Quiet quitting, work-life balance, «κάνουν τα απολύτως απαραίτητα», «έχουν υπερβολικά υψηλά στάνταρ», «είναι τεμπέληδες». Κάπως έτσι περιγράφουν συχνά οι μεγαλύτερες γενιές τη Gen Z και την εργασιακή κουλτούρα της. Νέα παιδιά δίχως όνειρα ή φιλοδοξίες, που τα θέλουν όλα άμεσα και το εκφράζουν χωρίς δισταγμό. Είναι όμως έτσι τα πράγματα ή μήπως κατά βάθος τους ζηλεύουμε για όσα διεκδικούν και εμείς δεν τολμήσαμε ποτέ;
Και κάτι ακόμη πιο σημαντικό. Πόσο προετοιμασμένοι είναι οι σημερινοί φοιτητές για την αγορά εργασίας; Η Αλεξάνδρα Πρίντεζη, manager του Career Office του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος, είναι κατηγορηματική: «Για την αγορά, όπως είναι σήμερα, φαίνεται συγκρουσιακή η προετοιμασία τους, ότι δεν έχουν τα σωστά χαρακτηριστικά. Όμως, επειδή η αγορά που έρχεται θα είναι πολύ διαφορετική, θα είναι έτοιμοι. Γιατί διαθέτουν δεξιότητες, είναι δηλαδή έξυπνοι, έχουν πάρα πολλές προσλαμβάνουσες και πάρα πολλές ικανότητες».
«Είναι η πρώτη φορά που ο νέος θα μαθαίνει στον παλιό»
Πράγματι, βρισκόμαστε σε μια ιστορική καμπή όσον αφορά στην εργασιακή μας ζωή καθώς η τεχνολογία απαιτεί σύνθετη σκέψη και ταχύτητα που οι παλαιότερες γενιές δυσκολεύονται να ακολουθήσουν. Όπως λέει η κ. Πρίντεζη, «είναι η πρώτη φορά στην ιστορία του ανθρωπίνου είδους που δεν θα μαθαίνει ο παλιός τον νέο, αλλά ο νέος τον παλιό».
Η νέα γενιά διαμορφώθηκε σε έναν κόσμο όπου όλα λειτουργούν πολύ γρήγορα, αρκετές φορές με εκπτώσεις στην ποιότητα, όπου οι απαντήσεις βρίσκονται στην οθόνη τους μέσα σε δευτερόλεπτα, ενώ μπορούν να αλλάζουν εφαρμογές, πλατφόρμες και διαδικασίες με απίστευτη προσαρμοστικότητα.
Δεν χρειάζονται αναλυτικές οδηγίες για να χρησιμοποιήσουν ένα νέο λογισμικό, δεν τρομάζουν από ένα περίπλοκο interface, δεν τους ξενίζει ένας αλγόριθμος ή μια καινούργια λειτουργία. Μαθαίνουν σε πραγματικό χρόνο. «Έχουν μάθει στη γρήγορη κατανάλωση και γρήγορη απόδοση, γιατί η τεχνολογία τους το προσφέρει», μας λέει η κ. Πρίντεζη και σχολιάζει πως οι παλιότερες γενιές που τους κρίνουν είναι εκείνες που αρνούνται να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα, να μάθουν ώστε να εξελιχθούν και εκείνοι στην εργασία τους, αλλά και να μικρύνουν την απόσταση με τους νέους.
Για αυτό και ή ίδια θεωρεί άστοχο να είμαστε τόσο αυστηροί με τη νέα γενιά. Από την προσωπική της εμπειρία, όχι μόνο από τους νέους που φοιτούν αμιγώς στο Deree – Αμερικανικό Κολέγιο Ελλάδος, αλλά και από εκείνους που προέρχονται από τα Ελληνικά Πανεπιστήμια και παρακολουθούν παράλληλο πρόγραμμα εκεί, τα εμπόδια τούς τα θέτουν οι μεγάλοι.
«Δεν τους λείπουν δεξιότητες ούτε γνώσεις. Αυτό που τους δυσκολεύει είναι ότι έχουν υποταχθεί στον έλεγχο της προηγούμενης γενιάς. Οι νέοι χρειάζονται χώρο για να μεγαλώσουν ως ενήλικες, να πάρουν πρωτοβουλίες και να κάνουν λάθη, όμως συχνά περιβάλλον και οικογένεια επιβάλλουν έναν συγκεκριμένο δρόμο προς την επιτυχία. Αυτόν που οι ίδιοι γνωρίζουν και λειτουργούσε παλιά». Αυτή η πίεση, λέει, είναι η μεγαλύτερη δυσκολία που συναντά στο γραφείο. Οι φοιτητές έχουν όσα χρειάζονται, εκείνο που πρέπει να γίνει είναι να τους εμπιστευτούμε.
«Πρέπει να φύγουν από την “φωλιά” τους, να ωριμάσουν»
Τι είναι δηλαδη εκείνο που λείπει πρακτικά στη νέα γενιά; «Να βγουν όσο πιο γρήγορα γίνεται στην αγορά εργασίας» είναι η απάντηση της ειδικού. Και πίσω από αυτή τη φράση ανοίγει ένα ολόκληρο κεφάλαιο για τον τρόπο που μεγαλώσαμε τη Gen Z και τις προσδοκίες που φορτώσαμε στις πλάτες της.
Η ίδια επισημαίνει ότι στους σημερινούς νέους λείπουν ουσιαστικές εμπειρίες. Κι αυτό, όπως παραδέχεται, είναι αποτέλεσμα της δικής μας υπερπροστασίας. «Τους έχουμε δώσει ασφάλεια, ένα σπίτι, ένα αυτοκίνητο, τα πάντα έτοιμα. Μεγάλωσαν μέσα σε ένα σταθερό περιβάλλον και τώρα ζητούν το παραπάνω. Όμως είμαστε εμείς που τους κρατάμε πίσω» εξηγεί. Οι γονείς, λέει, τους πιέζουν να τελειώσουν γρήγορα τις σπουδές τους, να μην “χαθούν” σε δουλειές, να μη ρισκάρουν.
«Η ζωή μαθαίνεται με τη διαδρομή και τα βιώματα» τονίζει. Και επιμένει ότι οι νέοι που μπαίνουν νωρίς στην αγορά εργασίας, ακόμα και αν ξεκινήσουν από την πιο απλή δουλειά (σερβίροντας καφέ σε κάποιο νησί το καλοκαίρι ή δουλεύοντας στην επιχείρηση των γονιών τους), είναι αυτοί που ξεχωρίζουν γιατί αποκτούν αυτό που αποκαλεί «μάθηση ζωής».
«Θέλουμε να σταματήσουν να είναι προσκολλημένα τα νέα παιδιά στη “φωλιά”. Πρέπει να φύγουν. Να κάνουν οι γονείς πίσω και να τα αφήσουν να ανοίξουν τα φτερά τους. Αυτό είναι το πιο δύσκολο πράγμα που πρέπει να αντιμετωπίσουν αυτή τη στιγμή. Να ωριμάσουν».
Προετοιμασία για την αγορά εργασίας
Η Αλεξάνδρα Πρίντεζη έχει δουλέψει με πολλούς φοιτητές προσπαθώντας μαζί να βρουν τον καταλληλότερο για αυτούς τρόπους να ενταχθούν στην αγορά εργασίας. Η διαδικασία, όπως την περιγράφει, αρχίζει τη στιγμή που κάποιος περνά την πόρτα του γραφείου. «Όποιος έρθει σε εμάς έχει μία εξέλιξη αμέσως. Αν δω ότι κάποιος φοιτητής δεν είναι έτοιμος να βγει προς τα έξω, θα τον προβληματίσω, θα του δείξω πώς να φύγει από αυτό».
Η ομάδα του Γραφείου Καριέρας του Deree δουλεύει με φοιτητές που βρίσκονται σε διαφορετικά σημεία της διαδρομής τους, με στόχο να μη μείνει ποτέ κανείς στάσιμος. Συνεργάζονται στενά με διδάσκοντες, ενώ υπάρχουν και οι Employability Deans που κινούνται ανάμεσα στην αίθουσα διδασκαλίας και στο Career Office με στόχο να στηρίζουν όσους ψάχνουν κατεύθυνση.
Στόχος είναι να φέρνει τους νέους σε επαφή με τις εταιρείες, είτε αυτό αφορά σε μια πρακτική άσκηση ή σε κάποιο project. Εναλλακτικά, αν κάποιος δεν είναι έτοιμος ακόμη να βγει προς τα έξω, μπορεί να ασχοληθεί με κάτι εθελοντικό μέσα στο κολέγιο. Ο φοιτητής που θέλει χρόνο για να αποφασίσει τι θέλει να κάνει μπορεί να συμμετέχει σε μια φοιτητική ομάδα, να βοηθήσει σε ένα event, να οργανώσει μια δράση για να δει τι του πηγαίνει καλύτερα.
Αναφέρει το παράδειγμα ενός ταξιδιού που οργανώθηκε πρόσφατα σε resort της Πελοποννήσου, το οποίο σχεδιάστηκε από φοιτητές στο τμήμα του Hospitality. Εκεί οι συμμετέχοντες γνώρισαν ανθρώπους που εργάζονται ως υπεύθυνοι προσλήψεων, συνομίλησαν με επαγγελματίες, έκαναν συνεδρίες προετοιμασίας για συνέντευξη. Έμαθαν ακόμη και τα πρακτικά πράγματα μάς λέει η κ. Πρίντεζη: «Πώς ντυνόμαστε, πώς εμφανιζόμαστε, πώς μιλάμε».
Εξηγεί ότι υπάρχει περίοδος χάριτος. Τα πρώτα τέσσερα τετράμηνα αν ένας φοιτητής δεν ξέρει τι θέλει να κάνει μπορεί να δοκιμάσει διάφορες κατευθύνσεις, να απορρίψει, να βρει τι του ταιριάζει. Το Career Office λειτουργεί σαν ένα μέρος όπου μπορούν να στραφούν για να μιλήσουν, να αναζητήσουν κατευθύνσεις, να δουν τι πραγματικά λειτουργεί και τί όχι για εκείνους. Σε πρακτικό επίπεδο αποκτώντας τις «δεξιοτήτων ζωής».
Το αμερικανικό σύστημα και το «χτίσιμο» της προσωπικότητας
«Είναι το αμερικανικό σύστημα», μας λέει. «Προσφέρει στους φοιτητές έναν διαφορετικό τρόπο να μαθαίνουν, πέρα από τα μαθήματα που γίνονται στις τάξεις. Παίρνουν μέρος σε projects, παρουσιάζουν, δουλεύουν σε ομάδες, έρχονται σε επαφή με περιβάλλοντα που ζητούν από αυτούς ενεργή συμμετοχή».
Για την κ. Πρίντεζη αυτό έχει αξία γιατί βοηθά τους νέους να χτίσουν από νωρίς δομές σκέψης και δράσης, που θα τους ακολουθήσουν αργότερα στον επαγγελματικό στίβο. Όπως το λέει, αυτοί οι άνθρωποι πετυχαίνουν και προσωπικά. Είναι δηλαδή και πιο ευτυχισμένοι, πέρα από την επαγγελματική επιτυχία.
«Στα 50 χρόνια ζωής του Career Office (συμπληρώνονται φέτος) του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος», καταλήγει, «έχουμε χτίσει σχέσεις με πολλές εταιρείες που ξέρουν ότι σε εμάς θα βρουν νέους, οι οποίοι θα μπορούν να ταιριάξουν στο ρόλο που θα τους αναθέσουν. Γνωρίζουν ότι διαθέτουμε το ανθρώπινο δυναμικό, όχι μόνο σε επίπεδο γνώσεων, αλλά και σε επίπεδο προσωπικότητας. Γνωρίζουν ότι σε εμάς θα βρουν τον κατάλληλο υποψήφιο για την κατάλληλη θέση».
