Το μεγαλύτερο πυρηνικό εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας στον κόσμο θα επαναλειτουργήσει τον προσεχή Ιανουάριο στην Ιαπωνία, 15 χρόνια μετά από τον καταστροφικό σεισμό των 9 ρίχτερ και το τσουνάμι που οδήγησε στην τραγωδία της Φουκουσίμα, τη χειρότερη πυρηνική καταστροφή μετά από εκείνη του Τσερνομπίλ. Οι ιαπωνικές αρχές άναψαν το πράσινο φως στη διαχειρίστρια εταιρεία TEPCO (την ίδια που διαχειριζόταν το εργοστάσιο της Φουκουσίμα) για να επανεκκινήσει στις 20 Ιανουαρίου τον έναν από τους επτά αντιδραστήρες του εργοστασίου Kashiwazaki-Kariwa, που βρίσκεται στην περιφέρεια Νιιγκάτα της δυτικής Ιαπωνίας.
Η TEPCO διαβεβαίωσε ότι έχει μάθει τα μαθήματα της Φουκουσίμα και ότι λαμβάνει όλα τα κατάλληλα μέτρα ασφαλείας, χωρίς να έχει πείσει επτά στους δέκα κατοίκους της περιφέρειας σύμφωνα με δημοσκόπηση του περασμένου Οκτωβρίου. Όμως το τελευταίο πολιτικό εμπόδιο ξεπεράστηκε χθες, όταν το περιφερειακό συμβούλιο της Νιϊγκίτα έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης στον κυβερνήτη Χιντέγιο Χαναζούμι ο οποίος τάχθηκε υπέρ της επαναλειτουργίας της μονάδας μόλις τον περασμένο μήνα αίροντας τις προηγούμενες επιφυλάξεις του.
Η κυβέρνηση της νέας πρωθυπουργού Σαναέ Τακαϊτσι -που ανέλαβε καθήκοντα πριν από δύο μήνες- έχει κάνει σημαία της οικονομικής πολιτικής της την επαναλειτουργία της συγκεκριμένης μονάδας. Θεωρεί ότι αυτή θα αποτελέσει ένα καθοριστικό βήμα για τη σταδιακή απεξάρτηση της χώρας από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων, την κάλυψη των αναγκών των ενεργοβόρων data centers της τεχνητής νοημοσύνης, για τη μείωση του κόστους της ενέργειας και την αναζωογόνηση της οικονομίας.
Η κυβέρνηση Τακαϊτσι είναι αντιμέτωπη με τα ενεργειακά διλήμματα που αντιμετωπίζουν και άλλες κυβερνήσεις, με το επιπλέον δεδομένο ότι η Ιαπωνία δεν έχει δικούς της φυσικούς πόρους. Το περασμένο καλοκαίρι η Kansai Electric Power, η μεγαλύτερη εταιρεία πυρηνικής ενέργειας της χώρας ανακοίνωσε ότι αρχίζει μελέτες για την κατασκευή νέου πυρηνικού αντιδραστήρα στη δυτική Ιαπωνία, του πρώτου που θα χτιστεί μετά από την καταστροφή στη Φουκουσίμα.
Πριν από τον σεισμό του 1991 η Ιαπωνία κάλυπτε σχεδόν το ένα τρίτο των αναγκών της σε ηλεκτρική ενέργεια από τα πυρηνικά εργοστάσια. Και οι 54 πυρηνικοί αντιδραστήρες της χώρας έκλεισαν μετά από το δυστύχημα στη Φουκουσίμα. Όμως από το 2015 άρχισε η σταδιακή επαναλειτουργία τους. Σήμερα λειτουργούν 14 αντιδραστήρες, άλλοι 19 βρίσκονται θεωρητικά σε κατάσταση επιχειρησιακής ετοιμότητας ενώ οι υπόλοιποι 21 είναι μάλλον οριστικά εκτός λειτουργίας. Στόχος του Τόκιο είναι να διπλασιάσει σε 20%το ποσοστό της ενέργειας που παράγεται από αντιδραστήρες μέχρι το 2040.
Το εργοστάσιο Kashiwazaki-Kariwa βρίσκεται στη δυτική ακτή της Ιαπωνίας και απέχει 215 χιλιόμετρα από εκείνο της Φουκουσίμα που βρισκόταν στην ανατολική ακτή, στον Ειρηνικό. Αν και δεν επηρεάστηκε από τον τρομακτικό σεισμό του 2011, το Kashiwazaki-Kariwa είχε δοκιμαστεί από έναν άλλο σεισμό το 2007, μεγέθους 6,6 Ρίχτερ, με το επίκεντρό του μόλις 19 χιλιόμετρα από το εργοστάσιο. Η λειτουργία του σταμάτησε για σχεδόν δύο χρόνια, έγιναν επιθεωρήσεις και οι αντιδραστήρες άρχισαν να επαναλειτουργούν ο ένας μετά τον άλλον . Όταν έγινε ο σεισμός του 2011 λειτουργούσαν οι τέσσερις από τους επτά αντιδραστήρες. Έκλεισαν πάλι όλοι προληπτικά, ακολούθησαν αντισεισμικές αναβαθμίσεις, όμως μέχρι σήμερα το εργοστάσιο παραμένει κλειστό.
Ωστόσο, εκτός από τη σεισμική δραστηριότητα, υπάρχει ακόμα ένα σοβαρό ζήτημα που αφορά την αξιοπιστία των ελέγχων και τη διαφάνεια. Το 2002 παραιτήθηκαν ο πρόεδρος, ο αντιπρόεδρος και τρεις σύμβουλοι της TEPCO, όταν αποκαλύφθηκε ότι είχαν παραποιηθεί πιστοποιητικά ασφαλείας που αφορούσαν, μεταξύ άλλων, ρωγμές σε 13 πυρηνικούς αντιδραστήρες, σε 3 εργοστάσια της εταιρείας, ανάμεσά τους και το Kashiwazaki-Kariwa. Οι ρωγμές εντοπίστηκαν σε προστατευτικά περιβλήματα που τοποθετούνται γύρω από το πυρηνικό καύσιμο μέσα στον αντιδραστήρα, με σκοπό την προστασία και τη διαχείριση της ροής του ψυκτικού υγρού. Σύμφωνα με τον ιαπωνικό Τύπο της εποχής, η TEPCO είχε αναθέσει την επιθεώρηση αυτών των προστατευτικών περιβλημάτων σε θυγατρική αμερικανικής εταιρείας που κατασκευάζει πυρηνικούς αντιδραστήρες. Παρά τη μετακύλιση ευθυνών και τις καθησυχαστικές ανακοινώσεις, υπουργοί της τότε κυβέρνησης παραδέχθηκαν ότι υπέστη πλήγμα η εμπιστοσύνη του κοινού στην πυρηνική ενέργεια.
Υποτίθεται ότι μετά από το σκάνδαλο του 2002 και την τραγωδία της Φουκουσίμα το 2011 λαμβάνονται τα πιο αυστηρά μέτρα και γίνονται οι πιο εξονυχιστικές επιθεωρήσεις. Επεξεργασμένα απόβλητα από το κατεστραμμένο εργοστάσιο της Φουκουσίμα θα καταλήγουν στο Ειρηνικό Ωκεανό μέχρι το 2050, με την επίβλεψη της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η πλειοψηφία των πολιτών εξακολουθεί να αντιμετωπίζει την πυρηνική ενέργεια με σκεπτικισμό και φόβο. Όμως μόνο μερικές εκατοντάδες Ιαπώνων διαδήλωσαν χθες έξω από το κτίριο του περιφερειακού συμβουλίου της Νιϊγκάτα εναντίον της επαναλειτουργίας του πυρηνικού εργοστασίου.
