Αρχέγονες φωνές της μουσικής και του ρυθμού, τα κρουστά συχνά μένουν στο περιθώριο, αντιμετωπίζονται ως όργανα βοηθητικά και συνοδευτικά, ως φόντο για τις κύριες μελωδίες. Ο Μαρίνος Τρανουδάκης, Α’ κορυφαίος στα τύμπανα στην Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και καθηγητής κρουστών, έρχεται με το 2ο Φεστιβάλ Κρουστών της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ για να διορθώσει την αδικία.

Φέρνοντας για δεύτερη χρονιά αυτή την «παρεξηγημένη» ομάδα οργάνων στο προσκήνιο με συναυλίες και σεμινάρια, και αναδεικνύοντας την ποικιλομορφία και την εκφραστική δύναμή της, καλεί το ευρύ κοινό να τη γνωρίσει καλύτερα, να την επανεκτιμήσει, να την απολαύσει.

Τι ήταν λοιπόν εκείνο που σας κινητοποίησε να φανταστείτε και να επιμεληθείτε ένα φεστιβάλ αποκλειστικά αφιερωμένο στα κρουστά;

«Στην Ελλάδα, στο θέμα των κρουστών είμαστε πολύ πίσω. Υστερούμε σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο και ως προς τον εξοπλισμό που διαθέτουμε. Αυτό θα πρέπει κάποια στιγμή να αλλάξει. Ηθελα διακαώς να οργανώσω μια τέτοια γιορτή ώστε να προκαλέσω το ενδιαφέρον, να βοηθήσω να στραφούμε προς τη σωστή κατεύθυνση, να αρχίσουμε να εκσυγχρονιζόμαστε και σε αυτό το κομμάτι.

Θα μου πείτε τώρα, έχουμε να αντιμετωπίσουμε δεκάδες προβλήματα, με τα κρουστά θα ασχοληθούμε; Γιατί όχι και με τα κρουστά; Εξάλλου καθένας από εμάς προσπαθεί να κάνει το καλύτερο στον τομέα του. Και το κοινό διψάει να ανακαλύπτει νέα, ωραία πράγματα».

Πώς μπορεί να αρχίσει να βελτιώνεται η κατάσταση; Τι πρέπει να γίνει;

«Ενα πρόβλημα το οποίο αντιμετωπίζουμε και στην ορχήστρα όπου εγώ παίζω είναι ότι πολλές φορές λείπουν όργανα και τα νοικιάζουμε από το εξωτερικό. Γιατί δεν υπάρχουν εδώ στην Ελλάδα; Επειδή δεν γίνονται συχνά εκδηλώσεις που να χρειάζονται και να αξιοποιούν αυτά τα όργανα, ώστε να αγοραστούν από οργανισμούς, ορχήστρες και σολίστες. Είμαστε μια μικρή σκηνή, μια μικρή αγορά, είμαστε και μια φτωχή χώρα.

Οι επενδύσεις που κάνουμε σε αυτό το κομμάτι του πολιτισμού δεν είναι αρκετές, γιατί σε πρώτο επίπεδο φαίνεται πως δεν είναι απαραίτητες – λάθος! – και γιατί όργανα σαν τα κρουστά δεν έχουν το απαιτούμενο κοινό προς το παρόν. Αυτό πάμε να αλλάξουμε και με την οργάνωση του φεστιβάλ. Προσπαθούμε να βοηθήσουμε στη διαμόρφωση ενός νέου κοινού».

Υπάρχουν κάποιοι μύθοι και παρανοήσεις για τα κρουστά τις οποίες πιθανώς θα θέλατε να διαλύσετε;

«Συχνά ακούγεται ότι η ενασχόληση με αυτά τα όργανα είναι διαδικασία χρονοβόρα και κοστοβόρα για τους γονείς. Ομως στην πραγματικότητα είναι τόσο χρονοβόρα και κοστοβόρα όσο και η ενασχόληση με τα υπόλοιπα όργανα. Επιπλέον, με τα κρουστά δεν βαριέσαι ποτέ! Δηλαδή τη μία εβδομάδα μπορεί να μελετάς μαρίμπα, την άλλη τύμπανα ή τουμπελέκι κ.λπ. Ετσι γνωρίζεις πολλούς διαφορετικούς κόσμους.

Ενας μαθητής, ο οποίος έχει το «μικρόβιο», θα δει να ανοίγεται μπροστά του ένα τεράστιο πεδίο για να το εξερευνήσει και να βρει τελικά εκείνο που του ταιριάζει. Θα ανακαλύψει πολλές διαφορετικές κουλτούρες και θα επιλέξει ο ίδιος την κατεύθυνση που του ταιριάζει περισσότερο, είτε αυτή αφορά στην ευρωπαϊκή είτε στην ανατολίτικη μουσική».

Είναι βεβαίως πληθωρικά και «θορυβώδη» όργανα. Αυτό δεν κάνει δύσκολη τη μελέτη σε γειτονιές τόσο πυκνοκατοικημένες όπως οι δικές μας;

«Δεν ισχύει πλέον κάτι τέτοιο χάρη στην τεχνολογία. Εύκολα μπορείς να έχεις στο σπίτι σου ένα ηλεκτρονικό pad τόσο καλά φτιαγμένο ώστε να μελετάς έχοντας σχεδόν την ίδια αίσθηση με το παραδοσιακό όργανο χωρίς να ενοχλείς κανέναν. Βέβαια, για να είμαι ειλικρινής, χρειάζεται πάντα και η επαφή με το παραδοσιακό όργανο, είναι τελείως διαφορετική αίσθηση. Οπότε πρέπει να έρχεται το παιδί και στο ωδείο ή στη μουσική σχολή, να δουλεύει μαζί με τον δάσκαλό του, για να είναι πιο ολοκληρωμένη η μελέτη».

«Στην Ελλάδα, στο θέμα των κρουστών είμαστε πολύ πίσω. Υστερούμε σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο και ως προς τον εξοπλισμό που διαθέτουμε. Αυτό θα πρέπει κάποια στιγμή να αλλάξει»

Το φετινό φεστιβάλ θα είναι διαφορετικό από το περσινό;

«Ναι. Η πρώτη βασική διαφορά είναι ότι έχουμε πιο πολλούς καλλιτέχνες από το εξωτερικό και η δεύτερη – αυτό είναι κάτι πιο προσωπικό – ότι φέτος εγώ δεν συμμετέχω με τη σολιστική μου ιδιότητα, δεν παίζω. Το έκανα πέρσι και ήταν λάθος γιατί δεν υπήρχε ο χρόνος για να ασχοληθώ με το πρόγραμμα αλλά και να κάνω τις πρόβες μου.

Κατά τα άλλα φέτος έχουμε μαζί μας, ανάμεσα σε πολλούς αξιόλογους καλλιτέχνες, τον Σερτζάν Ιβάνοβιτς, ο οποίος είναι ένας φοβερός ντράμερ, γεννημένος στη Βοσνία αλλά μεγαλωμένος στην Ελλάδα. Θα εμφανιστεί με το προσωπικό του σχήμα, το Modular, μια εξαιρετική ομάδα μουσικών. Επίσης θα έχουμε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το OPERcussion, ένα διεθνούς φήμης σύνολο που βγάζει τα κρουστά από τον χώρο της ορχήστρας και τα φέρνει στο κέντρο της σκηνής με τρόπο καινοτόμο.

Τα μέλη του είναι μουσικοί που προέρχονται από την Κρατική Ορχήστρα της Βαυαρίας, όμως παρόλο που ζουν και παίζουν μουσική στη Γερμανία οι περισσότεροι κατάγονται από τη Λατινική Αμερική. Αν και εργάζονται σε μία χώρα που θεωρείται αρκετά αυστηρή, αυτοί έρχονται για να σπάσουν τους κανόνες με τον εξωστρεφή τρόπο με τον οποίο κάνουν μουσική και αυτό έχει το ενδιαφέρον του.

Σε γενικές γραμμές στο φεστιβάλ μας θα ακούσουμε λάτιν, θα ακούσουμε τζαζ, θα ακούσουμε ακόμα και κλασική μουσική – Μπαχ και Μότσαρτ και Μάλερ – επιβεβαιώνοντας τις δίχως όρια δυνατότητες των κρουστών».

Εσείς πότε ξεκινήσατε το ταξίδι στον κόσμο των κρουστών;

«Ξεκίνησα κάνοντας πιάνο σε μικρή ηλικία. Στη συνέχεια μπήκα σε μουσικό σχολείο και ξαφνικά άνοιξε μπροστά στα μάτια μου ένας απέραντος κόσμος. Ασχολήθηκα και με άλλα όργανα, έκανα λίγο όμποε, λίγο τούμπα… Ταυτοχρόνως όμως δοκίμαζα και τα κρουστά, κρυφά από τους δικούς μου. Ξέρετε, αυτά τα μικρά μυστικά, οι επαναστάσεις της εφηβείας. Κάποια στιγμή όμως αποφάσισα ότι θέλω να μάθω ντραμς.

Τότε μου είπε, λίγο πονηρά, ο πατέρας μου «να το κάνεις, αλλά πρέπει πρώτα να μάθεις κλασικά κρουστά, ώστε να έχεις τις σωστές ακαδημαϊκές βάσεις». Είχε, εννοείται, δίκιο. Ξεκίνησα να κάνω κλασικά ευρωπαϊκά κρουστά και τα ερωτεύτηκα. Αργότερα στις σπουδές μου στη Γερμανία έκανα και κρουστά Αφρικής, κρουστά τζαζ, κρουστά λάτιν… Κάθε εξάμηνο είχαμε και ένα διαφορετικό όργανο και μουσικό είδος. Τότε κατάλαβα πόση πολλή δουλειά χρειάζονται τα κρουστά, ενίοτε περισσότερη από άλλα όργανα που έχουν τη φήμη του δύσκολου. Αλλά και τα αγάπησα περισσότερο».

Αν συνοψίζατε την καρδιά του φεστιβάλ σε έναν ρυθμό ή έναν ήχο, ποιος θα ήταν αυτός;

«Τι είναι εκείνο που σχεδόν με τελετουργικό τρόπο ακούγεται έπειτα από μία συναυλία, πολλές φορές και κατά τη διάρκειά της; Το χειροκρότημα. Ενας ήχος τον οποίο παράγουμε με τα χέρια μας, με την κρούση των παλαμών μας, δηλαδή ένας ήχος κρουστός.

Με αυτόν τον τρόπο οι θεατές εκφράζουν θαυμασμό, ευχαρίστηση, χαρά. Και εμείς εισπράττουμε την επιβράβευσή τους. Αυτή την αίσθηση, αυτόν τον ήχο της επιβράβευσης, της χαράς, της εξωστρέφειας, της συμμετοχής σε μία γιορτή, θα ήθελα να κρατήσω από όλο το φεστιβάλ μας. Ως επιβεβαίωση ότι τα κρουστά μας έστειλαν για άλλη μια φορά το μήνυμα, ότι καταφέραμε να μιλήσουμε στην ψυχή των θεατών».

INFO

Το 2ο Φεστιβάλ Κρουστών θα πραγματοποιηθεί στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος) στις 11, 12 και 13 Ιουνίου 2025 στο ΚΠΙΣΝ. Το πλήρες πρόγραμμα των εκδηλώσεων και τα ονόματα των καλλιτεχνών που συμμετέχουν θα βρείτε στο site της ΕΛΣ.