Γιάννος Περλέγκας: «Στο ποιοτικό θέατρο υπάρχει μεγάλη ενοχή»

Σκηνοθετεί πολύ. Παίζει λιγότερο. Ο Γιάννος Περλέγκας βρίσκεται τα τελευταία δύο-τρία χρόνια σε μια διαφορετική πορεία. Πιο προσωπική, πιο αυτόνομη. Το πνευματικό παιδί του Λευτέρη Βογιατζή που ανέβηκε στο σανίδι ενώ ακόμη φοιτούσε στη Δραματική Σχολή ενηλικιώθηκε. Και αυτό δεν έγινε τυχαία. Ηταν μια συνειδητή επιλογή του. Εφέτος στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου ανεβάζει το έργο του Τόμας Μπέρχναρντ «Ο Αδαής και ο Παράφρων» επιστρέφοντας σε έναν συγγραφέα που τον έχει σημαδέψει.

Κύριε Περλέγκα, τι σας οδήγησε στο συγκεκριμένο έργο;

«Είναι το πρώτο που είχα στον νου μου από τότε που στράφηκα στον Μπέρνχαρντ. Ηθελα πάντα να το κάνω και να παίξω τον ρόλο του Ιατροδικαστή. Φοβόμουν ότι δεν θα τα κατάφερνα και τα δύο κι έτσι το άφηνα. Τελικά επέστρεψα στον “Αδαή” και πήρα το ρίσκο».

«Πριν από δύο-δυόμισι χρόνια σταμάτησα την πορεία που ακολουθούσα τα προηγούμενα 15. Υπάρχουν πολλές εξηγήσεις γι’ αυτό. Δεν περνούσα καλά και ένιωθα ότι έπειτα από 15 χρόνια συντηρούσα μια εικόνα ηθοποιού η οποία δεν με προχωρούσε παρακάτω».

«Πρώτα εγώ, το δικό μου το κεφάλι. Σε εποχές γκρίνιας το αποδίδεις στους άλλους. Αλλά δεν έφταιγαν οι άλλοι. Απλώς συντηρούσα πολύ μεθοδικά και με μια πολύ παγιωμένη διάσταση την εικόνα ενός μελαγχολικού παιδιού, που δεν γελάει, που επιδεικνύει συνεχώς ότι είναι ο σοβαρός, άρα καλός. Την εικόνα του καλού παιδιού, που εν μέρει είμαι, αλλά δεν είμαι μόνο αυτό».

«Στο “Χαίρε Νύμφη” συνέβη αυτό, ίσως επειδή έπαιξα έναν ρόλο διαφορετικό και δεν ήμουν πια ο καλός. Παράλληλα κουράστηκα και έπαψα να νιώθω ότι έχω να αποδείξω κάτι μέσα σε αυτή τη δουλειά. Ηθελα να χειραφετηθώ καλλιτεχνικά και αυτό μόνο με ρίσκο θα μπορούσα να το πετύχω».

«Θα έλεγα ότι η ακόμη νεότερη από εμάς, οι τριαντάρηδες σήμερα –εγώ έγινα πρόσφατα 35 -, είναι ακόμη πιο απενοχοποιημένη. Με λιγότερες αναφορές σε διάφορες πατρικές πνευματικές φιγούρες από ό,τι εμείς. Εμείς κληρονομήσαμε πολύ περισσότερα σουσούμια ενοχών. Οι πιο νέοι λογοδοτούν λιγότερο, είναι πιο ανερυθρίαστοι από ό,τι είμαστε εμείς».

«Προσωπικά ναι, για να απαλλαγώ από την εικόνα μου αλλά και από διάφορες θεατρικές ευπρέπειες που είχα στο μυαλό μου, και λόγω οικογένειας και λόγω σπουδών και λόγω ότι τόσο μικρός πήγα στον Λευτέρη Βογιατζή. Ολα τα χρόνια, σε κάθε παράσταση, λογοδοτούσα στον Λευτέρη».

«Ηταν λογικό αλλά και δεν ήταν κιόλας».

«Με τον Μπέρνχαρντ βρήκα τρόπο να εκφράσω την ηλικιακή μου κρίση, την πνευματική μου κρίση, την κρίση μου ως καλλιτέχνη και την κρίση που νιώθω στους ανθρώπους γύρω μου. Εχουμε ανθρώπους που συστρέφονται γύρω από τον εαυτό τους –αυτοί είναι οι ήρωες του Μπέρνχαρντ, όπως και του Τσέχοφ, που καταλαβαίνουν ότι πρέπει να βγουν από αυτό αλλά δεν μπορούν. Και αυτό είναι το σύμπτωμα της εποχής μας. Με τον Μπέρνχαρντ βρήκα το θέμα μου. Και πιστεύω ότι αυτό πρέπει να καταθέσεις στο κοινό: την εσωτερική σου περιπέτεια».

«Τέχνη, γονείς, επανάληψη και επιστήμη. Μια ντίβα της όπερας δεν αντέχει να τραγουδήσει για 222η φορά τον “Μαγικό Αυλό” του Μότσαρτ. Mια γυναίκα χωρίς όνομα, η βασίλισσα της νύχτας, ένας ρόλος. Δίπλα ο πατέρας της και ο δόκτωρ ή ιατροδικαστής, που επίσης δεν έχουν ονόματα. Ρόλοι, ιδιότητες. Θα έλεγα ότι είναι μια φιλοσοφική κωμωδία για τον θάνατο, πολύ κοντά σε αυτό που κάνει με τον δικό του τρόπο εφέτος ο Βασίλης Παπαβασιλείου και ευτυχώς νιώθω ευλογημένος που τον είδα ξανά αυτόν τον ηθοποιό να παίζει. Ενα χιλιοστό από αυτό που κάνει ο Βασίλης να πετύχω είμαι ευτυχισμένος. Με το ένα πόδι στο σοβαρό και με το άλλο πόδι στο γελοίο, χωρίς ενοχές πάνω στη σκηνή. Γιατί σ’ αυτό που λέμε ποιοτικό θέατρο υπάρχει μεγάλη ενοχή».

«Ο ίδιος θεωρεί τον εαυτό του έναν κατά βάση κωμικό συγγραφέα και πιστεύει ότι οι σοβαρές του προτάσεις είναι η κόλλα που κολλάει τις κωμικές. Η συστροφή γύρω από το πρόβλημα, την τέχνη, την επιστήμη ή τη φιλοσοφία είναι συγχρόνως ένας αυτοσαρκασμός. Αν γαντζώνεσαι γύρω από ένα θέμα για να αντιμετωπίσεις τον γύρω κόσμο που δεν αντέχεις, αν πας να συναντήσεις την τελειότητα, θα σε βρει ο Χάρος πιο γρήγορα, λέει ο ίδιος. Το κυνήγι της τελειότητας είναι στείρο».

«Νομίζω ότι ξεκινάμε και ψάχνουμε την ομορφιά ξεχνώντας ότι η ομορφιά πρέπει να αναζητείται με όρους ομορφιάς. Οχι ψυχαναγκασμού, καταναγκασμού δικού μας, δικής μας ανελέητης αυτοπειθαρχίας ή γιατί ένας γονιός ή ένα άλλο πατρικό πρότυπο σε ωθεί στη φιλοπρωτία με το πρόσχημα της αγάπης και της αφοσίωσης. Αλλά η φιλοπρωτία είναι κάτι στείρο, αποφυσικοποιεί τον άνθρωπο».

«Αριστερή καταγωγή με κομμουνιστικό πρόσημο. Σήμερα νιώθω τρόμο. Δεν είχα καμία ψευδαίσθηση από αυτή την Αριστερά. Διαστρεβλώθηκαν όλοι οι όροι, όπως με τον Ανδρέα στη δεκαετία του ’80. Δεν πίστευα ότι μια συμφιλιωτική Αριστερά που απλά λέει ότι θα πάμε σε αυτόν τον δρόμο από την αριστερή λωρίδα και όχι από τη δεξιά θα μπορέσει να κάνει κάτι. Επιπλέον διαπιστώνω πράγματα που με φοβίζουν και με απωθούν πάρα πολύ».