Ο Νικολάες Φράνκεν γεννήθηκε περί το 1520 στο Χέρενταλς του Βελγίου. Εργάστηκε ως ζωγράφος. Ζωγράφοι έγιναν και οι τρεις γιοι του, ο Χιερόνιμους Φράνκεν Ι, ο Φρανς Φράνκεν Ι και ο Αμπρόζιους Φράνκεν Ι, οι οποίοι εκπαιδεύτηκαν κυρίως δίπλα στον πατέρα τους για να γράψουν ιστορία με τη τέχνη τους. Με τη σειρά του ο Φρανς Φράνκεν Ι (1542-1616) έκανε ζωγράφους τους τέσσερις δικούς του γιους, τον Τόμας Φράνκεν, τον Χιερόνιμους Φράνκεν ΙΙ, τον Φρανς Φράνκεν ΙΙ και τον Αμπρόζιους Φράνκεν ΙΙ. Και ο γιος του Φρανς Φράνκεν ΙΙ, ο Φρανς Φράνκεν ΙΙΙ, έγινε επίσης εικαστικός καλλιτέχνης, συνεχίζοντας μια μακραίωνη οικογενειακή ιστορία που επιβεβαιώνει πως το μήλο (ή και τα μήλα) θα πέσει κάτω από τη μηλιά. Δεν είναι δύσκολο να εξηγήσεις γιατί συχνά ο γιος ακολουθεί το επάγγελμα του πατέρα του. Επειδή βρίσκει έτοιμη δουλειά, αυτός είναι ένας σοβαρός λόγος. Αλλά και επειδή επηρεάζεται βαθύτατα από τον γεννήτορά του ή φέρει γονιδιακά τα ίδια ταλέντα με εκείνον. Oμως, το θέμα μας δεν είναι απλώς πατέρες και γιοι που έκαναν το ίδιο επάγγελμα, τέτοιοι υπάρχουν πολλοί στο κοινωνικό περιβάλλον όλων μας. Εμείς αναζητήσαμε διάσημους πατέρες και διάσημους γιους που σταδιοδρόμησαν στο ίδιο επάγγελμα με την ίδια (μεγάλη) επιτυχία ή που, ακόμη καλύτερα, ο γιος ξεπέρασε τον πατέρα σε φήμη, σε χρήμα και σε δύναμη. Κάπως έτσι, ξεκινώντας από τον 16ο αιώνα και τους Φλαμανδούς Φράνκεν, φτάσαμε στις μέρες μας και στους Μέρντοχ, στους Μπους, στους Τραμπ, στους Ντάγκλας, ακόμη και στους Παπανδρέου και τους Μητσοτάκηδες. Γιατί και στα δικά μας περιβόλια, κατά τον νόμο της βαρύτητας, όχι αυτόν του Νεύτωνα, αλλά της βαρύτητας που έχει η παρουσία του πατέρα σε μία οικογένεια, της επιρροής που ασκεί ειδικά στα αρσενικά μέλη, τα μήλα εξακολουθούν να πέφτουν κάτω από τη μηλιά που τα γέννησε.

Η προσφορά των Μπελ

Μια τέτοια περίπτωση είναι ο Αλεξάντερ Μέλβιλ Μπελ και τα παιδιά του. Ο πατέρας ήταν εκπαιδευτικός, ερευνητής της αρθρωτικής φωνητικής, της ορθοέπειας και της ευγλωττίας και εμπνευστής-εφευρέτης του Visible Speech (Ομιλία μέσω οράσεως), ενός πρωτοποριακού για εκείνη την εποχή συστήματος επικοινωνίας με φωνητικά σύμβολα. Ο τρεις γιοι του εκπαιδεύτηκαν από αυτόν για να συνεχίσουν το έργο του, με τον Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ (τον μοναδικό επιζήσαντα, αφού οι άλλοι δύο πέθαναν πολύ νέοι) να συνεργάζεται στενά μαζί του σε θέματα εκπαίδευσης των κωφαλάλων και να προχωρεί σε μια δική του εφεύρεση πολύ πιο σημαντική από εκείνη του πατέρα του, στο τηλέφωνο.

Συγγραφικό κύτταρο

Την ίδια πάνω-κάτω εποχή που ο πατέρας Μπελ επιδιδόταν στις έρευνές του και ο υιός Αλεξάντερ γεννιόταν στη Σκωτία, στη Γαλλία ο Αλέξανδρος Δουμάς εξέδιδε τους «Τρεις σωματοφύλακες» (1844), τον «Κόμη Μοντεκρίστο» (1845) και τη «Μαύρη τουλίπα» (1850), τα μυθιστορήματα που θα τον έκαναν διάσημο σε όλον τον κόσμο ως Αλέξανδρο Δουμά πατέρα. Γιατί υπήρχε και ο γιος. Ο Αλέξανδρος Δουμάς υιός γεννήθηκε στο Παρίσι το 1824 και ήταν νόθο παιδί του Αλέξανδρου πατέρα και μιας μοδίστρας. Μεγάλωσε με την οικογένεια του πατρός του, η οποία έκανε ό,τι μπορούσε για να τον αποξενώσει από την ταπεινής καταγωγής μητέρα του και έγινε επίσης συγγραφέας. Το διασημότερο έργο του και μια από τις πιο διαβασμένες νουβέλες όλων των εποχών είναι «Η κυρία με τις καμέλιες» (με κεντρικό πρόσωπο την εταίρα Μαρί Ντιπλεσί, με την οποία ο συγγραφέας διατηρούσε σχέση). Το βιβλίο ενέπνευσε στον Τζουζέπε Βέρντι τη λαοφιλή «Τραβιάτα».

Νομπέλ για δύο

Μοναδική περίπτωση στα παγκόσμια χρονικά είναι αυτή του Ουίλιαμ Χένρι Μπραγκ και του γιου του Ουίλιαμ Λόρενς Μπραγκ, των δύο φυσικών που κέρδισαν το Βραβείο Νομπέλ Φυσικής το 1915 για την εργασία τους πάνω στον προσδιορισμό κρυσταλλικών δομών µε τη χρήση ακτίνων Χ. Είναι η πρώτη και μοναδική μέχρι στιγμής φορά που πατέρας και γιος μοιράζονται την εν λόγω διάκριση. Επιπλέον, ο Ουίλιαμ Λόρενς Μπραγκ παραμένει μέχρι σήμερα ο πιο νέος κάτοχος Νομπέλ Φυσικής, καθώς όταν τιμήθηκε με το βραβείο ήταν 25 ετών. Την αγάπη τους για την επιστημονική έρευνα μοιράστηκαν πολλά χρόνια μετά και ο Ζακ-Ιβ Κουστό και ο γιος του Φιλίπ Κουστό. Μεγαλωμένος στο «Καλυψώ», το ερευνητικό σκάφος του πατέρα του, ο Φιλίπ τον ακολουθούσε στις καταδύσεις κινηματογραφώντας, φωτογραφίζοντας και αναδεικνύοντας με τη δουλειά του τον σιωπηλό κόσμο των βυθών. Δυστυχώς σκοτώθηκε στα 38 του μόλις χρόνια, όταν τα υδροπλάνο που οδηγούσε ο ίδιος συνετρίβη στις όχθες του ποταμού Τάγου της Πορτογαλίας.

Οι μεγάλοι επιχειρηματίες

Από τον κόσμο της επιστήμης και της έρευνας, στον κόσμο των επιχειρήσεων, εν προκειμένω στις οικονομικές αυτοκρατορίες που έστησαν διάφορες οικογένειες με τον πατέρα και τον γιο να κάθονται στο τιμόνι τους. Μια από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι αυτή των Τογιόντα: Ο Σακίσι Τογιόντα εφηύρε στα τέλη του 19ου αιώνα τον πρώτο ηλεκτροκίνητο αργαλειό. Το 1918 ίδρυσε την εταιρεία Toyoda Spinning and Weaving Company και λίγα χρόνια μετά, το 1926, την Toyoda Automatic Loom Works. Καμάρι του ήταν ένας ακόμα – ο πιο προηγμένος, εκείνη την εποχή – αυτοματοποιημένος αργαλειός, μηχάνημα που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη και στον εκσυγχρονισμό της παγκόσμιας βιομηχανίας της κλωστοϋφαντουργίας. Μερικά χρόνια μετά την κυκλοφορία του, το 1937, ο γιος του Σακίσι, ο Κιισίρο Τογιόντα, δεξί χέρι του πατέρα του στις επιχειρήσεις, δημιούργησε την αυτοκινητοβιομηχανία Toyota συνεχίζοντας τη θριαμβευτική πορεία της οικογένειάς του στο βιομηχανικό σύμπαν.

Τη δική του αυτοκρατορία έστησε αρκετά χρόνια μετά και ο αυστραλοαμερικανός μεγιστάνας των ΜΜΕ Ρούπερτ Μέρντοχ, ο οποίος έγινε ένας από τους πιο ισχυρούς και τους πιο πλούσιους επιχειρηματίες του πλανήτη. Το 2014, μερικά χρόνια μετά από ένα σκάνδαλο τηλεφωνικών υποκλοπών, παραχώρησε στους γιους του Λάχλαν και Τζέιμς τη διαχείριση των επιχειρήσεών του. Πέρυσι ο Τζέιμς (ο οποίος θεωρείται το μαύρο πρόβατο της οικογένειας) παραιτήθηκε από το ΔΣ της News Corp επικαλούμενος διαφωνίες. Τα δύο αδέλφια δεν έχουν τις καλύτερες σχέσεις. Πάντως και ο εκατονταετής μπαμπάς τους παρεμβαίνει ως φαίνεται διαρκώς στις δουλειές τους, καθώς όπως πρόσφατα αποκάλυψε ο Λάχλαν «είναι μια χαρά και εργάζεται καθημερινά»! Με τις μπίζνες (του πατέρα τους και όχι μόνο) ασχολούνται και οι δύο γιοι του Ντόναλντ και της Ιβάνα Τραμπ, ο Ντόναλντ Τραμπ τζούνιορ και ο Ερικ Τραμπ.

Βασιλικές και πολιτικές δυναστείες

Για τους γιους των επιχειρηματιών η επιλογή σχετικά με το αν θα ακολουθήσουν τον δρόμο που χάραξε ο μπαμπάς ή θα χαράξουν τον δικό τους δρόμο είναι ανοιχτή. Για τους γιους των εστεμμένων μοιάζει μονόδρομος. Αν γεννηθείς σε οικογένεια βασιλέων δεν μπορείς παρά να σταδιοδρομήσεις ως βασιλιάς, πρίγκιπας, ως κάτοχος τέλος πάντων κάποιου τίτλου. Αυτό κάνει ο πρίγκιπας Αλβέρτος του Μονακό, ακολουθώντας τα βήματα του πατέρα του, πρίγκιπα Ρενιέ. Αυτό κάνει και ο πρίγκιπας Ουίλιαμ, ο Δούκας του Κέιμπριτζ, γιος του Καρόλου, πρίγκιπα της Ουαλίας – απομένει να δούμε ποιο θα είναι το μέλλον του αδελφού του, Χάρι, που μέχρι στιγμής κάνει (με την ευγενική συνδρομή της συζύγου του Μέγκαν Μαρκλ) νερά.

Τα βήματα του πατέρα του, του βασιλιά της Ταϊλάνδης Μπουμπιμπόλ Αντουλγιαντέι, ακολούθησε και ο νέος βασιλιάς Μάχα Βαγιραλονγκόρν, ο οποίος όμως δεν παύει να προκαλεί με διάφορες επιλογές του, όπως με τη στέψη της ερωμένης του σε βασίλισσα νούμερο δύο – νούμερο ένα είναι η νόμιμη σύζυγός του.

Μονόδρομος μοιάζει ενίοτε και η σταδιοδρομία στα κοινά για όσους ανδρώνονται μέσα σε οικογένειες με παράδοση στην πολιτική. Κάπως έτσι ο Τζορτζ Μπους, ο 41ος πρόεδρος των ΗΠΑ, είδε τον γιο του, Τζορτζ Μπους Τζούνιορ, να εγκαθίσταται με τη σειρά του στον Λευκό Οίκο και να γίνεται ο 43ος πρόεδρος των ΗΠΑ. Πρωθυπουργός του Καναδά από το 1968 ως το 1979 και από το 1980 ως το 1984, ο Πιερ Ελιό Τριντό δεν έζησε (πέθανε το 2000) για να δει τον γιο του Τζάστιν να εκλέγεται στην ίδια θέση το 2015.

Αλλά και στη μικρή Ελλάδα τα πολιτικά τζάκια καλά κρατούν: Ο Γεώργιος Παπανδρέου διετέλεσε τρεις φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας, ο γιος του Ανδρέας Παπανδρέου υπηρέτησε από την ίδια θέση τις περιόδους 21 Οκτωβρίου 1981 – 2 Ιουλίου 1989 και 13 Οκτωβρίου 1993 – 18 Ιανουαρίου 1996, και ο εγγονός του πρώτου και γιος του δεύτερου, ο Γιώργος Παπανδρέου, βρέθηκε στο τιμόνι της χώρας από τις 6 Οκτωβρίου 2009 έως τις 11 Νοεμβρίου 2011. Η δε οικογένεια Μητσοτάκη έδωσε στην Ελλάδα δύο πρωθυπουργούς, τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη την περίοδο 11 Απριλίου 1990 – 13 Οκτωβρίου 1993 και τον Κυριάκο Μητσοτάκη στις μέρες μας.

Γεννημένοι για την τέχνη

Ο Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ έλαβε την πρώτη μουσική εκπαίδευση από τον πατέρα του, Γιόχαν Αμπρόζιους Μπαχ, γιο του Κρίστοφ Μπαχ που ήταν επίσης μουσικός! Μουσικός ήταν και ο Γιόχαν Γιάκομπ Μπαχ, αδελφός του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ και πατέρας του συνθέτη Γιόχαν Λούντβιχ Μπαχ. Μπερδεύεσαι, είναι η αλήθεια, μετρώντας ταλέντα σε αυτή την αφιερωμένη στην τέχνη οικογένεια. Επιβεβαιώνεις όμως και ότι από τα παλαιά χρόνια οι μεγαλωμένοι σε καλλιτεχνικό περιβάλλον γιοι των (διάσημων ή μη) συνθετών (μουσικός ήταν και ο πατέρας του Μότσαρτ), τραγουδιστών, ηθοποιών και εικαστικών, γοητευμένοι από τον όχι συνηθισμένο κόσμο των γονιών τους ή απλώς ακολουθώντας την οικογενειακή παράδοση, ασχολήθηκαν επίσης με τις τέχνες επιβεβαιώνοντας συχνά τις δικές τους δεξιότητες. Ρίχνοντας μια γρήγορη ματιά και στην ελληνική ιστορία των εικαστικών τεχνών δεν μπορούμε να μη σταθούμε στον Νικηφόρο Λύτρα και στον γιο του, επίσης ζωγράφο, Νικόλαο Λύτρα. Παρεμπιπτόντως, και ο πατέρας του Νικηφόρου ήταν εικαστικός, ο λαϊκός μαρμαρογλύπτης Χατζηαντώνης Λύτρας. Πατέρας του Γιαννούλη Χαλεπά ήταν ο επίσης μαρμαρογλύπτης Ιωάννης Χαλεπάς. Γιος ενός σημαντικού ηθοποιού, του Μήτσου Μυράτ, ήταν ο επίσης ηθοποιός Δημήτρης Μυράτ.

Η δική μας showbiz

Είναι βεβαίως πολλά τα ανάλογα παραδείγματα όχι μόνο στην εν Ελλάδι καλλιτεχνική ζωή του παρελθόντος αλλά και στη σημερινή showbiz, στο θέατρο (βλέπε Κώστας Καζάκος – Κωνσταντίνος Καζάκος) αλλά και στη νυχτερινή διασκέδαση. Κάνοντας μια γρήγορη στάση στο λαϊκό και στο ποπ τραγούδι, ενδεικτικά βρίσκουμε τον Στέλιο και τον Αγγελο Διονυσίου να ακολουθούν τα βήματα του πατέρα τους, Στράτου Διονυσίου, και τον Χάρη και τον Νικόλα Βαρθακούρη να βαδίζουν στον δρόμο που άνοιξε ο δικός τους πατέρας, ο Γιάννης Πάριος. Ο Γιάννης Βαρδής, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ο Δημήτρης Κόκοτας και εσχάτως ο Γιώργος Κακοσαίος (γιος του Γιάννη Πλούταρχου) είναι παρόμοιες περιπτώσεις.

Διεθνείς σούπερ σταρ

Στον πιο λαμπερό και πιο ενδιαφέροντα από τις ελληνικές σκηνές κόσμο του Χόλιγουντ, η καριέρα του Μάικλ Ντάγκλας δεν έχει τίποτε να ζηλέψει από την καριέρα του πατέρα του, Κερκ Ντάγκλας. Μάλιστα ο Μάικλ έχει κερδίσει δύο Οσκαρ, ένα ως παραγωγός για τη «Φωλιά του Κούκου» (1975) και ένα Α΄ Ανδρικού Ρόλου για τη «Wall Street» (1987), ενώ ο μπαμπάς ένα, και αυτό τιμητικό, το 1996, για το σύνολο της καριέρας του. Κατά τα άλλα, μπορεί ο Μάικλ να είναι το διασημότερο παιδί του Κερκ, αλλά έχει και τρία αδέλφια που επίσης ασχολήθηκαν με το θέαμα, ο Τζόελ και ο Πίτερ ως παραγωγοί και ο Ερικ ως ηθοποιός και ως stand-up comedian. Ηθοποιοί έγιναν και οι τρεις γιοι του Μάρτιν Σιν, με πιο επιτυχημένο τον Τσάρλι Σιν και λιγότερο γνωστούς τους Εμίλιο και Ραμόν Εστέβεζ. Από τα πέντε παιδιά του Ντόναλντ Σάδερλαντ πιο διάσημο είναι ο ηθοποιός Κίφερ Σάδερλαντ, όμως με το θέαμα έχουν ασχοληθεί και οι Ρόσιφ, Ανγκους και Ρεγκ Σάδερλαντ, άλλοι μπροστά και άλλοι πίσω από την κάμερα. Ο Πίτερ Φόντα, γιος του Χένρι Φόντα, και ο Αλεξάντρερ Σκάρσγκαρντ, γιος του Στέλαν Σκάρσγκαρντ, είναι δύο ακόμη περιπτώσεις γιων ηθοποιών που έκαναν αξιοσημείωτες καριέρες στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση. Ο Τζούλιαν Λένον και ο Σον Λένον, γιοι του Τζον Λένον από τους δύο γάμους του, ασχολήθηκαν επίσης με τη μουσική.

Μετά την τεράστια επιτυχία του Χούλιο Ιγκλέσιας εξίσου εντυπωσιακή ήταν (και είναι) η δημοτικότητα του τραγουδιστή γιου του, Ενρίκε. Ως τραγουδιστής και ως μοντέλο σταδιοδρόμησε και ένας ακόμα γιος του Ιγκλέσιας, ο Χούλιο Ιγκλέσιας τζούνιορ. Φιλότιμες οι προσπάθειες που κατέβαλε, χλωμή όμως παραμένει η καριέρα του Πλάθιντο Ντομίνγκο τζούνιορ στον κόσμο της μουσικής σε σχέση με τον σούπερ σταρ πατέρα του, τον τενόρο Πλάθιντο Ντομίνγκο. Από τις τελευταίες αφίξεις στις διεθνείς σκηνές είναι αυτή του Ματέο Μποτσέλι, γιου του τενόρου Αντρέα Μποτσέλι. Ο 24χρονος νέος κυκλοφόρησε προσφάτως το πρώτο solo single του.