Αϊντα Λουπίνο: μια πρωτοπόρος του Χόλιγουντ

«Οι ταινίες της είναι υπέροχα έργα δωματίου, με θέματα προκλητικά, και ένα καθαρό στυλ, σχεδόν σαν ντοκιμαντέρ, ένα μοναδικό επίτευγμα στο αμερικανικό σινεμά». Τάδε έφη Μάρτιν Σκορσέζε για την Αϊντα Λουπίνο, μία από τις πιο πρωτοποριακές σκηνοθέτριες του αμερικανικού κινηματογράφου, την οποία εφέτος το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης τιμά με ένα μίνι κινηματογραφικό αφιέρωμα που περιλαμβάνει τρεις ταινίες.

Γεννημένη το 1918 στο Λονδίνο, η Αϊντα Λουπίνο ξεκίνησε ως ηθοποιός και εξελίχθηκε σε σκηνοθέτρια, σεναριογράφο αλλά και παραγωγό του κινηματογράφου. Γόνος θεατρικής οικογένειας, σπούδασε στη Βασιλική Ακαδημία Δραματικών Τεχνών του Λονδίνου και από πολύ μικρή άρχισε να παίζει στο θέατρο.

Οταν πήγε στην Αμερική το 1933, για λογαριασμό των στούντιο Warner Bros, είχε ήδη την ταμπέλα της «Αγγλίδας Τζιν Χάρλοου».

Στο Χόλιγουντ η Λουπίνο υπέγραψε συμβόλαια με μεγάλα στούντιο για ρόλους ενζενί και femmes fatales, λάγνες, επικίνδυνες γυναίκες. Ως ηθοποιός τυποποιήθηκε, αλλά φαίνεται ότι ήταν προορισμένη να κάνει τη διαφορά. Στα τέλη της δεκαετίας του 1940, με τον τότε σύζυγό της Κόλιερ Γιανγκ, ίδρυσε την εταιρεία παραγωγής The Filmakers και σκηνοθέτησε έξι ταινίες, σε μια εποχή που εθεωρείτο αδιανόητο για τις γυναίκες να βρίσκονται πίσω από την κάμερα.

Ως δημιουργός, η Αϊντα Λουπίνο υπέγραψε ανεξάρτητες ταινίες με θέματα ταμπού, όπως ο βιασμός, η διγαμία, το ακραίο έγκλημα. Το φεμινιστικό πνεύμα των ταινιών της και η ιδιαίτερη τεχνική τους βοήθησαν στο να χαρακτηριστεί πρωτοπόρος ενώ συχνά η Λουπίνο βρέθηκε σε αντιπαράθεση με τους περιορισμούς του κώδικα Χέιζ.

Ανιχνεύοντας τη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης ψυχής, η Λουπίνο άλλαξε τους όρους του κοινωνικού μελοδράματος. Πάντως, η εμπορική αποτυχία των ταινιών της την ανάγκασε να εγκαταλείψει την κινηματογραφική σκηνοθεσία και ως δημιουργός να ασχοληθεί περισσότερο με την τηλεόραση υπογράφοντας επεισόδια τηλεοπτικών σειρών όπως: «Ο Αλφρεντ Χίτσκοκ παρουσιάζει», «Επόμενος σταθμός: η ζώνη του λυκόφωτος» και «Οι αδιάφθοροι». Πολλά από τα επεισόδια αυτά, ακόμη και σήμερα, ξεχωρίζουν για την αισθητική τους.

Η Λουπίνο δεν εγκατέλειψε ποτέ την ηθοποιία, αν και η δουλειά της ως ηθοποιού τα τελευταία χρόνια είχε περιοριστεί στον κινηματογράφο εκτός από σπάνιες περιπτώσεις. «Μέσα μου έχω έναν μικρό μαύρο διάβολο» έλεγε η ίδια η Λουπίνο. «Μερικές φορές πρέπει να τον πολεμώ». Πολέμησε το αλκοόλ, την κατάθλιψη και τον καρκίνο. Η ζωή της υπήρξε πραγματικά συναρπαστική και τελείωσε στο Λος Αντζελες το 1995. Ηταν 77 ετών.

Never Fear (1949). Η ιστορία μιας νεαρής χορεύτριας (Σάλι Φόρεστ) που παλεύει να αναρρώσει από πολιομυελίτιδα (το ίδιο είχε συμβεί και με τη Λουπίνο).

The Hitchhiker (1953). Το αριστούργημα της Λουπίνο και ένα από τα πρώτα φιλμ νουάρ σκηνοθετημένα από γυναίκα, είναι βασισμένο σε αληθινή ιστορία και ακολουθεί τα χνάρια ενός κατά συρροή δολοφόνου που περιπλανιέται στην έρημο της Καλιφόρνιας έχοντας ως ομήρους δύο άνδρες. Με τους Εντμοντ Ο’ Μπράιαν, Φρανκ Λάβτζοϊ.

The Bigamist (1953). Εδώ η Λουπίνο προσεγγίζει ψύχραιμα ένα αμφιλεγόμενο κοινωνικό θέμα, τη διγαμία, και υποδύεται έναν από τους βασικούς ρόλους δίπλα στον Εντμοντ Ο’ Μπράιαν, τον Εντμουντ Γκουέν και την Τζόαν Φοντέν.