Μία νέα αρχή για την κοινωνική δημοκρατία

Σήμερα, με την παγκόσμια οικονομία να υφίσταται θεμελιώδεις αλλαγές, οι εργαζόμενοι παγκοσμίως δέχονται σημαντικές πιέσεις. Ειδικά στις ανεπτυγμένες οικονομίες, οι κοινωνικές πολιτικές πρέπει να προσαρμοστούν για να παρέχουν την υποστήριξη που τα χαμηλότερα εισοδήματα χρειάζονται, ενώ παράλληλα να ευνοούν την ανάπτυξη και να προωθούν την ευημερία.

Η πίεση είναι αδιάκοπη και αναπόφευκτη. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο πραγματικός μισθός (προσαρμοσμένος στον πληθωρισμό) για άνδρες με απολυτήριο λυκείου έπεσε κατά 21% από το 1979 έως το 2013. Στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, η ανεργία έχει εκτοξευθεί, ειδικά αφότου ξεκίνησε η κρίση το 2008. Η Γερμανία και ορισμένες βορειοευρωπαϊκές χώρες παραμένουν η εξαίρεση, αν και η αγορά εργασίας στη Γερμανία περιλαμβάνει πολλές χαμηλόμισθες, μερικής απασχόλησης θέσεις.

Οι υπηρεσίες ενισχύονται σε όλο τον κόσμο, ειδικά στις ανεπτυγμένες οικονομίες. Από το 1970 έως το 2012, το ποσοστό των υπηρεσιών επί του ΑΕΠ στις χώρες του ΟΟΣΑ αυξήθηκε από 53% σε 71%. Οι νέες τεχνολογίες και οι έξυπνες μηχανές, δεν προκαλούν μόνο την απομάκρυνση εργαζομένων στον μεταποιητικό τομέα και στις υπηρεσίες αλλά διευκολύνουν την άνοδο των νέων επιχειρηματικών μοντέλων, στα οποία,άτομα εργάζονται σε χαλαρά δίκτυα παρά ως αφοσιωμένοι υπάλληλοι δομημένων οργανισμών.

Για παράδειγμα η εταιρεία ταξί Uber τώρα διαθέτει 162.000 ενεργούς οδηγούς μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες και παραμερίζει τις παραδοσιακές υπηρεσίες ταξί. Η startup Handy ευελπιστεί ότι η εφαρμογή της θα έχει παρόμοια επιτυχία συνδέοντας τους πελάτες με ανεξάρτητους εργολάβους που αναλαμβάνουν διάφορες οικιακές υπηρεσίες. Καθώς η τεχνολογία προχωράει με γρήγορους ρυθμούς, οι εργαζόμενοι πρέπει να προσαρμοστούν, είτε αλλάζοντας εργασία είτε αποκτώντας καινούριες δεξιότητες μία πρόκληση δύσκολη ειδικά για τους μεγαλύτερους εργαζομένους, αλλά απαιτεί μία νέα προσέγγιση στον σχεδιασμό για όλους.

Εκατομμύρια άνθρωποι δεν είναι προετοιμασμένοι για τη νέα εποχή. Και είναι η αυξανόμενη ανησυχία τους που πυροδοτεί την άνοδο της πολιτικής των ταυτοτήτων, με λαϊκιστές ηγέτες και κινήματα να επικαλούνται την εθνοτική ή θρησκευτική ταυτότητα υπό την απειλή κάποιων απρόσωπων δυνάμεων αλλαγής. Τα κεντρο – αριστερά κόμματα αντιμετωπίζουν μία δύσκολη πρόκληση, καθώς η χαμηλόμισθη εκλογική τους βάση ελκύεται από αντι – μεταναστευτικούς, σοβινιστές ανταγωνιστές. Ακόμη χειρότερα, ο κατακερματισμός της παραγωγής (είτε στα αγαθά είτε στις υπηρεσίες) μαζί με την αύξηση των δημοσιονομικών πιέσεων, λειτουργεί κατά της παραδοσιακής στήριξης αυτών των κομμάτων στη συλλογική διαπραγμάτευση για τη δημιουργία συστημάτων και πολιτικών που διασφαλίζουν τους πολίτες απέναντι στα σοκ ή στις ατυχίες.

Η δεξιά απάντηση σε αυτή την πρόκληση – κυρίως η αποδόμηση του κράτους πρόνοιας – θα άφηνε τους πολίτες ευάλωτους μπροστά σε αυτούς τους κινδύνους. Η προοδευτική απάντηση πρέπει να περιλαμβάνει ισχυρές κοινωνικές πολιτικές – περιλαμβάνοντας ασφάλεια και προστασία – συμβατές με τις νέες τεχνολογίες και τα είδη εργασίας. Στη βάση του, αυτό σημαίνει ότι αντί για μία γενικευμένο κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας, ο κάθε πολίτης πρέπει να έχει ένα δια βίου προσωπικό προϋπολογισμό υποστήριξης και ασφάλειας, τη στιγμή που οι αποδέκτες θα πρέπει να παρουσιάζουν πρωτοβουλίες για το πώς θα προσαρμοστούν. Κάτι τέτοιο ισχύει σε πολλές χώρες.

Η Νορβηγία προσφέρει 49 εβδομάδες γονεϊκής άδειας με πλήρεις αποδοχές ή 58 εβδομάδες με το 80% του μισθού. Και οι δύο γονείς πρέπει να χρησιμοποιήσουν το 10% αυτού του προϋπολογισμού, αλλά επίσης μπορούν να μεταθέσουν μέρος αυτού για όταν τα παιδιά ξεκινήσουν σχολείο (και πάλι να επωφεληθούν πολύ από τη γονεϊκή υποστήριξη). Φυσικά λίγες χώρες είναι τόσο πλούσιες όσο η Νορβηγία – αλλά η αρχή – συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης ηλικιωμένων – μπορεί να εφαρμοστεί σε περιόδους 30, 40 ή 50 εβδομάδων. Με αυτή την προσέγγιση , η κοινωνική δημοκρατία μπορεί και πάλι να οδηγήσει την πρόοδο αντί να προσκολλάται στην πολιτική των ταυτοτήτων ή στην φονταμενταλιστική λογική της αγοράς. Δεν θα εξυπηρετούνταν μόνο η κοινωνική δικαιοσύνη αλλά και ο σκοπός ενός ικανού, χαρούμενου και υγιούς εργατικού δυναμικού που απαιτούν οι επιτυχημένες οικονομίες.