Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός πως μέχρι αυτήν την ώρα, μία ολόκληρη μέρα μετά το πρωτοφανές «μπλόκο» από τον Χαλιφά Χαφτάρ στους εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τους οποίους χαρακτήρισε «ανεπιθύμητους», δεν έχει υπάρξει κάποιο κοινό ανακοινωθέν εκ μέρους τους, ενώ ο Επίτροπος Μετανάστευσης Μάγκνους Μπρούνερ επέλεξε, σε ανάρτηση του, να αναφέρει απλά ότι οι επαφές «δεν μπόρεσαν να πραγματοποιηθούν» και στάθηκε στις επαφές που όντως έγιναν στην Τρίπολη.

Η στάση της ελληνικής κυβέρνησης

Η ελληνική κυβέρνηση, βέβαια, από την πλευρά της, δεν άργησε να πάρει θέση πάνω στο ζήτημα, με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, Παύλο Μαρινάκη, να χαρακτηρίζει «πρωτοφανή» τη στάση της Λιβύης. «Είναι πρωτοφανές αυτό που συνέβη, δηλαδή να μη δεχτεί η επίσημη και ταυτόχρονα ανεπίσημη κυβέρνηση της ανατολικής Λιβύης τον αρμόδιο επίτροπο της ΕΕ για ζητήματα μετανάστευσης. Είναι κάτι που δεν μπορούμε να θυμηθούμε στο παρελθόν και είναι σε αντίθεση με αυτό που συνέβη πριν από λίγες μέρες όταν ο κ. Χαφτάρ υποδέχτηκε τον Έλληνα ΥΠΕΞ» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Μαρινάκης.

Τι προκάλεσε την απόφαση Χαφτάρ

Τι συνέβη όμως στη Λιβύη και πως οδηγήθηκε ο Χαφτάρ σε αυτήν την απόφαση; Σύμφωνα με ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές, το επεισόδιο ξέσπασε όταν ο ηγέτης της Ανατολικής Λιβύης αξίωσε η ευρωπαϊκή αντιπροσωπεία να συναντηθεί όχι μόνο με τον ίδιο, αλλά και με τους υπουργούς της κυβέρνησης της Βεγγάζης. Η άρνηση του Επιτρόπου και των υπουργών να αποδεχθούν τον όρο αυτό –καθώς θα συνιστούσε έμμεση αναγνώριση της μη διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης– ερμηνεύθηκε από τη λιβυκή πλευρά ως προσβολή της εθνικής κυριαρχίας.

Η λιβυκή κυβέρνηση της Ανατολής εξέδωσε επίσημη ανακοίνωση, καταγγέλλοντας «παράβαση των διπλωματικών κανόνων» και επικαλούμενη μη τήρηση των προβλεπόμενων διαδικασιών για τις επισκέψεις ξένων αντιπροσωπειών και αποφάσισε να χαρακτηρίσει «ανεπιθύμητα» (personae non gratae) τα μέλη της ευρωπαϊκής αντιπροσωπείας. Υπενθυμίζεται ότι στην αντιπροσωπεία μετείχαν, πέραν του Θάνου Πλεύρη, οι υπουργοί Εσωτερικών της Ιταλίας και της Μάλτας, Ματέο Πιαντεντόζι και Μπάιρον Καμιλέρι αντίστοιχα αλλά και ο  Επίτροπος Μετανάστευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Μάγκνους Μπρούνερ, όπως προαναφέρθηκε.

Που αποσκοπεί η κίνηση Χαφτάρ

Σύμφωνα με τους αναλυτές, το περιστατικό εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική του Χαλίφα Χαφτάρ, ο οποίος επιχειρεί να ενισχύσει τη διαπραγματευτική του θέση απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, χρησιμοποιώντας ως μοχλό πίεσης το μεταναστευτικό.

Όπως άλλωστε γράφουν εδώ και μέρες αρκετά ευρωπαϊκά ΜΜΕ, πίσω από τις κινήσεις του Χαφτάρ διακρίνεται η στρατηγική καθοδήγηση της Ρωσίας, η οποία, υπό την ηγεσία του Βλαντιμίρ Πούτιν, χρησιμοποιεί τη Λιβύη ως μοχλό πίεσης για την αποδυνάμωση της Ευρώπης.

Συγκεκριμένα, η Μόσχα, αξιοποιώντας τη μακροχρόνια υποστήριξή της στον Χαφτάρ, επιχειρεί να εκμεταλλευτεί τις γεωπολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές ευαισθησίες της Ευρώπης. Οι λόγοι που ωθούν τη Ρωσία να πιέζει τον Χαφτάρ να ανοίξει μέτωπο με την ΕΕ, την Ιταλία, την Ελλάδα και τη Μάλτα είναι πολυδιάστατοι και συνδέονται με την ευρύτερη στρατηγική της Μόσχας για την αποσταθεροποίηση της Δύσης, εν μέσω μάλιστα της συνεχιζόμενης ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

Η Ρωσία έχει μακρά ιστορία παρέμβασης στη Λιβύη, υποστηρίζοντας τον Χαφτάρ από την αρχή της δεύτερης λιβυκής εμφύλιας σύγκρουσης. Η παρουσία της ομάδας Wagner, μαζί με την αποστολή προηγμένων οπλικών συστημάτων, όπως αντιαεροπορικά και τεθωρακισμένα οχήματα, είχε ενισχύσει σημαντικά τη θέση του Χαφτάρ έναντι της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας στην Τρίπολη, η οποία υποστηρίζεται από την Τουρκία.

Η στάση της Ιταλίας

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο πίσω από την απόφαση Χαφτάρ φαίνεται πως είναι η συνεχιζόμενη στήριξη της Ιταλίας προς την Ουκρανία, παρότι πριν την εκλογή Μελόνι η Μόσχα ήλπιζε για διαφορετική στάση εκ μέρους της ιταλίδας πολιτικού. Οι εθνικιστικές της θέσεις και η φιλική της σχέση με τον Ντόναλντ Τραμπ, είχαν συγκεκριμένα δημιουργήσει προσδοκίες ότι θα μείωνε τη στήριξη της Ιταλίας προς το Κίεβο.

Ωστόσο, η Μελόνι όχι μόνο διατήρησε, αλλά και ενίσχυσε τη στρατιωτική και οικονομική βοήθεια της Ιταλίας προς την Ουκρανία, καθιστώντας τη χώρα της έναν από τους πιο αξιόπιστους συμμάχους της Δύσης στο ουκρανικό μέτωπο. Αυτή η στάση έχει προκαλέσει την έντονη δυσφορία της Μόσχας, η οποία βλέπει την Ιταλία ως κρίσιμο παίκτη στη Μεσόγειο, τόσο λόγω της γεωγραφικής της θέσης όσο και λόγω της ιστορικής της επιρροής στη Λιβύη.

Η Λιβύη, ως πρώην ιταλική αποικία και σημαντικός προμηθευτής φυσικού αερίου, αποτελεί ιδανικό πεδίο για την άσκηση πίεσης. Η Ρωσία, μέσω του Χαφτάρ, φαίνεται να επιχειρεί να στείλει ένα σαφές μήνυμα στη Μελόνι, η συνεχιζόμενη υποστήριξη της Ουκρανίας θα έχει κόστος, τόσο στο εσωτερικό της Ιταλίας όσο και στη διεθνή της εικόνα. Οι πρόσφατες κινήσεις του Χαφτάρ, όπως η παρεμπόδιση ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στη Μεσόγειο ή η κλιμάκωση της έντασης στις θαλάσσιες ζώνες κοντά στη Σικελία, εξυπηρετούν αυτόν τον σκοπό.