Για τόσα πράγματα συζητάμε στα μέσα ενημέρωσης κι όμως εξαιρετικά σπάνια στεκόμαστε στη μητέρα όλων των δεινών. Μιλάμε, για παράδειγμα, για το Προσφυγικό και το Μεταναστευτικό, πόσες φορές όμως έχουμε δείξει με νούμερα το χάσμα που χωρίζει τους πλούσιους από τους φτωχούς του κόσμου μας; Το ίδιο και για την Ελλάδα. Μιλάμε για την ανεργία, τη φτώχεια, την αστεγία κ.λπ., πόσες φορές όμως μάθαμε με αριθμούς τι απόσταση χωρίζει το πλουσιότερο 10% από τους φτωχότερους ή τι ποσοστό του πλούτου της χώρας έχει συσσωρευτεί στα χέρια τους;

Αυτό είναι το θέμα. Οι τεράστιες κοινωνικές ανισότητες. Ελάχιστοι τόσο εξωφρενικά πλούσιοι που καταντά πια γελοίο και ανώφελο μέσα στη ματαιότητα της ύπαρξής μας και δισεκατομμύρια εξαθλιωμένοι, πένητες. Κροίσοι με περιουσία μεγαλύτερη του ΑΕΠ ολόκληρων χωρών. Οχι πως δεν το φανταζόμαστε, αλλά σύμφωνα και με επίσημα στοιχεία, το πράγμα πάει από το κακό στο χειρότερο. Ο πλούσιος πλουσιότερος και ο φτωχός φτωχότερος και στα χρόνια της COVID-19. Αξίζει, αν θέλετε, να ρίξετε μια ματιά στην έκθεση του WID (World Inequality Lab) 2022.

Δεν θέλω να σας βομβαρδίσω με νούμερα κυριακάτικα, κρατήστε μόνο πως το φτωχότερο 50% του παγκόσμιου πληθυσμού κατέχει συνολικά μόλις το 2% του παγκόσμιου πλούτου, ενώ το πλουσιότερο 10% το τεράστιο 76%. Τι άλλο χρειάζεται να ειπωθεί; Οι μισοί πεινούν και το 10% των πιο πλούσιων βγάζει όλο και περισσότερα, αφού ο πλούτος παράγει περισσότερο πλούτο.

Από την έκθεση για τις παγκόσμιες ανισότητες αξίζει κανείς να κρατήσει και κάτι ακόμη: πως η διεύρυνσή τους δεν αποτελεί προϊόν τυχαιότητας. Δεν είναι δηλαδή κάτι που απλώς συμβαίνει. Οι συγγραφείς της, ανάμεσά τους και ο Τομά Πικετί, επισημαίνουν πως είναι το αποτέλεσμα συγκεκριμένης επιλογής. Οι πολιτικές απορρύθμισης και απελευθέρωσης που υιοθετούνται συστηματικά παγκοσμίως από το 1980 και μετά άνοιξαν και εξακολουθούν να ανοίγουν την ψαλίδα. Αρα, καταλήγει η έκθεση, είναι θέμα επιλογής.

Και μιας και μιλάμε συχνά τα τελευταία χρόνια για «Aνάπτυξη για Ολους» (Inclusive Growth), μια καλή αρχή θα ήταν μαζί με τους δείκτες οικονομικής ανάπτυξης να βρεθεί ένας τρόπος κάθε κράτος να δίνει και πληροφορίες για το εύρος διανομής αυτού του πλούτου που παράγεται. Ωραία, αυξάνεται το ΑΕΠ κατά τόσο τοις εκατό, αλλά πόσοι τελικά εισπράττουν αυτή την ανάπτυξη; Στην Ευρώπη, οι ανισότητες είναι σαφώς υπαρκτές, αλλά σίγουρα μικρότερες από τις αντίστοιχες σε άλλες περιοχές του πλανήτη. Και πάλι όμως, η συζήτηση για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης θα μπορούσε να είναι μια πρώτης τάξης ευκαιρία να ξαναδούμε τον τρόπο με τον οποίο αξιολογούμε τις δημοσιονομικές επιδόσεις των κρατών.