Η Νίσα από την Τουρκία είναι εννέα ετών και τα περισσότερα χρόνια η ζωή της ήταν ένα ανείπωτο τραύμα. Μόλις πριν από έναν μήνα φίλησε για τελευταία φορά τη μητέρα της προτού την αποχαιρετήσει, ίσως για πάντα, καθώς είναι φυλακισμένη στο Ιράκ και εκτίει ποινή ισόβιας κάθειρξης με την κατηγορία της στήριξης τρομοκρατίας.
Πέντε χρόνια η μικρή έζησε στο αυτοαποκαλούμενο Χαλιφάτο του Ισλαμικού Κράτους, αφού ο πατέρας της στρατολογήθηκε από τους τζιχαντιστές και αποφάσισε να πάρει μαζί και την οικογένειά του. Ο ίδιος σκοτώθηκε στη διάρκεια του πολέμου όπως και ο αδελφός της. Στη συνέχεια, η Νίσα πέρασε πάνω από έναν χρόνο σε φυλακές του Ιράκ μαζί με τη μητέρα της και δεκάδες άλλες οικογένειες από την Τουρκία, τα μέλη των οποίων εντάχθηκαν στην τρομοκρατική ομάδα.
Σήμερα, είναι ένα από τα 200 και περισσότερα παιδιά της γειτονικής χώρας που η κυβέρνηση επαναπάτρισε από το Ιράκ. Η Νίσα ζει στην Κωνσταντινούπολη με τους γονείς της μητέρας της, όμως οι παππούδες γνωρίζουν λίγα από όσα το παιδί έχει βιώσει: «Ηταν κοκαλιάρικο. Τα μάτια της ήταν γεμάτα φόβο. Μόλις πριν έναν μήνα συνήλθε γιατί τη φροντίσαμε» λέει η γιαγιά της στη δημοσιογράφο Καρλότα Γκαλ των «New York Times», ζητώντας να κρατηθεί η ανωνυμία για την προστασία της οικογένειας.
12.000 γυναίκες και παιδιά κρατούνται σε Συρία και Ιράκ
Από την ήττα του Ισλαμικού Κράτους έχει περάσει πάνω από ένας χρόνος. Χιλιάδες μαχητές κατάφεραν να ξεφύγουν και άλλοι χιλιάδες συνελήφθησαν. Υπολογίζεται ότι περισσότερες από 12.000 γυναίκες και παιδιά από διάφορες χώρες κρατούνται στη Συρία και στο Ιράκ.
Μέχρι σήμερα οι περισσότερες χώρες έχουν αρνηθεί να επαναπατρίσουν τους πολίτες τους. Τους θεωρούν ανεπιθύμητους και επικίνδυνους, όμως έτσι έχει δημιουργηθεί μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση. Στην Τουρκία ωστόσο τους τελευταίους μήνες αυτό άλλαξε. Υπό την πίεση πολλών οικογενειών, οι Αρχές έχουν αρχίσει να διαπραγματεύονται με την κυβέρνηση του Ιράκ με στόχο να εξασφαλίσουν την απελευθέρωση τουλάχιστον ορισμένων από τα παιδιά που κρατούνται σε φυλακές της Βαγδάτης υπό δραματικές συνθήκες.
Η οικογένεια της Νίσα και όχι μόνο, επιμένει ότι οι γυναίκες και τα παιδιά των τζιχαντιστών δεν αξίζουν να αντιμετωπίζονται ως εγκληματίες, όπως συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις, αλλά πρέπει να θεωρούνται θύματα της τρομοκρατικής ομάδας.
Εμπειρογνώμονες αναφέρουν ότι πράγματι, ορισμένες γυναίκες μεταφέρθηκαν στο Χαλιφάτο ενάντια στη θέλησή τους. Ομως υπήρξαν και πολλές άλλες που ηθελημένα το στήριξαν ενεργά με τους τζιχαντιστές συζύγους τους και πολέμησαν για τον σκοπό του. Οι κυβερνήσεις ωστόσο δεν μπορούν να διαχωρίσουν ποιες είναι τα θύματα και ποιες όχι, και έτσι έχουν εγκαταλείψει στη μοίρα τους τις γυναίκες στο Ιράκ και στη Συρία.
Προσπάθειες επαναπατρισμού για ακόμη 800 γυναικόπαιδα
Τον Αύγουστο του 2017 περίπου 1.000 γυναίκες και παιδιά με καταγωγή από την Τουρκία που συνδέονταν με το Ισλαμικό Κράτος συνελήφθησαν στο Ιράκ έξω από την πόλη Ταλ Αφάρ. Δεκαέξι από τα πιο ευάλωτα, άρρωστα και ορφανά παιδιά επέστρεψαν πριν από επτά μήνες. Τον Μάιο, άλλα 188 παιδιά, ηλικίας από 1 έως 16 ετών, γύρισαν στις οικογένειές τους, ενώ τις επόμενες εβδομάδες αναμένονται άλλα 60 παιδιά. Περίπου 800 γυναικόπαιδα πιστεύεται ότι εξακολουθούν να κρατούνται στο Ιράκ.
Κύριο μέλημα των οικογενειών στην Τουρκία είναι να φέρουν πίσω και τις μητέρες των επαναπατρισμένων παιδιών, αλλά οι περισσότεροι ενήλικοι έχουν ήδη δικαστεί και καταδικαστεί στο Ιράκ με συνοπτικές διαδικασίες, όπως καταγγέλλουν οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τα Ηνωμένα Εθνη.
Τα 188 παιδιά που επαναπατρίστηκαν πρόσφατα, εγκατέλειψαν 84 μητέρες που βρίσκονται ακόμα υπό κράτηση, 26 από τις οποίες έχουν καταδικαστεί σε θάνατο, σύμφωνα με δικαστή στη Βαγδάτη. Από την πλευρά τους τούρκοι αξιωματούχοι αρνούνται να σχολιάσουν τους επαναπατρισμούς στην αμερικανική εφημερίδα.
Το υπουργείο Οικογένειας, Εργασίας και Κοινωνικών Υπηρεσιών στο μεταξύ χειρίζεται την κατάσταση. Καταγράφει, εμβολιάζει και δίνει καινούργια ρούχα στα παιδιά προτού τα παραδώσει στους συγγενείς τους, ενώ στη συνέχεια ειδικοί ψυχολόγοι τα επισκέπτονται στο σπίτι που μένουν για να τα στηρίξουν.
Σχεδόν όλα έχουν τραυματιστεί ψυχικά και χρειάζονται φροντίδα. Αλλοτε παρουσιάζουν αλλόκοτες συμπεριφορές, άλλοτε ξεσπούν σε κλάματα μέσα στη νύχτα. Πολλά έχουν ψωρίαση ή ελονοσία. Αλλα, φοβούνται το σκοτάδι. Η Νίσα δεν μπορεί να πηγαίνει καν μόνη της στο μπάνιο. Οταν βλέπει αεροπλάνα πανικοβάλλεται και νομίζει ότι θα τους βομβαρδίσουν.
