Την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ προέταξε ως σημαντικότερο μοχλό για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών σε συμμόρφωση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία και τις αξίες της Ένωσης ο πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (LIBE), Χουάν Φερνάντο Λόπεζ Αγκουιλάρ (ισπανός ευρωβουλευτής που ανήκει στην ευρωομάδα των σοσιαλιστών) στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε την Πέμπτη 4 Νοεμβρίου από κοινού με τον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότη Μηταράκη.

Από την πλευρά του, ο έλληνας υπουργός υποστήριξε πως παρά το γεγονός ότι μεταναστευτική κρίση υπάρχει ακόμη, έχει υπάρξει σαφής βελτίωση στη διαχείριση εκ μέρους της ελληνικής πλευράς – σημειώνοντας χαρακτηριστικά πως «πλέον δεν πνίγονται άνθρωποι στο Αιγαίο». Παράλληλα, απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου για το αν και πότε θα δημιουργηθεί ο περίφημος ανεξάρτητος μηχανισμός παρακολούθησης των προσφυγικών δικαιωμάτων, που έχει τεθεί από την Κομισιόν ως όρος για την αποδέσμευση χρηματοδότησης ύψους €16.000.000 προς το Λιμενικό Σώμα, ο κ. Μηταράκης ισχυρίστηκε πως ήδη στη χώρα μας λειτουργούν τρεις ανεξάρτητοι μηχανισμοί, με την έννοια ότι η κυβέρνηση δεν παρεμβαίνει στις διαδικασίες τους – αναφερόμενος, μεταξύ άλλων και στις διαδικασίες εσωτερικού ελέγχου της Αστυνομίας.

Τέλος, οι κ.κ. Αγκουιλάρ και Μηταράκης απάντησαν με μάλλον αμφίσημο τρόπο σε ερώτηση δημοσιογράφου αναφορικά με καταγγελία που αφορούσε έκνομη συμπεριφορά της Αστυνομίας απέναντι σε μετανάστες, χθες, στο νησί της Σάμου, ενώπιον μέλους της LIBE.

Αυτοψία της LIBE σε Αθήνα και Σάμο

Αντιπροσωπεία της LIBE βρέθηκε το τελευταίο διήμερο στην Αθήνα και τη Σάμο, προκειμένου να συναντηθεί με εκπροσώπους ελληνικών και ευρωπαϊκών θεσμών, ΜΚΟ και διεθνείς οργανισμούς και να αξιολογήσει την κατάσταση των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο επί τόπου. Μια από τις σημαντικότερες πτυχές της επίσκεψης αφορούσε και την αυτοψία του νέου κέντρου υποδοχής πολλαπλών χρήσεων της Σάμου, που αναμένεται να λειτουργήσει ως πρότυπο για τουλάχιστον άλλα τέσσερα αντίστοιχα κέντρα στην ελληνική επικράτεια (Κως, Λέρος, Χίος, Λέσβος).

Ωστόσο, τα πρώτα συμπεράσματα της Επιτροπής για την κατάσταση στο camp «νέας γενιάς» απουσίασαν πλήρως από τη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν οι κ.κ. Αγκουιλάρ και Μηταράκης, καθώς σε αυτή πρωταγωνίστησαν εντέλει δύο – εξίσου ακανθώδη – ζητήματα: η απουσία, μέχρι στιγμής, μιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, αλλά και οι ολοένα και εντεινόμενες αναφορές σε (εξ ορισμού) παράνομες επαναπροωθήσεις αιτούντων διεθνούς προστασίας στα ελληνικά θαλάσσια σύνορα.

Κενό αλληλεγγύης

Από την πλευρά του, ο κ. Αγκουιλάρ στάθηκε στην ανάγκη προστασίας των ελευθεριών και των δικαιωμάτων των προσφύγων και των μεταναστών, που κατά τη γνώμη του απαιτεί μεν την επίτευξη μιας νέας ευρωπαϊκής συμφωνίας, αλλά πρώτα από όλα «την πραγματική εφαρμογή της νομοθεσίας που ήδη υφίσταται και προστατεύει το δικαίωμα στο άσυλο», με έμφαση «στο άρθρο 19, που απαγορεύει τις μαζικές απελάσεις, επομένως και τις επαναπροωθήσεις».

Ωστόσο, τόνισε ότι «δεν είμαστε εδώ για να απαιτήσουμε από την Ελλάδα να τα πάει καλύτερα σε αυτό, αλλά για να βεβαιωθούμε ότι η Ευρώπη τα πηγαίνει καλύτερα. Η ΕΕ πρέπει να φροντίσει για τις χώρες με ευάλωτα εξωτερικά σύνορα. Γνωρίζουμε καλά ότι η Ελλάδα συμβαίνει να έχει τα πλέον ευάλωτα».

Επιπλέον, ανέδειξε το γεγονός ότι «αν υπάρξει νέα νομοθεσία [για τη μετανάστευση] στόχος θα πρέπει να είναι η αναπλήρωση του κενού αλληλεγγύης εντός της ΕΕ. Αυτή τη στιγμή, πολλαπλά κράτη-μέλη κάνουν τα στραβά μάτια απέναντι στα αυξημένα βάρη που δέχεται η Ελλάδα. Η αλληλεγγύη πρέπει να εφαρμόζεται έμπρακτα με μετεγκαταστάσεις και οι ελληνικές αρχές να μπορούν να εστιάσουν τη δράση τους στον ανθρώπινο παράγοντα, στα άτομα που έχουν δικαίωμα παραμονής στην Ευρώπη».

«Απείθαρχοι» γείτονες

Από την εισαγωγική τοποθέτηση του κ. Αγκουιλάρ δεν έλειψε και η αναφορά στην ανάγκη η ΕΕ να αντιμετωπίσει τους «απείθαρχους» γείτονές της, και συγκεκριμένα «την Τουρκία, τη Λευκορωσία και το Μαρόκο», στρατηγικά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ξεκαθαρίζοντας όμως ότι αυτό δεν μεταφράζεται σε μαζικές απελάσεις αιτούντων διεθνούς προστασίας.

Βελτίωση του μεταναστευτικού βλέπει ο Μηταράκης

Από την πλευρά του, ο κ. Μηταράκης εξέφρασε την πεποίθησή του ότι η κατάσταση των αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα έχει βελτιωθεί, προβάλλοντας ως επιχειρήματα το ότι «οι ασυνόδευτοι ανήλικοι δεν κρατούνται πια σε αστυνομικά τμήματα ή ακατάλληλα camps» και ότι «πλέον δεν πνίγονται άνθρωποι στο Αιγαίο».

Ενίσχυση σε τρία μέτωπα

Παραδεχόμενος, ωστόσο, ότι η κατάσταση επιδέχεται βελτιώσεων, επανέλαβε τη θέση της ελληνικής κυβέρνησης πως δεν πρόκειται για ένα ζήτημα που «μπορούμε να διαχειριστούμε μόνοι μας» και προέβαλε ως λύση την ευρωπαϊκή υποστήριξη σε «τρία μέτωπα»: την ενίσχυση των εξωτερικών σχέσεων με τις χώρες προέλευσης και τις χώρες μετάβασης, τη θέσπιση μηχανισμών απέλασης και τη δημιουργία ανθρωπιστικών διαδρόμων ώστε «να μην αποφασίζουν οι διακινητές ποιος έρχεται στην ΕΕ».

Επιπλέον, ο κ. Μηταράκης υπογράμμισε ότι η όποια συμφωνία επιτευχθεί σχετικά με τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, θα πρέπει να ικανοποιεί «δύο κρίσιμους στόχους: να βοηθά την ΕΕ να διαχειριστεί τις αφίξεις και να εξασφαλίζει την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών-μελών, με τη μορφή της μετεγκατάστασης όσων χρήζουν διεθνούς προστασίας».

Επαναπροωθήσεις

Απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων σε σχέση με τις καταγγελίες για επαναπροωθήσεις προσφύγων και μεταναστών στα ελληνικά σύνορα, ο κ. Αγκουιλάρ στάθηκε στην ανάγκη πλήρους συμμόρφωσης της Frontex στις απαιτήσεις για προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ ο κ. Μηταράκης τόνισε πως πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που αφορούσε προσφυγή κατά της Ισπανίας, «έκρινε ότι τα κράτη έχουν κυρίαρχο δικαίωμα προστασίας των συνόρων τους», συμπληρώνοντας ότι αυτό θα πρέπει να ασκείται «με πλήρη σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα εκείνων που ζητούν διεθνή προστασία» και ισχυριζόμενος ότι «η Ελλάδα κάνει ακριβώς αυτό».

«Παράξενο περιστατικό» με αιτούντες άσυλο στη Σάμο

Εκνευρισμό προκάλεσε στον κ. Μηταράκη ερώτηση δημοσιογράφου της Εφ.Συν. που επικαλέστηκε σημερινή δημοσίευση της εφημερίδας, η οποία ανέφερε ότι μέλη της LIBE έγιναν αυτόπτες μάρτυρες παράνομων επιχειρήσεων μαζικής απέλασης. Συγκεκριμένα, το άρθρο έκανε λόγο για συνολικά εικοσιτέσσερις πρόσφυγες που κρύβονταν σε δάσος της Σάμου, φοβούμενοι ότι διαφορετικά θα έπεφταν θύματα επαναπροώθησης. Από αυτούς, οι πέντε εντοπίστηκαν πράγματι κατόπιν υπόδειξης δικηγόρου που ζει και εργάζεται στην περιοχή, και ο οποίος μετέφερε στο σημείο την ευρωβουλεύτρια της Αριστεράς, Κορνίλια Ερνστ, αλλά και αστυνομικούς που, κατά τις δηλώσεις της κ. Ερνστ στην Εφ.Συν. δεν έφεραν διακριτικά και είχαν καλυμμένα τα χαρακτηριστικά τους.

Απαντώντας στη σχετική ερώτηση, ο κ. Μηταράκης τόνισε ότι η ελληνική κυβέρνηση αιτήθηκε περαιτέρω στοιχεία από την ομάδα ερευνητικής δημοσιογραφίας, Lighthouse Reports, που δημοσιοποίησε πρώτη την υπόθεση, για να λάβει την απάντηση ότι «δεν θα μας δώσουν άλλες πληροφορίες. Τα υπάρχοντα στοιχεία κατατέθηκαν στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας. Ξαφνιάστηκα που δεν θέλουν να μοιραστούν περισσότερες πληροφορίες».

Η απάντηση Μηταράκη

Ωστόσο, παραδέχτηκε ότι «υπήρξε ένα παράξενο περιστατικό που πρέπει να διερευνηθεί», αλλά και «άφιξη [μεταναστών στη Σάμο] το πρωί της 3ης Νοεμβρίου που δεν εντοπίστηκε από τις ελληνικές αρχές. Κρύφτηκαν στα βουνά. Κάποιος προσέγγισε τη LIBE και τους είπε ότι ξέρει πού βρίσκονται και ένα μέλος της Επιτροπής μαζί με τους αστυνομικούς τους βρήκε. Ήταν πολύ παράξενο που ένας ντόπιος ήξερε πού ήταν».

Επιπλέον, προέβαλε ως αιτία για το γεγονός όχι τον φόβο των αιτούντων άσυλο για πιθανή μαζική απέλασή τους, αλλά το ότι «η χώρα υποδοχής είναι υπεύθυνη για τους αιτούντες. Όμως αυτό δεν είναι πάντα και η προτίμηση των αιτούντων που συχνά θέλουν να μην εντοπιστούν από τις αρχές, προκειμένου να αιτηθούν άσυλο σε κάποια άλλη χώρα με καλύτερες παροχές».

«Πληρώνουν απίστευτα ποσά για να βιώσουν τον εφιάλτη»

Από την πλευρά του, ο κ. Αγκουιλάρ τόνισε ότι οι επαναπροωθήσεις δεν έχουν καμία θέση στην Ευρώπη, αλλά και πως «όταν κινδυνεύει μια ζωή μπροστά μας, δουλειά μας είναι ο εντοπισμός και η διάσωση σε πλήρη συμμόρφωση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία». Ακόμη, έδωσε έμφαση στο γεγονός ότι αιτία για τη δραστηριοποίηση εγκληματικών οργανώσεων εμπορίας ανθρώπων εντός των συνόρων της ΕΕ, είναι η έλλειψη νόμιμων διόδων για τους πρόσφυγες, που τους εξαναγκάζει στην καταβολή υπέρογκων ποσών σε διακινητές και τους εκθέτει στον κίνδυνο του trafficking και της απώλειας της ζωής τους. «Πληρώνουν απίστευτα ποσά για να βιώσουν τον εφιάλτη», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Τέλος, απαντώντας σε ερώτηση γύρω από το πότε και αν θα δημιουργηθεί ανεξάρτητος μηχανισμός ελέγχου των αυξανόμενων καταγγελιών για επαναπροωθήσεις στα ελληνικά σύνορα, ο κ. Μηταράκης υποστήριξε ότι οι υπάρχοντες «ανεξάρτητοι μηχανισμοί» που διαθέτει η χώρα μας, με την έννοια ότι «η κυβέρνηση δεν παρεμβαίνει στις διαδικασίες τους» επαρκούν, κατονομάζοντας μεταξύ άλλων ως τέτοιο τις διαδικασίες εσωτερικού ελέγχου της Αστυνομίας.