Προϊόν της κρίσης και των κλυδωνισμών που προκάλεσαν η συμφωνία των Βρυξελλών και το ρήγμα στην ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ την προηγούμενη εβδομάδα είναι η νέα σύνθεση της κυβέρνησης που ανακοινώθηκε το βράδυ της Παρασκευής έπειτα από διήμερες προσπάθειες εξεύρεσης «προθύμων» από το Μέγαρο Μαξίμου.
Η νέα σύνθεση του σχήματος, χωρίς καμία ουσιαστική αλλαγή στη λειτουργία και στη διάρθρωση, είναι επιφορτισμένη με την υλοποίηση της πρώτης φάσης του Μνημονίου και με βάση τα όσα έχει προσυπογράψει ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας είναι αυτή που θα αξιολογηθεί το φθινόπωρο προκειμένου να καταστεί δυνατή η περαιτέρω συζήτηση με τους δανειστές. Συνεπώς, όπως αναφέρουν ήδη από το βράδυ της Παρασκευής πολιτικά στελέχη, οι απαιτήσεις είναι υψηλές και η ανοχή μηδενική.
Οι επιλογές του κ. Τσίπρα προξένησαν αμηχανία και πολλά σχόλια, ειδικώς λόγω συγκεκριμένων τοποθετήσεων, όπως αυτή του Π. Χαϊκάλη στη θέση του υφυπουργού Κοινωνικών Ασφαλίσεων: έναν από τους πλέον κρίσιμους τομείς της χώρας κατά την τρέχουσα περίοδο, όπου, αν μη τι άλλο, απαιτούνται ειδικές γνώσεις και ικανότητες διαχείρισης της ριζικής μεταρρύθμισης που χρειάζεται. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις και σχόλια, το μείγμα στο υπουργείο Εργασίας είναι ούτως ή άλλως εκρηκτικό, δεδομένου ότι στη θέση του υπουργού τοποθετήθηκε ο Γ. Κατρούγκαλος. Οπως είναι γνωστό, οι αποφάσεις του από τη θέση του υπουργού αναπληρωτή Εσωτερικών ήταν μεταξύ εκείνων που αποτέλεσαν «κόκκινο πανί» για την τρόικα μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου.
Η εν πολλοίς αμφιλεγόμενη σύνθεση της κυβέρνησης είναι εμφανώς αποτέλεσμα διευθετήσεων είτε μεταξύ των κυβερνητικών εταίρων είτε των ομάδων του ΣΥΡΙΖΑ που έχουν παραμείνει στο πλευρό του κ. Τσίπρα.
Εισέρχεται δε με το «καλημέρα» σε ένα επιβαρυμένο περιβάλλον καθώς η αναμενόμενη έλευση της τρόικας τη Δευτέρα εκτιμάται ότι θα είναι με βεβαιότητα επηρεασμένη από το δυσμενές κλίμα σε βάρος της Ελλάδας, τη μειωμένη αξιοπιστία της χώρας που παγιώθηκε τους προηγούμενους μήνες και τα όσα εκδηλώθηκαν με επιθετικό τρόπο στις συνόδους της προηγούμενης εβδομάδας.
Η κρίσιμη αξιολόγηση


Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες από υψηλόβαθμους συνομιλητές του Πρωθυπουργού, ο κ. Τσίπρας δηλώνει αποφασισμένος να κάνει «όλα όσα πρέπει να γίνουν» προκειμένου να κλείσει η πρώτη φάση της αξιολόγησης του νέου προγράμματος.
Στο πλαίσιο αυτό κάποιοι από τους συνομιλητές του διακρίνουν τις πραγματικές προθέσεις του: να προχωρήσει με όποιον τρόπο αυτό είναι δυνατόν η υλοποίηση των προαπαιτουμένων μέσα στο καλοκαίρι, να κλείσει η αξιολόγηση και στη συνέχεια να γίνει το επόμενο βήμα.
Οπως όλα δείχνουν και όπως εκτιμούν κορυφαίοι πολιτικοί παράγοντες, η κυβέρνηση αυτή αποτελεί, πέραν όλων των άλλων, ένα ενδιάμεσο στάδιο με φόντο το εσωκομματικό ρήγμα στον ΣΥΡΙΖΑ. Είναι άλλωστε σαφές ότι βασικό –ίσως και μοναδικό –χαρακτηριστικό της νέας κυβέρνησης είναι η απομάκρυνση των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ που ανήκουν στην αριστερή πτέρυγα (Λαφαζάνης, Στρατούλης, Ησυχος, Χουντής) και της Νάντιας Βαλαβάνη.
Πέραν του πρώτου ραντεβού με την τρόικα, τα βλέμματα στρέφονται και στην ψηφοφορία της προσεχούς Τετάρτης, όπου οι ρυθμίσεις για τις πρόωρες συντάξεις, την κατάργηση των φοροαπαλλαγών για τους αγρότες και την υιοθέτηση της νομοθεσίας για το bail in των τραπεζών θα μπορούσαν να απειλήσουν με νέες διαρροές την κυβέρνηση, μέχρι του σημείου απώλειας της δεδηλωμένης αν το σύνολο των βουλευτών της συμπολίτευσης πέσει κάτω από 120 (σήμερα βρίσκεται στους 123, επειτα από τα «όχι» και τα «παρών» της προηγούμενης ψηφοφορίας).
Εφόσον ο σκόπελος αυτός ξεπεραστεί την ερχόμενη εβδομάδα, η κυρίαρχη εκτίμηση είναι ότι οι εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ θα δρομολογηθούν, μια διαδικασία που εκτιμάται ότι θα διαρκέσει κάποιους μήνες.
Με βάση αυτή την εκτίμηση, ο χρόνος της δεύτερης κυβέρνησης Τσίπρα θεωρείται περιορισμένος και αναμένεται ότι εκτός άλλων απροόπτων μέσα στο φθινόπωρο θα δώσει τη θέση της –είτε λόγω αντικειμενικών συνθηκών είτε λόγω επιλογής του κ. Τσίπρα –σε ένα άλλο σχήμα που θα έχει χαρακτηριστικά κυβέρνησης εθνικής ενότητας και θα αναλάβει να φέρει εις πέρας το επόμενο στάδιο ουσιαστικής διαπραγμάτευσης με τους εταίρους για τη δεύτερη φάση του προγράμματος.
Το σενάριο περί εκλογών το φθινόπωρο φαίνεται πως, παρά τις επιθυμίες του Πρωθυπουργού, δεν προκρίνεται αυτή τη στιγμή, αφενός επειδή θα συνιστούσε παράμετρο ανασταλτική σε όποια προσπάθεια υλοποίησης της συμφωνίας και αφετέρου επειδή είναι φανερό ότι έπειτα από τις περιπέτειες του δημοψηφίσματος ένας νέος παράγων ρευστότητας και αστάθειας του πολιτικού σκηνικού θα ακυρώσει εν τη γενέσει της κάθε προσπάθεια αποκατάστασης της αξιοπιστίας της χώρας.
Βάσει αυτών, αν και εφόσον δεν υπάρξουν δυσμενείς εξελίξεις και νέος κύκλος πολιτικής αστάθειας, οι εκλογές θα αποτελέσουν θέμα συζήτησης σε επόμενο στάδιο, ενδεχομένως και με την έλευση του επόμενου έτους.
Ψηλά ο πήχης για τη διαφθορά


Εμφανής είναι η πρόθεση της κυβέρνησης σε αυτή τη φάση να καλλιεργήσει την εντύπωση ότι βασική της προτεραιότητα είναι η πάταξη της διαφθοράς. Είναι ένα στοιχείο που δεν λείπει από καμία ομιλία του κ. Τσίπρα, ο οποίος ανεβάζει συνεχώς τον πήχη για το συγκεκριμένο θέμα, το οποίο πάντως αποτέλεσε πεδίο κριτικής σε βάρος του από τους εταίρους τους προηγούμενους μήνες, με κύριο στοιχείο την αδράνεια.
Για τον λόγο αυτόν, με αφορμή τη νέα σύνθεση της κυβέρνησης, ανακοινώθηκε και η σύσταση μιας νέας Ειδικής Επιτροπής για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς υπό τον υπουργό Επικρατείας Π. Νικολούδη. Σε αυτήν θα συμμετέχουν ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Τρ. Αλεξιάδης, ο υφυπουργός Εσωτερικών Π. Πολάκης, ο υφυπουργός Δικαιοσύνης, πρώην εισαγγελέας Δ. Παπαγγελόπουλος και ο υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ Τ. Κουίκ.


Διευθετήσεις
Το παρασκήνιο των αρνήσεων
Υπό το πρίσμα των μικροκομματικών διευθετήσεων, η νέα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ είναι σε μεγάλο βαθμό προϊόν αρνήσεων και απροθυμίας προσώπων και στελεχών να συμμετάσχουν σε αυτήν. Δεδομένου ότι το μοναδικό υπουργείο που έμενε κενό ήταν το Εργασίας, καθώς ο Π. Σκουρλέτης είχε «κάνει κράτηση» στο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης ως αντικαταστάτης του Π. Λαφαζάνη, οι απόπειρες να πειστούν τεχνοκράτες και ειδικοί ώστε να το αναλάβουν ήταν πυρετώδεις στο διάστημα των τελευταίων ημερών. Σύμφωνα με πληροφορίες, επιθυμία του κ. Τσίπρα ήταν να το αναθέσει στον Σ. Ρομπόλη, ο οποίος αρνήθηκε. Ως το μεσημέρι της Παρασκευής καταβάλλονταν προσπάθειες και κρούση έγινε στον Αλ. Μητρόπουλο, ο οποίος επίσης αρνήθηκε και παρέμεινε στη θέση του α’ αντιπροέδρου της Βουλής. Επίσης, σύμφωνα με πληροφορίες, ο Π. Καμμένος φιλοδοξούσε να διεκδικήσει επιπλέον υπουργεία (πληροφορίες αναφέρουν δύο-τρία πέραν του υπουργείου Αμυνας), κάτι που ο κ. Τσίπρας δεν θέλησε καν να συζητήσει –αν και αποτέλεσμα αυτών των πιέσεων ήταν η τοποθέτηση Χαϊκάλη στο υφυπουργείο Εργασίας.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ