Ήταν μπλόφα. Η «πρόταση»-απειλή του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε για παροδικό grexit, την έξοδο της Ελλάδα από την ευρωζώνη, ήταν χωρίς συγκεκριμένο αντίκρισμα. Κυβερνητική πηγή στο Βερολίνο διαβεβαίωνε την Τετάρτη ότι η πρόταση ήταν απλώς μια «ιδέα» – πίσω της δεν υπήρχαν ούτε αναλυτικοί οικονομικοί υπολογισμοί για τα δούναι και λαβείν, ούτε νούμερα για τις απώλειες των δανειστών, ούτε πρόβλεψη για τις συνέπειες στην Ελλάδα και στην ευρωζώνη, ούτε χρονοδιάγραμμα, ούτε νομικό και πολιτικό πλάνο. «Επρόκειτο καθαρά για μέσο πίεσης» προσθέτει η πηγή. «Και μόνο η αναφορά του grexit παρέλυε τη δύναμη αντίστασης των ελλήνων διαπραγματευτών».
Στην πραγματικότητα λοιπόν η απειλή παρέμενε στο πλαίσιο μιας συμβολικής πολιτικής. Και το ίδιο ισχύει για το δεύτερο μήλο της έριδος, την ίδρυση μιας Treuhand, μιας καταπιστευτικής εταιρίας, η οποία θα αναλάβει την εκποίηση και στη συνέχεια την διανομή των ιματίων του ελληνικού δημοσίου. Πολλοί αναλυτές μιλούν για το «ανέκδοτο του αιώνα» αναφορικά με τα 50 δισεκατομμύρια ευρώ που σχεδιάζεται να συγκεντρωθούν – όταν είναι πλέον και στους δανειστές γνωστό, ότι τα περιουσιακά στοιχεία του ελληνικού δημοσίου, που μπορούν πραγματικά να εκποιηθούν, μετριούνται, σε δισεκατομμύρια, στα δάκτυλα του ενός χεριού.
Η συμβολική πολιτική απέβλεπε λοιπόν όχι σε υλικά αποτελέσματα, αλλά σε «πνευματικά»: στην πλήρη ταπείνωση του Αλέξη Τσίπρα. Και αυτή η ταπείνωση ολοκληρώνεται τώρα με την επιταγή του κ.Σόιμπλε προς τον έλληνα πρωθυπουργό, ότι όχι μόνο να πρέπει, αλλά και ότι θα πρέπει να θέλει να εκτελέσει το γράμμα και το πνεύμα της συμφωνίας – επιταγή, που σύμφωνα με το περιοδικό «Der Spiegel» «παίρνει τελεσίδικα οργουελική μορφή».
Όχι ότι οι δανειστές δεν είχαν άλλες, πιο αποτελεσματικές απειλές. Το αντίθετο μάλιστα. Η ισχυρότερη από αυτές ήταν η συνέχιση της διακοπής ρευστότητας τύπου ELA στις ελληνικές τράπεζες από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ΕΚΤ . Αυτό θα οδηγούσε σύντομα, μετά το κλείσιμο, στην κατάρρευση των τραπεζών και συνακόλουθα στην χρεοκοπία της χώρας – εντός της ευρωζώνης. Ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι θα εκτελούσε και στην περίπτωση αυτή πειθήνια τις σχετικές εντολές των δανειστών.
Αυτό ήταν προφανώς που προκάλεσε δέος και τρόμο στην ελληνική αντιπροσωπεία. Το υπόλοιπο ήταν συνθηκολόγηση. Ίσως όχι πλήρης, αλλά, στις συνέπειες της, καταστροφική. Οι προσπάθειες ορισμένων στελεχών της κυβέρνησης, όπως ο Γιάννης Δραγασάκης, να την ωραιοποιήσουν εκ των υστέρων, δεν την κάνει λιγότερο υποφερτή.
Από την άλλη ωστόσο δεν πρόκειται για «προδοσία», όπως λέει ο Αλέκος Αλαβάνος. «Προδότης» είναι κάποιος που ενεργεί με δολιότητα και παράλληλα αλλάζει στρατόπεδο. Αυτό είναι για τον Αλέξη Τσίπρα, όπως έδειξε και η συνέντευξή του την Τρίτη στην ΕΡΤ, αδιανόητο. Ο πρωθυπουργός συνθηκολόγησε επειδή, όπως λέει, πίστευε ότι υπό τον συγκεκριμένο συσχετισμό δυνάμεων δεν υπήρχε άλλη διέξοδος, όχι επειδή έγινε ξαφνικά οπαδός των δανειστών. Σε «προδοσία», έστω και μόνο «ως εκ του αποτελέσματος» θα είχε όντως προβεί, αν αποδεχόταν μοιρολατρικά την συμφωνία και δεν επιχειρούσε να μειώσει, σήμερα, τις άμεσες καταστροφικές οικονομικές και πολιτικές της συνέπειες και, στο μέλλον, όταν θα άλλαζε ο συσχετισμός των δυνάμεων στην Ευρώπη, να την ανατρέψει.
Μέχρι τότε θα περάσει βέβαια πολύς καιρός, ίσως – αν και κανείς ποτέ δεν ξέρει! – και δεκαετίες. Προς το παρόν ωστόσο, ο κ.Τσίπρας έχει άλλες έγνοιες: τη στάση της Αριστερής Πλατφόρμας του ΣΥΡΙΖΑ, που δεν διστάζει να λέει τα σύκα σύκα και την καταστροφή καταστροφή. Από τον χειρισμό αυτού του θέματος θα εξαρτηθούν όχι μόνο οι προοπτικές του ΣΥΡΙΖΑ και το προσωπικό του μέλλον, αλλά και εν γένει εκείνο της ελληνικής Αριστεράς.
Η ιδανική αντίδραση θα ήταν να επιδιώξει – πάρα τον όποιο κυβερνητικό ανασχηματισμό – μια νέα ισορροπία σε κόμμα, κοινοβουλευτική ομάδα και κυβέρνηση, που θα στηρίζεται σε όλες τις κομματικές συνιστώσες.
Η άλλη εκδοχή θα ήταν να προσαρμοστεί και πολιτικά στο νέο μνημόνιο. Αυτό θα άνοιγε μια νέα, άγνωστη μέχρι τώρα στην Αριστερά πολιτική εποχή – με νέους στόχους, καινούριο πολιτικό προσωπικό και «εκκαθάριση» σε κυβέρνηση και κόμμα.
Σε αυτό θα τον βοηθήσου σίγουρα και η πολύτιμη εμπειρία που απέκτησε τελευταία στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές: Ότι δηλαδή τα λογικά επιχειρήματα δεν «πιάνουν» απέναντι σε πολιτικούς-μπίζνεσμαν, και ότι ο ίδιος δεν μπορεί να κινείται σαν χρυσόψαρο σε μια πισίνα γεμάτη καρχαρίες.
Επιβίωση σήμαινε λοιπόν εδώ να ξεφύγει από τα δόντια τους. Μια δυνατότητα γι αυτό θα ήταν να παραιτηθεί, μια άλλη να γίνει και ο ίδιος καρχαρίας. Μόνο που η βορά του δεν θα είναι προς το παρόν οι δανειστές, αλλά οι αντιφρονούντες σύντροφοί του. Είναι πλέον θέμα ωρών, έως ότου φανεί, αν θα τους καταβροχθίσει.
