Με σύνθημα «Μαζί δημιουργούμε το αύριο. Δίκαια, Μαχητικά, Περήφανα», ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία ξεκινά αύριο το 5ο Συνέδριό του (12–15 Ιουνίου) στο γήπεδο μπάσκετ του Περιστερίου, επιχειρώντας μια ουσιαστική επανεκκίνηση. Πρόκειται για ένα συνέδριο–τομή, σε μια περίοδο παρατεταμένης εσωστρέφειας, εκλογικής συρρίκνωσης και αμφισβήτησης του ρόλου του αρχικά ως αξιωματική αντιπολίτευση και κύριας δύναμης στην Αριστερά, στη συνέχεια.

Η παρουσία του Αλέξη Τσίπρα στην πρώτη ημέρα των εργασιών, έπειτα από δύο απουσίες σε κομματικές διαδικασίες, προσδίδει ιδιαίτερο συμβολισμό, ενώ η εναρκτήρια ομιλία του Σωκράτη Φάμελλου αναμένεται να αποσαφηνίσει το στίγμα της νέας ηγεσίας.

Η πρώτη μέρα θα είναι αφιερωμένη στα 100 χρόνια από τη γέννηση του Μίκη Θεοδωράκη.

Νέο καταστατικό: τέλος στις τάσεις, αρχή για «ρεύματα ιδεών»

Το καταστατικό πλαίσιο που τίθεται προς ψήφιση σηματοδοτεί σαρωτικές αλλαγές:

  • Κατάργηση των τάσεων και εισαγωγή «ρευμάτων ιδεών» χωρίς οργανωτική αυτοτέλεια.
  • Εκλογή προέδρου από τη βάση, με εκλογικούς καταλόγους κλειστούς ένα μήνα πριν από τη διαδικασία.
  • Ανανέωση των οργάνων με ποσοστώσεις υπέρ νέων προσώπων (30%).
  • Περιφερειακή διάρθρωση και ενίσχυση της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ.
  • Αυστηρότερα κριτήρια εκλογιμότητας για υποψήφιους στα κομματικά όργανα.

Οι ρυθμίσεις αποσκοπούν στην αποσαφήνιση της ταυτότητας του κόμματος και τη σταδιακή αποδέσμευση από τον κατακερματισμό και τη φραξιονιστική κουλτούρα της τελευταίας δεκαετίας.

Προγραμματική πρόταση: Ψηφιακή δικαιοσύνη και κοινωνικό κράτος

Η πρόταση Θέσεων, υπό την ευθύνη της Μαριλίζας Ξενογιαννακοπούλου, επιχειρεί να δώσει προγραμματικό βάθος στον νέο ΣΥΡΙΖΑ, με προτεραιότητες όπως:

  • Δίκαιη και πράσινη ανάπτυξη με κοινωνική αναδιανομή.
  • Θεσμική προστασία της εργασίας, αύξηση εισοδημάτων, στήριξη των αδυνάτων.
  • Επιστροφή επιστημόνων από το εξωτερικό με στοχευμένες πολιτικές.
  • Ρύθμιση της Τεχνητής Νοημοσύνης, δημόσιο μητρώο αλγορίθμων και φορολόγηση των ψηφιακών κολοσσών.
  • Εμβάθυνση της δημοκρατίας, με συμμετοχικούς θεσμούς και διαφάνεια.

Εσωκομματικές κόντρες: Η σιωπηλή ρήξη δεν έχει λήξει

Παρά τη ρητορική ενότητας, το υπόστρωμα των αντιθέσεων παραμένει ισχυρό. Ο Παύλος Πολάκης και 52 ακόμη μέλη της Κεντρικής Επιτροπής ζητούν ριζικές ρήξεις, όπως κατάργηση των μνημονιακών νόμων, επανακρατικοποίηση βασικών υποδομών και μεγαλύτερο έλεγχο στη διαδικασία εκλογής προέδρου.

Από την άλλη, ο Γιάννης Ραγκούσης μιλά για «ηθική αναγέννηση» του κόμματος και παρατεταμένη κρίση αξιών, υπονοώντας την ανάγκη για υπέρβαση όχι μόνο δομών, αλλά και κουλτούρας.

Η διαχείριση αυτών των αντικρουόμενων ρευμάτων θα αποτελέσει κρίσιμο τεστ για τη βιωσιμότητα της νέας ηγετικής προσπάθειας.

Σε κρίσιμη συγκυρία, με το βλέμμα στην κοινωνία και την Ευρώπη

Το Συνέδριο πραγματοποιείται σε περίοδο κοινωνικής πίεσης και χαμηλής δημοσκοπικής απήχησης. Ο απόηχος της τραγωδίας στα Τέμπη, οι εξελίξεις στο πεδίο της Δικαιοσύνης και η κόπωση της κοινής γνώμης από το πολιτικό σύστημα διαμορφώνουν ένα περιβάλλον απαιτητικό για τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.

Στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, η ανασύνταξη της ελληνικής Αριστεράς ενδιαφέρει άμεσα τους προοδευτικούς κύκλους ενόψει των ευρωεκλογών του 2025. Το θέμα της φορολόγησης των ψηφιακών κολοσσών, αλλά και η θέση απέναντι στο AI Act και τις τεχνολογικές ρυθμίσεις της Ε.Ε., εντάσσονται σε αυτή τη στρατηγική στόχευση.

Μια τελευταία ευκαιρία;

Το 5ο Συνέδριο δεν αποτελεί απλώς ένα τυπικό πολιτικό γεγονός, αλλά κομβικό σημείο για το μέλλον του κόμματος και της αντιπολίτευσης. Το στοίχημα της ενότητας, αξιοπιστίας και επανασύνδεσης με την κοινωνική βάση παραμένει ανοιχτό.

Αν η νέα ηγεσία καταφέρει να αρθρώσει πειστικό πολιτικό λόγο, να εμπνεύσει και να ξεπεράσει τα βαρίδια του παρελθόντος, ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. ίσως ξαναγίνει ο βασικός εκφραστής της προοδευτικής παράταξης στην Ελλάδα.

Αν όχι, το κενό στον χώρο της Κεντροαριστεράς θα συνεχίσει να διευρύνεται, με απρόβλεπτες συνέπειες στο πολιτικό τοπίο.