«Πυρετός» για την ανακάλυψη ζαφειριών έχει οδηγήσει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους στα απομακρυσμένα τροπικά δάση της ανατολικής Μαδαγασκάρης, απειλώντας μια μέχρι πρότινος παρθένα και προστατευόμενη περιβαλλοντικά περιοχή, προκαλώντας μέχρι και εκκλήσεις για επέμβαση του στρατού.
Περισσότερα ζαφείρια υψηλής ποιότητας έχουν βρεθεί στην πλούσια σε βιοποικιλότητα περιοχή που είναι γνωστή ως Διάδρομος Ankeniheny-Zahamena τους τελευταίους έξι μήνες από ό,τι σε όλη τη χώρα τα τελευταία 20 χρόνια, σύμφωνα με τον Βενσάν Παρντιέ, Γάλλο ειδικό στους πολύτιμους λίθους, ο οποίος επισκέπτεται τα ορυχεία εκεί για περισσότερο από μια δεκαετία.
Ο Παρντιέ μιλάει για «ωραία, μεγάλα, υπερ-καθαρά ζαφείρια» από την περιοχή. «Είναι η πιο σημαντική ανακάλυψη στη Μαδαγασκάρη τα τελευταία 20 ή 30 χρόνια», λέει στον Guardian.
Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι πρόθυμοι να σκάψουν στα ορυχεία, αλλά και έμποροι πολυτίμων λίθων έχουν συρρεύσει στα τροπικά δάση γύρω από το χωριό Μπεμεντί, με αποτέλεσμα να έχουν ήδη καταστραφεί χιλιάδες στρέμματα δάσους στην προστατευόμενη περιοχή, σύμφωνα με την περιβαλλοντική οργάνωση Conservation International.
Η νησιωτική χώρα στον Ινδικό ωκεανό είναι γνωστή για τη βιοποικιλότητά της, και τα προστατευόμενα δάση στον λεγόμενο ανατολικό Διάδρομο είναι ένας από τους πιο πολύτιμους πόρους της Μαδαγασκάρης, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Στον διάδρομο υπάρχουν περισσότερα από 2.000 είδη φυτών που δεν βρίσκονται πουθενά αλλού στον κόσμο, και ζουν 14 απειλούμενα είδη λεμουρίων, σύμφωνα με το υπουργείο Περιβάλλοντος της Μαδαγασκάρης.
Με τους τοπικούς αξιωματούχους να μην είναι σε θέση να ελέγξουν την κατάσταση, η Conservation International έχει καλέσει τον στρατό να επέμβει. «Αλλά υπάρχουν πάρα πολλοί σημαίνοντες άνθρωποι που ασχολούνται με το εμπόριο των λίθων, και η κυβέρνηση δεν τολμά να λάβει συγκεκριμένα μέτρα», είπε εκπρόσωπος της οργάνωσης στον Guardian.
Το γραφείο του πρωθυπουργού της Μαδαγασκάρης δεν απάντησε στα αιτήματα της βρετανικής εφημερίδας για σχολιασμό.
Λαθρεμπόριο αξίας 150 εκατ. δολαρίων
Η Μαδαγασκάρη παράγει περίπου το 50% των πιο ακριβών ζαφειριών του κόσμου. Περίπου το 70% της αγοράς αυτών των πολύτιμων λίθων ελέγχεται παραδοσιακά από εμπόρους από την Σρι Λάνκα, οι οποίοι μεταφέρουν λαθραία τα πετράδια στη χώρα τους για να κοπούν και να εξαχθούν προς πώληση. Ζαφείρια αξίας 150 εκατ. δολαρίων μπορεί να εξάγονται παράνομα από την Μαδαγασκάρη κάθε χρόνο, αν και ο ακριβής αριθμός είναι αδύνατον να υπολογιστεί. «Τα πάντα σε αυτή την δουλειά είναι λίγο πολύ παράνομα. Δεν υπάρχει καμία επίβλεψη, κανείς δεν πληρώνει φόρους. Είναι το χάος», λέει ο Παρντιέ.
Ο τελευταίος «πυρετός για τα ζαφείρια» άρχισε πριν από έξι μήνες, οδηγώντας την κυβέρνηση της Μαδαγασκάρης να συνεδριάσει τον Νοέμβριο και να ανακηρύξει την προστασία του Διαδρόμου ως εθνική προτεραιότητα.
Οι περιβαλλοντολόγοι ελπίζουν ότι η κυβέρνηση θα στείλει στρατό, όπως έπραξε και το 2012, όταν πολύτιμοι λίθοι ανακαλύφθηκαν για πρώτη φορά στην περιοχή. Εκείνη την εποχή, η κυβέρνηση συνέλαβε και απέλασε αρκετούς εμπόρους από την Σρι Λάνκα.
Οι έμποροι πολύτιμων λίθων μεταφέρουν εργάτες από άλλα μέρη της Μαδαγασκάρης στον διάδρομο. Οι εργάτες κουβαλάνε τρόφιμα και εξοπλισμό με τα χέρια, περπατώντας τουλάχιστον πέντε ώρες μέσα στη ζούγκλα για να φτάσουν στα ορυχεία, τα οποία είναι δυσπρόσιτα με αυτοκίνητο ή μοτοσικλέτα.
Καθώς όλο και περισσότεροι εργάτες συρρέουν στην περιοχή (υπολογίζονται πλέον σε 200.000 ανθρώπους), η Conservation International προσπάθησε να βοηθήσει στη διατήρηση της τάξης, πληρώνοντας με δικά της χρήματα αστυνομικές δυνάμεις, αλλά δήλωσε ότι η κατάσταση παραμένει εκτός ελέγχου.
Μέχρι τον Οκτώβριο, ο πληθυσμός στην κεντρική περιοχή εξόρυξης αυξανόταν κατά περίπου 1.500 έως 2.000 άτομα την ημέρα. Μόνο ένα μικρό ποσοστό των ντόπιων έχουν επωφεληθεί από τα ορυχεία. Ορισμένα σχολεία έχουν προβλήματα καθώς οι δάσκαλοι φεύγουν για να δοκιμάσουν την τύχη τους στα ορυχεία. Καθώς η ζήτηση για αγαθά έχει αυξηθεί, οι τιμές βασικών τροφίμων, όπως το ρύζι έχουν αυξηθεί κατά 50% ή και περισσότερο στην περιοχή.
Πάνω απ ‘όλα, οι ντόπιοι ανησυχούν για την ασφάλειά τους, καθώς τα βράδια επικρατεί αναρχία με τόση κοσμοσυρροή και ελάχιστη αστυνόμευση, σε μια ατμόσφαιρα που θυμίζει την πάλαι ποτέ Αγρια Δύση των χρυσοθήρων στην Αμερική. Ληστές δρουν συχνά τη νύχτα, και οκτώ άνθρωποι έχουν δολοφονηθεί από τις 21 Δεκεμβρίου 2016.
Παρά τους κινδύνους, άνθρωποι που φιλοδοξούν να βγάλουν λεφτά σκάβοντας για ζαφείρια συνεχίζουν να έρχονται. Δύο χρόνια ξηρασίας σε πολλές περιοχές της Μαδαγασκάρης έχουν οδηγήσει φτωχούς αγρότες να αναζητήσουν εναλλακτικές πηγές εισοδήματος.
«Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι αρχές δεν κάνουν τίποτα. Δεν θέλουν να έχουν 20.000 ανθρώπους να πεθαίνουν από την πείνα, χωρίς δουλειά και χρήματα», λέει ο Παρντιέ.
