Στο «Amici e Rivali», μια ηχογράφηση αφιερωμένη αποκλειστικά στον Ροσίνι, επιβεβαιώνει ότι έπειτα από είκοσι χρόνια διεθνούς καριέρας η εντυπωσιακή ευελιξία της φωνής του και οι υψηλές νότες είναι πάντα εδώ. Τις ίδιες υψηλές νότες καθώς και το όμορφο μπελκάντο τραγούδι του επιστρατεύει ο Λόρενς Μπράουνλι και στη νέα ηχογράφηση των «Πουριτανών» του Μπελίνι.
Ο διάσημος αμερικανός τενόρος από το Οχάιο συνεχίζει δυναμικά όχι μόνο τις ηχογραφήσεις αλλά και τις εμφανίσεις. Επειτα από τη συμμετοχή του στο γκαλά «Come Home: A Celebration of Return», μια εκδήλωση τιμής στη μνήμη της ανωτάτης δικαστού Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ στην Ουάσιγκτον, θα ερμηνεύσει τον «Κόμη Ορύ» στο Μόναχο, τη «Σταχτοπούτα» στη Βιέννη, τη «Messa di Gloria» στη Ρώμη και την «Ιταλίδα στο Αλγέρι» στη Ζυρίχη (όλα έργα του Ροσίνι) και θα δώσει σειρά ρεσιτάλ. Ακολούθως, θα επιστρέψει στη Ρώμη για να τραγουδήσει τους «Πουριτανούς» (όπερα με την οποία έχει συνδέσει στενά το όνομά του) και στη συνέχεια, τον Ιούνιο, θα βρίσκεται στο Παρίσι για να ερμηνεύσει στο Palais Garnier την κωμική όπερα του Ζαν-Φιλίπ Ραμό «Platée». Επειτα από το lockdown, ο καλλιτέχνης αφήνει τη γυναίκα του και τα δύο παιδιά τους πίσω στο σπίτι τους στη Φλόριντα και ξεκινά τις μοναχικές περιπλανήσεις από ξενοδοχείο σε ξενοδοχείο, από θέατρο σε θέατρο.«Οσο και αν μου αρέσει να τραγουδώ, πρόκειται για μια συνθήκη που δεν είναι ούτε εύκολη ούτε ευχάριστη, είναι όμως απαραίτητη σε μια δουλειά σαν τη δική μου»λέει. Και συνεχίζει ένα ταξίδι που ο ίδιος περιγράφει με έναν πολύ ανθρώπινο και συγκινητικό τρόπο στη συνέντευξη που μας παραχώρησε, όταν υποστηρίζει πως ως απόλυτο στόχο έχει«να γίνω όχι μόνο καλύτερος καλλιτέχνης, αλλά κυρίως καλύτερος πατέρας και σύζυγος, καλύτερος άνθρωπος».
Για να ξεκινήσουμε όμως από μία πρόσφατη δισκογραφική δουλειά σας, ο Αρτούρο από τους «Πουριτανούς» είναι μια τεράστια πρόκληση, ένας από τους δυσκολότερους ρόλους στο ρεπερτόριο του τενόρου. Ποιο είναι το μυστικό για να καταφέρεις να τον τραγουδήσεις σωστά;
«Το μυστικό κρύβεται φυσικά στην τεχνική αλλά και στη σωστή διαχείριση του ρόλου. Η δυσκολία έγκειται στο ότι βγαίνεις στη σκηνή με μία φοβερά απαιτητική άρια, το «A te, o cara». Από τα πρώτα κιόλας λεπτά πρέπει να κανείς εντύπωση. Στη συνέχεια έχεις ένα δύσκολο τρίο. Με το που τελειώνεις την πρώτη πράξη εγκαταλείπεις τη σκηνή και μένεις εκτός καθ’ όλη τη διάρκεια της δεύτερης πράξης, γεγονός που μπορεί να αποσπάσει τη συγκέντρωσή σου. Δεν πρέπει όμως, γιατί όταν βγαίνεις ξανά στην τρίτη πράξη έχεις να τραγουδήσεις ό,τι πιο δύσκολο έχει γράψει ο Μπελίνι για τενόρο, με αποκορύφωμα το «Credeasi, misera!» του φινάλε και το ακραίο για μία ανδρική φωνή υψηλό Φα του! Απαιτείται καλή τεχνική, μουσικότητα και οικονομία τραγουδιού».
Για έναν τραγουδιστή είναι σημαντικό να κάνει δίσκους. Ανήκετε σε εκείνους που έχουν αξιόλογη δισκογραφία. Σας αρέσει να ηχογραφείτε;
«Ναι, μου αρέσει πολύ. Μου αρέσει η ιδέα πως αποτυπώνονται η φωνή μου, οι προθέσεις μου, η καλλιτεχνική πορεία μου. Κάθε ηχογράφηση είναι μια επιβεβαίωση του καλλιτεχνικού επιπέδου στο οποίο βρίσκομαι εκείνη τη στιγμή. Θα ήθελα να επιστρέψω στο παρελθόν και να ηχογραφήσω ξανά κάποια πράγματα, πιστεύω πως θα διακρίνατε σημεία εξέλιξης, πως στις νέες εκτελέσεις θα αποτυπωνόταν ξεκάθαρα η εμπειρία που έχω αποκτήσει στο μεταξύ. Γιατί είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον να παρατηρείς τις αλλαγές, την καλλιτεχνική ωρίμαση. Ελπίζω λοιπόν να μπορέσω κάποια στιγμή να πραγματοποιήσω εκ νέου τις πρώτες μου ηχογραφήσεις. Μπορεί και να τα καταφέρω, ποιος ξέρει…».
Υπάρχει μία ηχογράφηση που την αγαπάτε περισσότερο από τις άλλες;
«Ο αγαπημένος μου δίσκος είναι ο πιο πρόσφατος, το «Amici e Rivali», τον οποίο ηχογράφησα μαζί με τον φίλο μου και εξαιρετικό τενόρο Μάικλ Σπάιρς. Τέτοιος δίσκος, με ντουέτα και τρίο του Ροσίνι, όπου αναδεικνύεται η φωνή του τενόρου, δύο εν προκειμένω τενόρων, δεν έχει γίνει ποτέ ξανά. Επιπλέον, δείχνει μερικές από τις δυνατότητές και από τις ικανότητές μου. Ξέρετε, στις παραστάσεις μου, περισσότερο από τη φωνητική τελειότητα (που είναι βεβαίως ένα ζητούμενο), με ενδιαφέρει να δημιουργώ ξεχωριστές στιγμές. Αυτό προσπάθησα και σε αυτή την ηχογράφηση».
Ποιος είχε την ιδέα για το «Amici e Rivali»;
«Ηταν μία δική μου ιδέα. Τη σκέφτηκα έπειτα από μια πολύ επιτυχημένη κοινή εμφάνισή μας με τον Μάικλ στην Concertgebouw του Αμστερνταμ. Το κοινό είχε αντιδράσει με ξέφρενο ενθουσιασμό στο τραγούδι μας. Μου φάνηκε καλή ιδέα να κάνουμε κάτι μαζί, αυτή τη φορά στο στούντιο, κάτι που δεν είχε ξαναγίνει, μια συνεργασία ανάμεσα σε δύο καλλιτέχνες που νομίζω πως έχουν τις κατάλληλες φωνές για να ηχογραφήσουν αυτό το ρεπερτόριο».
Ποιοι είναι οι κανόνες της σωστής και αρμονικής συνεργασίας ανάμεσα σε δύο τενόρους;
«Ανάμεσα σε εμένα και τον Μάικλ υπάρχει ειλικρινής συμπάθεια. Είμαστε στ’ αλήθεια φίλοι. Οταν συνεργάζεσαι με κάποιον που τον θαυμάζεις και που τον σέβεσαι δεν υπάρχουν δεύτερες σκέψεις. Στην πραγματικότητα, ο ένας σπρώχνει τον άλλον να γίνει καλύτερος, ο ένας συμπληρώνει τον άλλον. Αυτό συμβαίνει κάθε φορά που βρίσκομαι στη σκηνή με τον Μάικλ. Γι’ αυτό και εύχομαι να μου δοθούν πολλές ευκαιρίες και στο μέλλον να μοιραστώ αυτή τη σκηνή μαζί του».
Τελικά υπάρχει ανταγωνισμός ανάμεσα σε δύο τενόρους; Με νικητή, ας πούμε, εκείνον που θα τραγουδήσει την πιο υψηλή νότα;
«Είναι, ας τον πούμε, ένας φιλικός διαγωνισμός. Ποιος μπορεί να τραγουδήσει τις πιο ψηλές νότες, ποιος μπορεί να τραγουδήσει τις πιο χαμηλές νότες, ποιος μπορεί να κινήσει τη φωνή του με μεγαλύτερη ταχύτητα… Ετσι τα βλέπω όλα αυτά, ως ένα παιχνίδι μεταξύ φίλων, γιατί είναι σημαντικό να υπάρχει παιχνιδιάρικη διάθεση και συντροφικότητα. Ενα παιχνίδι που εμπεριέχει υγιή ανταγωνισμό. Ο ένας προκαλεί τον άλλον να δείξει τον καλύτερο εαυτό του, δεν υπάρχει τίποτε αρνητικό σε αυτό».
Σας αρέσει να σας αποκαλούν «τενόρο του Ροσίνι»; Είναι κάτι που περιγράφει σωστά την κατηγορία της φωνής σας;
«Προτιμώ να αποκαλώ τον εαυτό μου τενόρο του μπελκάντο. Είναι πράγματι πολλοί εκείνοι που με χαρακτηρίζουν «τενόρο του Ροσίνι». Επειδή ο Ροσίνι καλύπτει το 70% τού μέχρι σήμερα ρεπερτορίου μου. Εχω όμως τραγουδήσει αρκετά και Ντονιτσέτι και Μπελίνι. Οπότε προτιμώ να σκέφτομαι τον εαυτό μου ως τενόρο του μπελκάντο, ως αυτό που αποκαλούν tenore di grazia».
Με ποιον από τους ρόλους που έχετε τραγουδήσει νιώθετε τη μεγαλύτερη σύνδεση;
«Μου αρέσει πολύ ο χαρακτήρας του Νεμορίνο στο «Ελιξίριο του έρωτα» του Ντονιτσέτι. Με συγκινεί η απλότητά του. Προσπαθώ κι εγώ να μην είμαι περίπλοκος και δύσκολος χαρακτήρας στη συναναστροφή μου με τους άλλους. Να είμαι ένας απλός άνθρωπος που σέβεται τη μουσική και τους συναδέλφους του. Να συμπεριφέρομαι στους άλλους με τον τρόπο που θα ήθελα να συμπεριφέρονται σε εμένα, να παραμένω καλός και φιλικός απέναντί τους, να μην γίνομαι εγωκεντρικός, ένας ακόμα από εκείνους τους καλλιτέχνες με τα τεράστια «εγώ», αλλά να είμαι ένας φυσιολογικός άνθρωπος. Είμαστε έξι αδέλφια. Εχω έναν ακόμα αδελφό και τέσσερις αδελφές. Μεγαλώνοντας σε πολυμελή οικογένεια έχω μάθει να μην παίρνω τον εαυτό μου πολύ στα σοβαρά. Για να γυρίσουμε όμως στον Νεμορίνο, πολλοί νομίζουν πως δεν είναι έξυπνος. Δεν συμφωνώ με αυτή την άποψη. Νομίζω πως είναι απλός, καθαρός και τίμιος, ένας άνθρωπος με αγνή καρδιά. Ενας τέτοιος άνθρωπος θέλω να είμαι και εγώ. Οπότε, ναι, νιώθω κοντά στον Νεμορίνο. Μου αρέσει και ο «Κόμης Ορύ» του Ροσίνι, γιατί κάνει πολλά έξυπνα πράγματα».
Οι ρόλοι που ερμηνεύετε είναι ρόλοι εραστών, είστε πάντα ο ωραίος, ο καλός, ο γενναίος της υπόθεσης. Δεν θα θέλατε σε κάποια παράσταση να είστε εσείς ο κακός;
«Μα ναι, έχω ερμηνεύει και έναν κακό ή μάλλον έναν τύπο που μπορεί να θεωρηθεί και κακός χαρακτήρας, πριν από μερικά χρόνια, στη Βασιλική Οπερα του Λονδίνου, στη «Σεμίραμι» του Ροσίνι. Ο Ιντρένο, όπως τον είχε παρουσιάσει τότε ο σκηνοθέτης, ήταν υπολογιστής, ύπουλος, γλοιώδης και απεχθής. Ηταν αρκετά διασκεδαστικό για εμένα να κάνω τον κακό. Νομίζω εξάλλου πως είναι πιο εύκολο να παίξεις έναν κακό χαρακτήρα παρά έναν αστείο χαρακτήρα. Η κωμωδία είναι πιο απαιτητικό είδος από το δράμα. Ομως οι κωμικοί ρόλοι αισθάνομαι πως είναι μια προέκταση του εαυτού μου. Μου αρέσει να παίζω χαρακτήρες αστείους, εραστές και νέους. Μου αρέσουν όμως και οι προκλήσεις. Ανυπομονώ λοιπόν στο μέλλον να μου δοθούν οι ευκαιρίες να παίξω και πιο σύνθετους χαρακτήρες».
Πώς επηρέασε τη ζωή σας η πανδημία;
«Οπως σχεδόν όλοι οι άνθρωποι χρειάστηκε να σταματήσω για λίγο και να αρχίσω να αντιμετωπίζω τη ζωή με διαφορετικό τρόπο. Οταν τα πράγματα ήταν κανονικά, αν θέλουμε να τα ονομάσουμε έτσι, όλα κινούνταν με ταχύτατους ρυθμούς. Η COVID-19 μού έδειξε πως δεν υπάρχει λόγος να τρέχω τόσο πολύ. Πως μπορείς να είσαι αποδοτικός χωρίς να έχεις μονίμως το πόδι στο γκάζι. Επιπλέον, πέρασα περισσότερο χρόνο στο σπίτι με την οικογένειά μου, με τη γυναίκα μου και με τα δύο παιδιά μας, και αυτό ήταν θαυμάσιο».
Ανησυχείτε για το μέλλον;
«Πάντα βλέπω το ποτήρι μισογεμάτο. Δεν ανησυχώ λοιπόν για το μέλλον. Φυσικά, είμαι επιφυλακτικός. Προσπαθώ να κάνω όλα τα πράγματα που πρέπει να κάνω, να είμαι σωστός, και ανυπομονώ να επιστρέψω σε μια ζωή κανονική, ελπίζοντας πως ο χρόνος που πέρασε μας έδωσε μαθήματα που θα μας φανούν χρήσιμα, εμπειρίες που θα τις αξιοποιήσουμε με τρόπο θετικό. Περιμένω το μέλλον με ανυπομονησία».
Στα απομνημονεύματά της με τίτλο «Stand Up Straight and Sing!» η υψίφωνος Τζέσι Νόρμαν μοιράζεται ιστορίες διακρίσεων που βίωσε στην καριέρα της. Ποια είναι η γνώμη σας για τον ρατσισμό και την ανισότητα στον κόσμο της όπερας; Εχετε αντιμετωπίσει τον ρατσισμό;
«Καθένας μπορεί να αντιμετωπίσει ρατσισμό. Ακόμα περισσότερο όταν είναι ένας νέος μαύρος άνδρας που παίζει πρωταγωνιστικούς ρόλους εραστών. Νομίζω πως στο μεγαλύτερο μέρος της καριέρας μου, στα 20 χρόνια που βρίσκομαι πάνω στη σκηνή, όλες σχεδόν οι παρτενέρ μου ήταν Καυκάσιες. Μόνο η Πρίτι Γέντε και η Τζανάι Μπρούγκερ ήταν μαύρες. Οπότε τις περισσότερες φορές στη σκηνή ζούσα «μεικτές σχέσεις». Αυτό δεν ήταν άνετο σε όλους. Μερικοί σκηνοθέτες δεν συνεργάστηκαν μαζί μου, γιατί πιθανώς σκέφτηκαν «δεν ταιριάζει μαζί της», γιατί μπορεί να τους ήταν άβολο να ανεβάζουν ως εραστές στη σκηνή μία λευκή και έναν μαύρο. Ναι, όλοι έχουμε βιώσει τέτοιες συμπεριφορές. Κάποιες ήταν υπόγειες, υποβόσκουσες, κάποιες ήταν φανερές και εμπεριείχαν μια μικρή επιθετικότητα. Πάντα όμως επιβεβαίωνες πως ναι, υπάρχει ακόμα ρατσισμός στον κόσμο της όπερας».
Πώς θεωρείτε πως θα εξελιχθεί αυτή η κατάσταση; Θα βελτιωθεί;
«Ελπίζω να είμαι μέρος της αλλαγής που θα έρθει. Θέλω να είμαι στην πρώτη γραμμή, ένας ανάμεσα σε εκείνους που θα ανοίξουν τις πόρτες σε ανθρώπους που μοιάζουν με εμένα. Με την παρουσία μου, με τη δουλειά μου, με την προσπάθειά μου να γίνομαι διαρκώς καλύτερος θέλω να δώσω ένα καλό παράδειγμα, να συμβάλω στην προσπάθεια που γίνεται για να αλλάξουν τα μυαλά των ανθρώπων. Και θέλω να ελπίζω ότι στο άμεσο μέλλον δεν θα χρειάζεται να κάνουμε τέτοιες συζητήσεις περί ρατσισμού. Για να κλείσουμε αυτό το θέμα, μπορεί να αντιμετώπισα ρατσιστικές συμπεριφορές αλλά δεν είμαι άνθρωπος που κολλάει σε αυτά. Οταν κάποιος δεν μου ανοίγει την πόρτα του, χτυπάω κάποια άλλη πόρτα».
Πώς βρίσκετε ισορροπίες ανάμεσα σε δύο απαιτητικούς ρόλους, εκείνον του επαγγελματία τραγουδιστή και εκείνον του οικογενειάρχη;
«Είναι δύσκολο, αλλά είναι μέρος της δουλειάς μου. Πρέπει να ταξιδεύω ασταμάτητα. Μερικές περιόδους τα ταξίδια είναι τόσο πολλά που παύουν να είναι διασκεδαστικά, όμως έχω υποσχεθεί στη σύζυγό μου πως όταν θα βρισκόμαστε μαζί θα αξιοποιούμε τον χρόνο μας στο έπακρο. Ετσι, όταν είμαι σπίτι, οργανώνουμε πάρτι, κάνουμε πράγματα, περνάμε όλη την ημέρα μαζί, πηγαίνω τα παιδιά μου βόλτες στο πάρκο, στα γυμναστήρια, κάνω παρέα μαζί τους. Την ίδια στιγμή, αισθάνομαι εξαιρετικά τυχερός που έχω μια διεθνή καριέρα. Χαίρομαι πολύ όταν κοιτάζω τις σκηνές όπου θα τραγουδήσω στο μέλλον, γιατί είναι η Βασιλική Οπερα του Λονδίνου, είναι η Μετροπόλιταν Οπερα της Νέας Υόρκης, είναι η Κρατική Οπερα του Μονάχου, είναι η Lyric Opera του Σικάγο… Ξέρω πως πρέπει πάντα να βρίσκω τις σωστές ισορροπίες, τώρα πια όμως έχω φτάσει ευτυχώς σε ένα επίπεδο που μου επιτρέπει να είμαι πιο επιλεκτικός σε αυτό που κάνω. Επιλέγω λοιπόν προσεκτικά τις δουλειές μου και αποφασίζω εγώ για πόσο χρόνο θα λείπω από το σπίτι. Υπάρχουν πάντα ανατροπές, αλλαγές της τελευταίας στιγμής, αλλά προσπαθώ να αξιοποιώ τον χρόνο μου όσο γίνεται πιο σωστά και να είμαι σίγουρος πως ο χρόνος που πέρασα με την οικογένειά μου ήταν ωφέλιμος και ουσιαστικός. Ετσι είμαι πιο ήσυχος όταν βρίσκομαι στον δρόμο για τις ανάγκες της διεθνούς καριέρας μου».
Θεωρείστε ένας από τους πιο επιτυχημένους τενόρους των ημερών μας. Για εσάς τι σημαίνει επιτυχία;
«Επιτυχία δεν είναι απαραίτητα ένα ντεμπούτο σε μία μεγάλη σκηνή. Αυτό είναι υπέροχο, είναι όμως μία μόνο πλευρά της επιτυχίας. Εκείνο που πραγματικά έχει αξία είναι να σε καλέσουν ξανά, να σου ζητήσουν να επιστρέψεις σε αυτή τη σκηνή. Οπου και αν τραγούδησα μου ζήτησαν να επιστρέψω περισσότερες από μία φορές. Εχω τραγουδήσει στη Σκάλα του Μιλάνου τουλάχιστον δέκα φορές, έχω εμφανιστεί ξανά και ξανά στη Μετροπόλιταν, στο Παρίσι, στη Ζυρίχη, στο Μόναχο… Είναι σημαντικό να σε θέλουν. Γι’ αυτό προσπαθώ να είμαι όσο γίνεται καλύτερος στη δουλειά μου. Οπως προσπαθώ να είμαι καλός άνθρωπος και καλός συνάδελφος, τόσο καλός ώστε να επιθυμούν πάντα να συνεργάζονται μαζί μου. Αυτός είναι ο ορισμός της επιτυχίας για εμένα».
