Ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Έντι Ράμα εξασφάλισε στον ίδιο και στο Σοσιαλιστικό Κόμμα του μια πρωτοφανή τέταρτη θητεία στις εθνικές εκλογές τον περασμένο Μάιο. Βασικό κομμάτι της προεκλογικής του καμπάνιας ήταν η στάση υπέρ της ΕΕ και υπέρ του κράτους δικαίου, ενώ παρουσιάζεται ως ένθερμος υποστηρικτής των προσπαθειών κατά της διαφθοράς και κατά των ναρκωτικών.

Χαρακτηριστικό είναι πως τον Σεπτέμβριο, η κυβέρνηση δημιούργησε μέχρι και υπουργό Τεχνητής Νοημοσύνης, προκειμένου να γίνει η Αλβανία «μια χώρα όπου οι δημόσιοι διαγωνισμοί είναι 100% απαλλαγμένοι από διαφθορά».

Ωστόσο, το προφίλ αυτό φαίνεται πως επιδιώκει να αλλάξει μια πρόσφατη έρευνα από το δίκτυο ερευνητικής δημοσιογραφίας Follow the Money (FTM) η οποία, παρουσιάζοντας έγγραφα και μαρτυρίες, εξηγεί πώς οι ομάδες οργανωμένου εγκλήματος κατάφεραν να ακμάσουν υπό τη δωδεκαετή «βασιλεία» του Ράμα και πώς αυτό επηρεάζει την Ευρώπη.

Το FTΜ, επικαλούμενο συνεντεύξεις με εισαγγελείς, αστυνομικούς και ειδικούς, υποστηρίζει μεταξύ άλλων πως τα τελευταία χρόνια, η αλβανική μαφία έχει επεκτείνει τα δίκτυά της στο εξωτερικό, ενώ ο Ράμα έχει κάνει ελάχιστα για να περιορίσει την επιρροή των εγκληματικών οργανώσεων. Πάντως το γραφείο του αλβανού πρωθυπουργού απέρριψε τους ισχυρισμούς για διαφθορά ως πολιτικές κατηγορίες.

«Ευάλωτη οικονομία στην Αλβανία»

Το FTΜ αναλύει αρχικά ότι η οικονομία της Αλβανίας καθιστά τη χώρα ευάλωτη σε ομάδες οργανωμένου εγκλήματος, καθώς περίπου το 20% του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, περίπου το 30% των νέων είναι άνεργοι και ο μέσος μισθός κυμαίνεται γύρω στα 600 ευρώ το μήνα.

Σύμφωνα με το δίκτυο, οι ομάδες οργανωμένου εγκλήματος εκμεταλλεύονται αυτό το γεγονός επενδύοντας συχνά χρήματα σε φθηνά ακίνητα για να ξεπλύνουν χρήματα και χρησιμοποιώντας τις τοπικές εταιρείες ως βιτρίνα.

Βέβαια, οι ισχυρισμοί για διαφθορά δεν έχουν περάσει απαρατήρητοι από τον αλβανικό πληθυσμό: στον δείκτη αντίληψης διαφθοράς της Transparency International, η χώρα κατατάσσεται επί του παρόντος στην 80ή θέση από τις 180, μια από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη.

Ετσι έγινε η Αλβανία κόμβος ναρκωτικών

Καθώς οι αλβανικές εγκληματικές ομάδες φέρονται να ευδοκιμούν στην πατρίδα τους, έχουν επεκτείνει το δίκτυό τους σε όλη την Ευρώπη, δήλωσαν αξιωματούχοι αρχών επιβολής του νόμου στο FTM.

Στην Ιταλία, για παράδειγμα, οι αρχές κατάσχουν μια ολοένα αυξανόμενη ποσότητα κάνναβης και σκληρών ναρκωτικών που συνδέονται με αλβανικές εγκληματικές ομάδες.

Τον Σεπτέμβριο η επιχείρηση Tornado, στην Μπρέσια της βόρειας Ιταλίας, οδήγησε σε περισσότερες από 60 συλλήψεις. Περισσότεροι από 400 αστυνομικοί συμμετείχαν σε τετραετή έρευνα με αποτέλεσμα την κατάσχεση 300 κιλών κοκαΐνης αξίας άνω των 60 εκατ. ευρώ.

Οι αρχές ωστόσο θεωρείται πως άρχισαν να συνειδητοποιούν την πραγματική έκταση της αλβανικής μαφίας στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια της υπόθεσης Sky ECC, όταν «ανακαλύψαμε ότι ήταν πολύ δραστήριοι. Έχουν υλικοτεχνικές βάσεις που εκτείνονται από την Αλβανία ως το Βέλγιο μέσω Γερμανίας», δήλωσε στο FTM ο Νίκολο Γκρατέρι, ιταλός εισαγγελέας που ειδικεύεται στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος. Μια σειρά από δίκες καταδίκασαν περισσότερα από 1.000 άτομα κατόπιν έρευνας μεγάλης κλίμακας από το 2021, κατά την οποία κατασχέθηκαν περίπου 179 εκατ. ευρώ.

«Υπάρχουν ομάδες που ελέγχουν τα λιμάνια της Αμβέρσας και του Ρότερνταμ», δήλωσε ο Γκρατέρι. «Μπορούν εύκολα να φέρουν αρκετές εκατοντάδες κιλά σε ένα μόνο ταξίδι».

Το 2023, οι ισπανικές αρχές κατάσχεσαν συνολικά 118 τόνους κοκαΐνης – από μόλις 37 τόνους πέντε χρόνια νωρίτερα. Και σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Καταπολέμησης του Εγκλήματος του Ηνωμένου Βασιλείου, οι αλβανικές ομάδες ελέγχουν πλέον μεγάλο μέρος της βρετανικής αγοράς κοκαΐνης – τη μεγαλύτερη στην Ευρώπη.

Στην έκθεσή της για το 2024, η υπηρεσία επιβολής του νόμου της ΕΕ, Europol, ορίζει την αλβανική μαφία ως μια από τις πέντε πιο απειλητικές εγκληματικές ομάδες στην Ευρώπη – τόσο για τη διακίνηση κοκαΐνης όσο και κάνναβης.

Σε παρόμοιο πνεύμα, η Φατιόνα Μεϊντίνι, διευθύντρια του Παρατηρητηρίου Νοτιοανατολικής Ευρώπης στην Παγκόσμια Πρωτοβουλία κατά του Διεθνικού Οργανωμένου Εγκλήματος, προειδοποίησε για την κυριαρχία της αλβανικής μαφίας. «Είναι μια από τις πιο απειλητικές μαφίες στην Ευρώπη», είπε στο FTM.

Το «επιχειρηματικό μοντέλο»

Σύμφωνα με το FTM, μεγάλο μέρος της επιτυχίας του αλβανικού οργανωμένου εγκλήματος εξηγείται από το επιχειρηματικό του μοντέλο – οι Αλβανοί φέρονται να απέκοψαν τους μεσάζοντες και να εγκαταστάθηκαν σε χώρες παραγωγής στη Λατινική Αμερική, εξασφαλίζοντας καλύτερους όρους και μεγαλύτερα κέρδη.

Όπως καταγράφει η έρευνα, ο σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ Ματ Σέα, που έχει ασχοληθεί εκτενώς με το εμπόριο κοκαΐνης της Αλβανίας, μίλησε τόσο με ηγέτες κολομβιανών καρτέλ όσο και με μέλη της αλβανικής μαφίας και υποστηρίζει πως οι Αλβανοί προσέφεραν στους παραγωγούς αναλογία 50-50, αντί των «τυπικών» τιμών ανά κιλό που ζητούσαν άλλες τοπικές οργανώσεις.

Καθώς η παρουσία τους στη Λατινική Αμερική ενισχύεται, περισσότερα ναρκωτικά φτάνουν στην Ευρώπη, είναι το μοτίβο που εντόπισε το FTM.

«Η ΕΕ κλείνει τα μάτια»

Παρόλα αυτά, ενώ η αστυνομία και οι εισαγγελείς προειδοποιούν για την αυξανόμενη παρουσία της αλβανικής μαφίας στις χώρες τους, το FTM κατηγορεί την Ευρώπη ότι «φαίνεται να κλείνει τα μάτια», καθώς οι φωνές που ασκούν κριτική στον Ράμα «παραμένουν σπάνιες».

Την περασμένη Τρίτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την αξιολόγησή της για την ένταξη της Αλβανίας στην ΕΕ, δηλώνοντας σε δελτίο τύπου ότι η χώρα είχε σημειώσει «άνευ προηγουμένου πρόοδο» από πέρυσι – αν και πρόσθεσε στην πιο λεπτομερή έκθεσή της ότι «η διαφθορά παρέμεινε ευρέως διαδεδομένη σε ευάλωτους τομείς».

Στους ένθερμους υποστηρικτές του Ράμα φαίνεται πως ανήκει η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κάτι το οποίο «μπορεί να εξηγηθεί από τη στρατηγική σημασία της Αλβανίας. Με τα κοινά σύνορά της με την Ελλάδα και μια στενή λωρίδα της Αδριατικής θάλασσας, η μικροσκοπική χώρα έχει προσφερθεί να βοηθήσει το μπλοκ φιλοξενώντας πρόσφυγες, για παράδειγμα, ή ανοίγοντας ξανά μία από τις αεροπορικές της βάσεις στο ΝΑΤΟ» σημειώνει το FTM.

«Αγαπητέ Έντι», είπε η φον ντερ Λάιεν σε επίσκεψη της στα Τίρανα τον Οκτώβριο του 2024. «Η Αλβανία βρίσκεται σε καλό δρόμο για να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σας ευχαριστώ πολύ για τη σκληρή δουλειά σας, τη δέσμευσή σας και τη φιλία σας». Τα μηνύματα υποστήριξης της φον ντερ Λάιεν είναι κρίσιμα στην προσπάθεια της Αλβανίας να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά την επίσημη έναρξη των διαπραγματεύσεων τον Ιούλιο του 2022, τονίζει το FTM.