Απαντώντας στις επίκαιρες ερωτήσεις του Βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ Χάρη Μαμουλάκη «Από την κορυφή του πολιτισμού, στο βωμό της ιδιωτικοποίησης, το ιστορικό μνημείο λόφου Παπούρα» και του Βουλευτή ΚΚΕ Μανώλη Συντυχάκη «Για την προστασία των πολύ σημαντικών αρχαιολογικών ευρημάτων στον λόφο της Παπούρας, κοντά στο Καστέλλι Πεδιάδος, στην ΠΕ Ηρακλείου Κρήτης», η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη υπογράμμισε ότι «η τελική λύση διασφαλίζει τόσο την πλήρη προστασία και ανάδειξη του μνημείου όσο και την ασφάλεια των πτήσεων του νέου αεροδρομίου Καστελλίου».
Οι σημερινές επίκαιρες ερωτήσεις των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΚΕ προς την υπουργό Πολιτισμού σχετίζονται με τις αντιδράσεις της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηρακλείου, πλήθους αρχαιολόγων καθώς και του Δήμου Μινώα Πεδιάδας, πριν και μετά την τοποθέτηση του ραντάρ πλησίον του μοναδικού μινωικού μνημείου που αποκαλύφθηκε στο Καστέλλι, απόφαση που κρίθηκε ως μονόδρομος από το ΚΑΣ προ 10 ημερών, λόγω των επιβεβλημένων προδιαγραφών ασφαλούς λειτουργίας του νέου Διεθνούς Αερολιμένα Ηρακλείου.
Στις απαντήσεις της προς τους βουλευτές, η υπουργός επεσήμανε πως «υποχρέωση και δέσμευση του Υπουργείου Πολιτισμού είναι να εξασφαλίζει τη λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων, ώστε η κάλυψη των αναγκών για ποιοτική διαβίωση και πρόοδο των πολιτών να συνυπάρχει αρμονικά με το μοναδικό και αναντικατάστατο κεφάλαιο της πολιτιστικής κληρονομιάς, πολύτιμο για την εξέλιξη και την ευημερία της κοινωνίας. Αυτό κάναμε στη Θεσσαλονίκη στο σταθμό Βενιζέλου και το πετύχαμε απολύτως. Αυτό κάνουμε σε πολλά άλλα έργα, αυτό θα συμβεί και με τις αρχαιότητες στο λόφο Παπούρα και το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλλι».
Το μνημειακό αρχιτεκτονικό σύνολο που αποκαλύφθηκε στο Καστέλλι
Η υπουργός αναφέρθηκε στην ανακάλυψη του μνημείου που βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο του λόφου, ο οποίος έχει απαλλοτριωθεί από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας για την τοποθέτηση των συστημάτων επιτήρησης του νέου αερολιμένα. Στην ίδια θέση υπήρχαν δομές από τη γερμανική κατοχή.
Η θέση ήταν γνωστή στους αρχαιολόγους από το 1980 και είχε ερμηνευθεί ως «φρυκτωρία», όρος που αναφέρεται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηρακλείου, στα παλαιότερα έγγραφά της. Ως «φρυκτωρία» έχει αναφερθεί και στη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, που εγκρίθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού με ομόφωνες εισηγήσεις των διευθύνσεων και της Εφορείας το 2023.
«Η ανασκαφική έρευνα ξεκίνησε ουσιαστικά το Μάρτιο του 2024, με την αποδόμηση των γερμανικών δομών», είπε η υπουργός. «Μετά την αποκάλυψη του μνημείου και μετά την αυτοψία που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2024, ζητήθηκαν και διερευνήθηκαν πολλές εναλλακτικές λύσεις για την τοποθέτηση των ραδιοβοηθημάτων. Ακολούθησε η εξέταση του εγγύς ευρισκομένου λόφου 26, ο οποίος αποκλείστηκε κατόπιν ενδελεχούς εξέτασης, σύμφωνα με ανεξάρτητο μελετητή. Η πιθανή επιλογή αυτής της θέσης – που ήταν η πιο πιθανή – σήμαινε ότι τα αεροπλάνα δεν θα είχαν επαφή με τα ραντάρ για 24 ολόκληρα δευτερόλεπτα».
Όπως αναφέρθηκε από τη Λίνα Μενδώνη με βάση τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και τη «φρυκτωρία», είχε αποφασιστεί ταπείνωση του λόφου κατά 30 μέτρα, διάλυση των αρχαιοτήτων και διαμόρφωση πλατώματος 66 στρεμμάτων, κάτι το οποίο δεν έγινε.
Σημειώνοντας ότι το ΚΑΣ γνωμοδότησε υπέρ της έγκρισης της προμελέτης, θέτοντας 11 όρους για τη σύνταξη εξειδικευμένων μελετών για την προστασία του μνημείου και για τη λειτουργία του ως επισκέψιμου χώρου, καθώς και ότι δεν προκύπτει καταστροφή των αρχαιοτήτων, η Υπουργός είπε: «Εμείς εδώ δεν πάμε να καταστρέψουμε αρχαιότητες. Εντάσσουμε τις αρχαιότητες. Τις εντάσσουμε μέσα σε κοινωφελείς σύγχρονες υποδομές […] Δική μας υποχρέωση και δέσμευση είναι να εξασφαλίζουμε τη λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων, ώστε η κάλυψη των αναγκών για ποιοτική διαβίωση και πρόοδο των πολιτών να συνυπάρχει αρμονικά με το μοναδικό και αναντικατάστατο κεφάλαιο της πολιτιστικής κληρονομιάς, πολύτιμο για την εξέλιξη και την ευημερία της κοινωνίας. Αυτό κάναμε στη Θεσσαλονίκη στο σταθμό Βενιζέλου και το πετύχαμε απολύτως. Αυτό κάνουμε σε πολλά άλλα έργα, αυτό θα συμβεί και με τις αρχαιότητες στο λόφο Παπούρα και το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλλι.»
