Δημοσιεύθηκε το πλήρες κείμενο των πανομοιότυπων μεταξύ τους 9-10/2025 οριστικών και αμετάκλητων αποφάσεων του ΑΕΔ που αφορούσαν ενστάσεις ακύρωσης της εκλογής Βουλευτών του κόμματος «Σπαρτιάτες».

Με τις αποφάσεις αυτές έγιναν δεκτές οι ενστάσεις που υποβλήθηκαν κατά της εκλογής «Σπαρτιατών» Βουλευτών σε δύο εκλογικές περιφέρειες, Β΄ Πειραιώς και Β΄ Θεσσαλονίκης, οι οποίες συμπαρέσυραν και την εκλογή του Αρχηγού του κόμματος στην Β΄3 εκλογική περιφέρεια Βόρειου Τομέα Αθηνών Βασίλη Στίγκα.

Το Δικαστήριο με μία πρωτοφανή και περίπλοκη αιτιολογία ακύρωσε την εκλογή των «Σπαρτιατών» Βουλευτών λόγω «εξαπάτησης ψηφοφόρων» η οποία κατά το Δικαστήριο επήλθε από την συμμετοχή του κόμματός τους στις εκλογές της 25 Ιουνίου 2023 με Αρχηγό τον Β. Στίγκα ενώ, πάντα κατά το Δικαστήριο, πραγματικός Αρχηγός ήταν ο Ηλίας Κασιδιάρης, καταδικασθείς πρωτόδικα σε κάθειρξη για το αδίκημα του άρθρου 187 ΠΚ (εγκληματική οργάνωση), θεωρώντας ότι οι ψηφοφόροι ψήφισαν το κόμμα αυτό επειδή πίστεψαν ότι ο πραγματικός αρχηγός ήταν ο Στίγκας και όχι ο Κασιδιάρης. Συνεπεία τούτου θεωρήθηκε ότι το κόμμα «Σπαρτιάτες» συμμετείχε στις εκλογές κατά παράβαση του άρθρου 32 παρ. 1 του Εκλογικού Νόμου (ΕΝ), άρα η εκλογική παράβαση που διαπιστώθηκε στην υποψηφιότητα και την ανακήρυξη της εκλογής των τριών Βουλευτών αφορά και τους αναπληρωματικούς τους, οι οποίοι έχουν το ίδιο εκλογικό κώλυμα, ούτως ώστε οι 3 κενωθείσες έδρες να μην μπορούν να πληρωθούν από τους αναπληρωματικούς. Μάλιστα στις εκλογικές περιφέρειες Β΄ Πειραιώς και Β΄3 Νότιου Τομέα δεν υπήρχαν καν αναπληρωματικοί. Ανεξάρτητα από την κριτική που μπορεί να ασκηθεί στην απόφαση (πρβλ. την κριτική που ασκώ σε Χ. Τσιλιώτης, Οι αποφάσεις του ΑΕΔ για την ακύρωση της εκλογής 3 «Σπαρτιατών» Βουλευτών, SyntagmaWatch.gr 15.7.2025), συμπερασματικά οι 3 έδρες των «Σπαρτιατών» βουλευτών παραμένουν κενές, ούτως ώστε η Βουλή να λειτουργεί με 297 Βουλευτές. Μετά από όλα αυτά ερωτάται: Είναι επιτρεπτή κατά το Σύνταγμα η κένωση των 3 αυτών εδρών μέχρι την λήξη της κοινοβουλευτικής περιόδου; Κι αν δεν είναι επιτρεπτή κατά το Σύνταγμα, τι προβλέπει αυτό σε αυτήν την περίπτωση;

Από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 53 παρ. 2 Συν και 104 παρ. 1 και 2 ΕΝ συνάγεται εξ αντιδιαστολής ότι εφόσον δεν βρισκόμαστε στο τελευταίο έτος της κοινοβουλευτικής περιόδου και ο εκλογικός νόμος προβλέπει ρητά και υποχρεωτικά

την διεξαγωγή αναπληρωματικής εκλογής για την πλήρωση κενωθεισών εδρών. Η μη διενέργεια αναπληρωματικών εκλογών εν προκειμένω συνιστά παραβίαση του Συντάγματος και της εκλογικής νομοθεσίας.

Το ΑΕΔ δεν μπορούσε να διατάξει την διεξαγωγή των αναπληρωματικών εκλογών. Το άρθρο 104 παρ. 3 ΕΝ ορίζει ότι αναλογικά θα πρέπει να εφαρμοσθούν οι διατάξεις περί διεξαγωγής γενικών βουλευτικών εκλογών. Κατ’ αναλογική εφαρμογή του άρθρου 31 ΕΝ που αναφέρεται στις γενικές βουλευτικές εκλογές μετά την κοινοποίηση της απόφασης στον Πρόεδρο της Βουλής και τον Υπουργό Εσωτερικών κατά το άρθρο 34 ΚΑΕΔ, θα πρέπει να εκδοθεί Προεδρικό Διάταγμα που θα προσυπογράφεται από το Υπουργικό Συμβούλιο και θα προβλέπει την διεξαγωγή αναπληρωματικών εκλογών εντός τριάντα ημερών. Κενό δικαίου υπάρχει ως προς το χρονικό όριο εντός του οποίου θα πρέπει να έχει εκδοθεί το ΠΔ. Η κάλυψη αυτού του κενού θα πρέπει να γίνει με ερμηνεία που θα επιβάλει την έκδοσή του εντός ευλόγου χρόνου, που θα δικαιολογούσε π.χ. την μη διεξαγωγή των εκλογών εντός των θερινών διακοπών. Σε περίπτωση μη έκδοσης του Διατάγματος από τον ΠτΔ δεν υφίσταται μόνο παραβίαση του Συντάγματος αλλά και παράλειψη οφειλομένης νομίμου (ex constitutione) ενεργείας ως λόγος ακυρώσεως. Το γεγονός ότι το Διάταγμα εκδίδει, έστω με την προσυπογραφή των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου ο ΠτΔ, επιβάλλει σε περίπτωση αρνήσεως του Υπουργικού Συμβουλίου, ήτοι του Πρωθυπουργού, να προωθήσει προς υπογραφή και έκδοση το Διάταγμα, και από τον εν γένει ρόλο του ΠτΔ ως ρυθμιστή του πολιτεύματος (πρβλ. άρθρο 30 παρ. 1 Σ) την διακριτική του παρέμβαση υπέρ της εκδόσεως του Διατάγματος και της προκηρύξεως αναπληρωματικών εκλογών.

Περαιτέρω, μη διεξαγωγή των αναπληρωματικών εκλογών μπορεί να θεωρηθεί παραβίαση του άρθρου 3 του 1ου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου τόσο ως προς το δικαίωμα του εκλέγεσθαι υποψηφίων που στις τελευταίες εκλογές είχαν εκτεθεί με τα λοιπά κόμματα και αναμένεται να είναι εκ νέου υποψήφιοι, ιδιαίτερα όσοι βρίσκονταν σε θέσεις επιλαχόντων ή αναπληρωματικών όσο και το δικαίωμα του εκλέγειν των εκλογέων των εκλογικών περιφερειών στις οποίες θα πρέπει να διεξαχθούν οι αναπληρωματικές εκλογές.

Ο Χαράλαμπος Τσιλιώτης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Διδάσκει Συνταγματικό Δίκαιο, Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο και Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης, είναι Δικηγόρος από το 1990 με συνεχή και ενεργή παρουσία μέχρι και σήμερα στην δικαστηριακή πρακτική και στις τρεις δικαιοδοσίες των δικαστηρίων (πολιτική, ποινική και διοικητική).