Φιλοευρωπαϊσμός με ρητορική Brexit η τακτική της κυβέρνησης

Εναν χρόνο μετά το «άσφαιρο» ελληνικό δημοψήφισμα και το αντιευρωπαϊκό του μήνυμα, ο Αλ. Τσίπρας υποδέχθηκε την απόφαση των Βρετανών για αποχώρηση από την ΕΕ με μια ιδιότυπη έκρηξη φιλοευρωπαϊκού πνεύματος. Η αναταραχή που προκάλεσε η απόφαση των Βρετανών βρήκε την Αθήνα εν πολλοίς απροετοίμαστη. Παρά ταύτα, από τις πρώτες αντιδράσεις φάνηκε πως η ελληνική κυβέρνηση φιλοδοξεί να διεκδικήσει ρόλο και λόγο στη συζήτηση που θα ανοίξει στην Ευρώπη. Στοιχεία που να δικαιολογούν την αισιοδοξία ως προς τη βαρύτητα των λόγων της Αθήνας σε αυτή τη συζήτηση δεν υπάρχουν αυτή την στιγμή και πάντως φαίνεται πως όλα θα εξαρτηθούν από τη στάση που θα αποφασίσουν να τηρήσουν η Ενωση και οι ισχυροί της παίκτες.

Οράματα και παρεμβάσεις

Σε αυτό το νέο περιβάλλον, ο Αλ. Τσίπρας και το επιτελείο του σπεύδουν να θέσουν ζητήματα οραματικά και να διεκδικήσουν παρέμβαση, ποντάροντας σε μια πολιτική φόρτιση της συζήτησης και αναγορεύοντας τις «προοδευτικές δυνάμεις» σε παράγοντα που θα καθορίσει τις εξελίξεις.

«Χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ μια μεγάλη αντεπίθεση των ευρωπαϊκών προοδευτικών δυνάμεων για να σταματήσει η επέλαση της Ακροδεξιάς και του εθνικισμού» ανέφερε μεταξύ άλλων ο κ. Τσίπρας λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος και μίλησε για την ανάγκη προστασίας της εργασίας, στήριξης του κοινωνικού κράτους, ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, προστασίας ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Καταφέρθηκε δε εναντίον των τεχνοκρατών και κατέληξε: «Χρειαζόμαστε ένα νέο όραμα για μια καλύτερη Ευρώπη, για μια Ευρώπη κοινωνική και δημοκρατική».

Λίγο νωρίτερα, όμως, ο κ. Τσίπρας στην ίδια δήλωση είχε σπεύσει να επιρρίψει ευθύνες, υιοθετώντας κατ’ ουσίαν τη διαπιστωτική και λαϊκιστική ρητορική του Brexit: «Η άρνηση επιμερισμού της ευθύνης και των βαρών τόσο απέναντι στην κρίση χρέους όσο και στην προσφυγική είχαν ήδη δώσει το σήμα μιας εκτεταμένης κρίσης του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Και τώρα οφείλουμε όλοι να προβληματιστούμε. Πρώτα και κύρια να αναρωτηθούμε: ποια είναι η γενεσιουργός αιτία της ευρωπαϊκής κρίσης;» αναφερόταν στις πρώτες φράσεις του Πρωθυπουργού το μεσημέρι της Παρασκευής.

Στο νέο σκηνικό που διαμορφώνεται η ομάδα περί τον Αλ. Τσίπρα πιθανώς θα σχεδιάσει να κάνει και το επόμενο πολιτικό άλμα, με στόχο τη μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ. Με την επίφαση του φιλοευρωπαϊσμού, τα κορυφαία κυβερνητικά και κομματικά κλιμάκια πιθανολογείται ότι θα χαράξουν τη στρατηγική τους εν όψει του συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ και στο πλαίσιο αυτό θα αναζητήσουν τρόπους και μεθόδους με πολλαπλούς στόχους:

Βάσει αυτών των κεντρικών επιδιώξεων και μετά τον πρώτο κύκλο επαφών με τους πολιτικούς αρχηγούς για το θέμα του εκλογικού νόμου, ο κ. Τσίπρας αναμένεται να προχωρήσει στα επόμενα βήματα. Δεδομένου ότι τα χαρτιά του δεν τα άνοιξε στις συναντήσεις με τους πολιτικούς αρχηγούς και καθώς δεν διαφαίνεται κάποιο ίχνος συναίνεσης στο θέμα του εκλογικού νόμου, στο Μέγαρο Μαξίμου αρχίζουν να ενεργοποιούνται διαδικασίες και να εξυφαίνονται σενάρια. Η άρνηση των περισσοτέρων να συζητήσουν τις ασαφείς προτάσεις της κυβέρνησης για τον εκλογικό νόμο φαίνεται πως αποκλείει το ενδεχόμενο ψήφισης της πρότασης Τσίπρα με πλειοψηφία 2/3 από τη σημερινή Βουλή, ώστε να εφαρμοστεί στις επόμενες εκλογές.

Με αυτό το δεδομένο –και υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξει η πρόταση για ένα εκλογικό σύστημα που θα πριμοδοτεί αποκλειστικά τους συνασπισμούς κομμάτων –το σενάριο που αυτή τη στιγμή επικρατεί είναι να προτείνει εν τέλει ο κ. Τσίπρας την απλή αναλογική, εν είδει τεχνάσματος πολιτικού, το οποίο όμως εμπεριέχει πολλές περιπλοκές. Μία από αυτές είναι να συμπεριληφθεί σε εκείνους που θα την ψηφίσουν και η ΧΑ. Κάτι τέτοιο θα θυσιάσει τη ρητορική κατά της Ακροδεξιάς στον βωμό της πολιτικής σκοπιμότητας. Παράλληλα, θα δημιουργήσει συνθήκες ακυβερνησίας, καθώς κανένα κόμμα δεν θα είναι σε θέση να σχηματίσει κυβέρνηση, αφού γι’ αυτό θα απαιτείται ένα εκλογικό ποσοστό 50%. Παρά ταύτα, εφόσον εν τέλει προχωρήσει σε μια τέτοια κίνηση ο κ. Τσίπρας θα επιτύχει έναν διπλό στόχο: αφενός θα αποφύγει την πυροδότηση ενός ενδοκομματικού μετώπου, καθώς το κόμμα έχει ήδη ταχθεί υπέρ της απλής αναλογικής.

Αφετέρου, θα διαμορφώσει συνθήκες μακράς αβεβαιότητας και εμπλοκών.

ΘΕΛΕΙ ΝΕΑ ΑΤΖΕΝΤΑ
Υπό το πρίσμα των νέων εξελίξεων η ελληνική κυβέρνηση και το κομματικό επιτελείο του ΣΥΡΙΖΑ θα επιχειρήσουν να διαμορφώσουν και την ατζέντα στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό. Ηδη τα πρώτα δείγματα συγκλίνουν στο ότι το Μέγαρο Μαξίμου θα προσπαθήσει να στρέψει τη συζήτηση στην ανάγκη αλλαγής της Ευρώπης. Ενδεχομένως δε σε αυτό το πλαίσιο να επιδιώξει και μια νέα επαναδιαπραγμάτευση των όρων του Μνημονίου ή πάντως μια τροποποίηση των απαιτήσεων για τα εργασιακά, όπου και θα κριθεί το επόμενο στάδιο της αξιολόγησης.