμήσει όχι μόνο τη μουσική αλλά και την έννοια της μνήμης, τη θεματική στην οποία είναι αφιερωμένο φέτος.

Ο συνθέτης Κορνήλιος Σελαμσής, η μπάντα Τοπική Παράδοση, οι μεσόφωνοι Αρτεμις Μπόγρη και Ελενα Μαραγκού, ο πιανίστας Αντον Γκέρτσενμπεργκ, το πολυφωνικό σύνολο «Χαονία» και η Νίνα Νάη (δηλαδή ο drag βαρύτονος Γιώργος Ιατρού) είναι μερικοί μόνο από τους καλλιτέχνες που θα χαρίσουν την τέχνη τους (σε απρόβλεπτες ενίοτε συνεργασίες και μουσικές) συμμετέχοντας σε μια «γιορτή» (η είσοδος σε όλες τις δράσεις είναι ελεύθερη) που συνδυάζει την πολιτιστική διπλωματία, την περιβαλλοντική ευαισθησία και τη διά της μουσικής εκπαίδευση.

Και που με έδρα την ευρύτερη περιοχή των Πρεσπών επιδιώκει να μετατρέψει αυτό το απομονωμένο, οικολογικά ευαίσθητο και ιστορικά φορτισμένο τοπίο σε κόμβο διεθνούς καλλιτεχνικής ανταλλαγής.

«Οπως καταλαβαίνετε η οργάνωση, λόγω και της ιδιαιτερότητας του τόπου που μας φιλοξενεί, προϋποθέτει πολύ τρέξιμο» λέει ο μαέστρος Γιώργος Ζιάβρας που έχει την καλλιτεχνική διεύθυνση του φεστιβάλ και συμμετέχει σε αυτό, «αλλά… δεν πειράζει, όλο αυτό είναι πολύ όμορφο. Και εμείς είμαστε μέσα στον ενθουσιασμό όσες δυσκολίες κι αν αντιμετωπίζουμε».

O μαέστρος Γιώργος Ζιάβρας. Φωτογραφία: jay Raissis

Πώς όμως προέκυψε η ιδέα για ένα φεστιβάλ όπως αυτό;

Είχα πάει στην περιοχή πρώτη φορά νομίζω λίγο πριν από την πανδημία, κάπου εκεί, και είχα ενθουσιαστεί. Πέρα από τη φυσική ομορφιά της, μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση η ησυχία! Υπήρχαν σημεία απόλυτης ησυχία, σαν το νερό να κατάπινε και τον παραμικρό θόρυβο. Φαντάστηκα τις Πρέσπες σαν ένα τεράστιο εκπληκτικό στούντιο. Την ίδια στιγμή είναι ένα σημείο που αν αναλογιστείς την ιστορία του, αυτά που έχουν συμβεί, τις μετακινήσεις των πληθυσμών, τις παραδόσεις που έφεραν μαζί τους, τον αγώνα τους να επιβιώσουν, τις τρεις χώρες που το έχουν σαν σύνορο, όλα αυτά, δεν μπορείς να μη συγκινηθείς.

Η διοργάνωση ενός φεστιβάλ σε ένα μέρος που δεν διαθέτει τις κατάλληλες υποδομές και που είναι μακριά από όλα δεν σας τρόμαξε;

Με απασχόλησε πολύ, δεν με τρόμαξε όμως. Το εγχείρημα ήταν και είναι εξαιρετικά δύσκολο. Ομως έχουμε μαζί μας ανθρώπους που έχουν πιστέψει σε αυτό και μας βοηθάνε, έχουμε και την τεράστια, την ανεκτίμητη συμπαράσταση και βοήθεια του Δήμου Πρεσπών. Τα προβλήματα εξάλλου είναι για να ξεπερνιούνται.

Και ποια είναι τα κυριότερα προβλήματα;

Σε ένα τέτοιο μέρος, τόσο μακρινό και ιδιαίτερο, τίποτε δεν είναι εύκολο. Αγοράσαμε, π.χ., με χορηγία ένα υπέροχο πιάνο με ουρά το οποίο έπρεπε να βρούμε τρόπο να το μεταφέρουμε από την Αθήνα στις Πρέσπες και ακολούθως στο νταμάρι όπου θα γίνει η συναυλία. Παραγγείλαμε και μια πλατφόρμα για το πιάνο, που έπρεπε επίσης να την ανεβάσουμε στις Πρέσπες. Για να γίνουν αυτά έπρεπε να έρθει και ένας φίλος μου από το Βερολίνο ο οποίος είναι ειδικός και στη μεταφορά και στο κούρδισμα του πιάνου… Καταλαβαίνετε πόσο τρέξιμο ρίξαμε (και ρίχνουμε) ώσπου να φτάσει η στιγμή που θα ηχήσει αυτό το πιάνο (γελάει).

Και αυτή ήταν μία μόνο από τις εκκρεμότητες που καλούμασταν καθημερινά να διευθετήσουμε. Την κάναμε, βεβαίως, κι εμείς ακόμα πιο δύσκολη την κατάσταση όταν αποφασίσαμε να αξιοποιήσουμε διάφορες υπέροχες φυσικές τοποθεσίες που δεν είναι “σχεδιασμένες” με όρους συναυλιών. Ολα αυτά προσπαθώντας να παρέμβουμε όσο λιγότερο γίνεται στο φυσικό τοπίο, να είναι όσο γίνεται πιο διακριτικό το οικολογικό αποτύπωμά μας, γιατί και αυτό μάς ενδιαφέρει. Θέλουμε να δείξουμε τον σεβασμό μας και την αγάπη μας στο μέρος. Το πιο ωραίο κομμάτι του φεστιβάλ είναι το πώς τοποθετούνται και λειτουργούν όλα αυτά που σκεφτήκαμε σε αυτό το φανταστικό μέρος.

Και η φιλοσοφία του φεστιβάλ, ή μάλλον η συλλογιστική πάνω στην οποία το στήνετε;

Θέλαμε να έχουμε ένα κεντρικό θέμα κάθε χρόνο. Εφέτος αυτό είναι η μνήμη. Κυρίως δεν θέλαμε να “προσγειώσουμε” στην περιοχή μια μουσική που δεν θα λέει τίποτε στον κόσμο που θα έρθει. Θέλαμε μια μουσική που να τη συνδέσουμε με έναν τρόπο με τον τόπο στον μεγαλύτερο βαθμό που μπορούμε.

Ετσι γεννήθηκε και το εκπαιδευτικό πρόγραμμά μας, ως μια δημιουργική συνεργασία των καταπληκτικών μουσικών της περιοχής με τους σολίστες που φέρνουμε. Η βασική ιδέα πίσω από το οτιδήποτε είναι η σύνδεσή μας με τις μουσικές του Τριεθνούς. Και όσο προχωρά η έρευνά μας, όσο απλωνόμαστε και στις άλλες δύο χώρες, τόσο πιο βαθιά πηγαίνουμε σε αυτές τις μουσικές, σε αυτές τις παραδόσεις.

Τι θα θέλατε να αφήσει το TRIETHNÉS πίσω του;

Πρώτα και κύρια θα θέλαμε να αφήσει μια συνθήκη που ο κόσμος θα την αγκαλιάσει, που θα πει “αυτό ήταν ωραίο, μας ενδιαφέρει”. Θα θέλαμε να ανοίξει τον δρόμο και για άλλα πολιτιστικά γεγονότα στην περιοχή. Κάτι άλλο που μας ενδιαφέρει, που ενδιαφέρει πολύ και εμένα προσωπικά, είναι η στήριξη της σύγχρονης μουσικής. Είμαι παιδί της όπερας, έτσι ξεκίνησα, με το πιάνο και με την όπερα, όμως ασχολούμαι πλέον πάρα πολύ και με τη σύγχρονη μουσική. Πιστεύω πως αν δεν ασχοληθούμε εμείς οι μουσικοί με τη σύγχρονη μουσική δεν θα έχουμε ρεπερτόριο κάποια στιγμή, θα γίνουμε είδος μουσειακό. Και όταν μιλάω για σύγχρονη μουσική δεν εννοώ απαραιτήτως ένα είδος, αλλά με έναν τρόπο ό,τι καλό παράγεται σήμερα στον τομέα της μουσικής.

Ο όρος «σύγχρονη» έχει συνδεθεί σε μεγάλο βαθμό με το δυσνόητο, το ακαταλαβίστικο…

Ναι, βέβαια! Και πώς να το σπάσεις αυτό; Πώς να το αλλάξεις αν δεν στηρίξεις τη σύγχρονη μουσική; Το θέμα είναι κυρίως σε ποιο πλαίσιο θα τη βάλεις, πώς θα την παρουσιάσεις ώστε να φτάσει με έναν τρόπο εύληπτο και ευχάριστο στο κοινό.

Εμείς με τα έργα που έχουμε επιλέξει και με τον τρόπο που θα τα παρουσιάσουμε προσπαθούμε να δημιουργήσουμε την αίσθηση πως εδώ στις Πρέσπες αυτή η μουσική μάς νοιάζει, τη στηρίζουμε, μας ενδιαφέρει. Και να δώσουμε στους ανθρώπους και κάποια πράγματα που δεν τα γνώριζαν και που πιθανώς θα τα βρουν ενδιαφέροντα.

Οπως;

Μεταξύ άλλων έχουμε πέντε παγκόσμιες πρεμιέρες. Φοιτητές και φοιτήτριες θα συνθέσουν έργα ειδικά για το φεστιβάλ. Τους ζητήσαμε να γράψουν για ανσάμπλ τα οποία περιέχουν και παραδοσιακά μουσικά όργανα. Ετσι το TRIETHNÉS συνδέεται και με την εκπαίδευση και με την παράδοση, την παράδοση με την έννοια της συνέχειας. Για εμάς αυτό είναι σημαντικό. Γιατί το θέμα δεν είναι να τα λέμε, είναι να τα ακούμε! Ετσι, σε εκείνον που μπορεί να θεωρεί τη σύγχρονη μουσική δυσνόητη δίνουμε την ευκαιρία να ακούσει τέτοια μουσική για να αλλάξει γνώμη. Αν το πετύχουμε αυτό, τα έχουμε πετύχει όλα.

INFO

Για το πλήρες πρόγραμμα του φεστιβάλ μπορείτε να ενημερωθείτε στον ιστότοπο www.triethnesfest.eu