Στη σημερινή συγκυρία, η Ελλάδα καλείται να τρέξει για άλλη μια φορά ταχύτερα από τις άλλες χώρες, εάν το ζητούμενο είναι η χώρα να αναπτύξει επενδυτική δυναμική και να επιτύχει υψηλότερους βαθμούς ευημερίας.
Σύμφωνα με την έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας Doing Business 2020, με στοιχεία 2019, όπου γίνεται η κατάταξη των χωρών του κόσμου με βάση κριτήρια ευκολίας άσκησης της επιχειρηματικής δραστηριότητας, η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα στην 79η θέση μεταξύ 190 χωρών, έχοντας υποχωρήσει κατά 19 θέσεις από το 2015, όταν βρισκόταν στην 60ή θέση. Κι αυτό παρότι η βαθμολογία της έχει βελτιωθεί από 66,9/100 το 2015 σε 68,4/100 το 2019.
Τα στοιχεία της ανάλυσης είναι καταλυτικά.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, συνολικά, η κατάσταση είναι περισσότερο ικανοποιητική στην έναρξη επιχείρησης, στην έκδοση άδειας οικοδομής, στην ηλεκτροδότηση και στην προστασία επενδυτών μειοψηφίας, και λιγότερο ικανοποιητική στο πλαίσιο πληρωμής φόρων επιχειρήσεων, στη χρηματοδότηση και στο διασυνοριακό εμπόριο.
Περιθώρια βελτίωσης
Υπάρχουν, όμως, τεράστια περιθώρια βελτίωσης στην αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας και συγκεκριμένα στη μεταγραφή ακίνητης περιουσίας, στην τήρηση συμβολαίων και στη διαχείριση πτώχευσης, τομείς που έχουν επηρεασθεί και από τη μεγάλη κρίση και ύφεση που υπέστη η χώρα την τελευταία δεκαετία. Ενδεικτικά, οι τομείς στους οποίους απαιτείται πρόσθετη προσπάθεια είναι οι εξής:
l Η έναρξη επιχείρησης ενώ πέρυσι έπαιρνε 12,5 ημέρες, σήμερα παίρνει 4 ημέρες, αν και στη Ν. Ζηλανδία γίνεται σε μισή ημέρα. Η έκδοση άδειας οικοδομής (για μια αποθήκη) απαιτεί 17 διαδικασίες και 180 ημέρες, ενώ στις πιο αποτελεσματικές χώρες 7 διαδικασίες και στη Ν. Κορέα ολοκληρώνεται σε 27,5 ημέρες, με το όλο πλαίσιο διασφάλισης της ποιότητας των κατασκευών να είναι σχετικά υψηλής ποιότητας στην Ελλάδα.
l Η ηλεκτροδότηση (για μια αποθήκη) παίρνει 51 ημέρες, ενώ γίνεται σε 7 ημέρες στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, με την αξιοπιστία της παρεχόμενης υπηρεσίας να είναι σχετικά υψηλή.
l Η μεταγραφή ακίνητης περιουσίας απαιτεί 11 διαδικασίες και 26 ημέρες, όταν αυτό γίνεται με 1 διαδικασία και σε 1 ημέρα σε πολλές χώρες, με τη συνολική ποιότητα/αποτελεσματικότητα να βαθμολογείται με 4,5 στα 30 στην Ελλάδα, με πολλές χώρες να βαθμολογούνται κοντά στο 30, και με τη βαθμολόγηση αυτή να προέρχεται εξίσου από τη χαμηλή αξιοπιστία υποδομών, διαφάνεια πληροφόρησης, γεωγραφική κάλυψη και επίλυση κτηματικών διαφορών.
l Η χρηματοδότηση βαθμολογείται με 9 στα 20, με πολλές χώρες στο 20, με τη χαμηλή βαθμολόγηση να επηρεάζεται καταλυτικά από την ποιότητα προστασίας των νομικών δικαιωμάτων πιστούχων και πιστωτών (ενέχυρα, αθέτηση υποχρεώσεων), παρά την υψηλή βαθμολογία στην πληρότητα/ποιότητα πιστωτικών στοιχείων.
l Η προστασία επενδυτών μειοψηφίας βαθμολογείται με 35 στα 50, κυρίως λόγω χαμηλής βαθμολογίας στην ευθύνη μελών ΔΣ όσον αφορά στη σύγκρουση συμφερόντων, και στην ευκολία προσφυγής στη Δικαιοσύνη κατά μέλους διοικητικού συμβουλίου από μέτοχο όσον αφορά στην εταιρική διακυβέρνηση, με όλες τις άλλες παραμέτρους να βαθμολογούνται με ικανοποιητικό τρόπο. Το πλαίσιο πληρωμής φόρων παντός είδους απαιτεί σχετικά μεγάλες παρεμβάσεις. Ο τύπος επιχείρησης με συγκεκριμένες υποθέσεις λειτουργίας, που χρησιμοποιείται στην ανάλυση για λόγους διεθνούς συγκρισιμότητας, στην Ελλάδα πληρώνει φόρους 8 φορές τον χρόνο, δεσμεύοντας 193 ώρες τον χρόνο, όταν σε πιο αποτελεσματικές χώρες αυτό δεν υπερβαίνει τις 3 φορές τον χρόνο. Η συνολική φορολογική επιβάρυνση ανέρχεται σε 52% των κερδών (έναντι 40% στη μέση χώρα του ΟΟΣΑ), ο φόρος επί των κερδών σε 23% (έναντι 15% στον ΟΟΣΑ).
Τέλος, ο χρόνος που απαιτείται για επιστροφή ΦΠΑ είναι 32 εβδομάδες στην Ελλάδα, 15 εβδομάδες στον ΟΟΣΑ και 2 εβδομάδες στην Εσθονία.
Οι μεγάλες αυτές διαφορές της φορολογικής επιβάρυνσης και συμμόρφωσης στην Ελλάδα από τους μέσους όρους των χωρών του ΟΟΣΑ συνιστούν ανταγωνιστικό μειονέκτημα πρώτου μεγέθους, που πλήττει την κερδοφορία και τις επενδύσεις. Στο διασυνοριακό εμπόριο, όσον αφορά τις εισαγωγές υπάρχουν άριστες πρακτικές.
Οι πτωχεύσεις
Στη διαχείριση πτώχευσης το αποτέλεσμα της διαδικασίας σχεδόν πάντα είναι τα περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας να πωλούνται τμηματικά, όταν ο κανόνας στον ΟΟΣΑ είναι η εταιρεία να πωλείται ως συνεχιζόμενη δραστηριότητα, ενώ το ποσοστό ανάκτησης υπέρ των πιστωτών υπολογίζεται σε 32 σεντς στο δολάριο στην Ελλάδα (45 σεντς στο δολάριο πριν από την κρίση) έναντι 68 σεντς στο δολάριο στον ΟΟΣΑ, και ο χρόνος της διαδικασίας πτώχευσης ανέρχεται σε 3,5 χρόνια στην Ελλάδα (από 2 χρόνια πριν από την κρίση) έναντι 1,8 χρόνια στον ΟΟΣΑ, με την όλη διαδικασία να είναι πλήρως αναποτελεσματική καθώς καταστρέφονται περιουσιακά στοιχεία και χάνονται θέσεις εργασίας.
Πώς η Ελλάδα μπορεί να αναβαθμιστεί
Ισως έχει έρθει, πλέον, η ώρα να αναγνωρίσουμε ότι το θεσμικό μας πλαίσιο, ιδίως όσον αφορά τη μεταβίβαση ακίνητης περιουσίας, την απονομή δικαιοσύνης και το Πτωχευτικό Δίκαιο, απαιτεί μια σημαντική αναβάθμιση. Υπολογίζεται ότι εάν ευθυγραμμισθούν ορισμένες παράμετροι με τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ, για παράδειγμα ο αριθμός των διαδικασιών στη μεταγραφή ακινήτων να γίνει 4,8 από 11 σήμερα, ο χρόνος απονομής δικαιοσύνης να μειωθεί σε 584 ημέρες από 1.711 σήμερα, και το ποσοστό ανάκτησης υπέρ των πιστωτών να αυξηθεί σε 68,3 σεντς στο δολάριο από 32 σήμερα, τότε η Ελλάδα μπορεί να βρεθεί στην 51η θέση από την 79η σήμερα!
1.711 ημέρες για την επίλυση μιας εμπορικής διαμάχης
Στις εξαγωγές, τα προβληματικά σημεία εστιάζονται στον χρόνο και στο κόστος συμμόρφωσης με τις τελωνειακές διαδικασίες (24 ώρες στην Ελλάδα, 13 ώρες στον ΟΟΣΑ και, αντιστοίχως, USD 300 στην Ελλάδα έναντι USD 150 στον ΟΟΣΑ).
Στην τήρηση συμβολαίων, για μια εμπορική διαμάχη που εκδικάζεται σε Πρωτοδικείο απαιτούνται 1.711 ημέρες (έναντι 584 ημερών στον ΟΟΣΑ) για να ολοκληρωθεί η διαδικασία επίλυσης της διαφοράς, έχοντας αυξηθεί από 1.000 ημέρες πριν από την κρίση.
Μια απαίτηση πληρωμής μέσω εξωδίκου παίρνει 60 ημέρες στην Ελλάδα, 36 ημέρες στον ΟΟΣΑ και 6 ημέρες στη Σιγκαπούρη. Ο χρόνος που καταναλώνεται πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη δικαστική διαδικασία ανέρχεται σε 1.400 ημέρες, 415 ημέρες στον ΟΟΣΑ, 90 ημέρες σε
πολλές χώρες και 1.420 ημέρες στο Αφγανιστάν!
Η εκτέλεση της δικαστικής απόφασης παίρνει 251 ημέρες έναντι 133 ημερών στον ΟΟΣΑ, με το κόστος να είναι περίπου το ίδιο (με τα δικηγορικά έξοδα να είναι χαμηλότερα και τα δικαστικά έξοδα πολύ υψηλότερα).
