Το Podemos έχει βάλει πλώρη να κερδίσει τις εκλογές που θα πραγματοποιηθούν εφέτος στην Ισπανία, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις των τελευταίων μηνών, τερματίζοντας δεκαετίες δικομματισμού κατά τις οποίες εναλλάσσονταν στην εξουσία οι Σοσιαλιστές (PSOE) και το δεξιό Λαϊκό Κόμμα (ΡΡ). Το Podemos, που ιδρύθηκε πέρυσι, χαρακτηρίζεται από τον ισπανικό Τύπο «η πιο ενδιαφέρουσα πολιτική επιτυχία που συνέβη στην Ισπανία την τελευταία τριακονταετία». Τοποθετείται κατά της λιτότητας και κατά της διαφθοράς των «παραδοσιακών» πολιτικών, οι οποίοι την ώρα που φουσκώνουν τους παράνομους λογαριασμούς τους με μίζες ζητούν από τους Ισπανούς να σφίξουν το ζωνάρι.
Παράλληλα όμως στην Ισπανία κάνουν την εμφάνισή τους και άλλα κόμματα που παγιώνουν τη ρήξη του δικομματισμού, με κυριότερο τους Πολίτες, έναν συντηρητικό πολιτικό φορέα από την Καταλωνία, ο οποίος, αν και καινούργιος στην εθνική πολιτική σκηνή, έρχεται τέταρτος στις τελευταίες δημοσκοπήσεις. Και φιλοδοξεί να παίξει ρόλο ρυθμιστή μετά τις εκλογές.
Το 2015 είναι μια πλήρης εκλογική χρονιά για την Ισπανία, το εκλογικό σύστημα της οποίας είναι πολύ αναλογικότερο του ελληνικού και σχεδόν επιβάλλει τις κυβερνήσεις συνεργασίας. Στις 22 Μαρτίου θα πραγματοποιηθούν πρόωρες περιφερειακές εκλογές στην Ανδαλουσία, τον Μάιο δημοτικές εκλογές και περιφερειακές σε 13 περιφέρειες, στις 27 Σεπτεμβρίου περιφερειακές εκλογές στην Καταλωνία και τον Νοέμβριο ή τον Δεκέμβριο (το αργότερο στις 20 Δεκεμβρίου) οι κρίσιμες γενικές εκλογές –στις οποίες, όπως όλα δείχνουν, ο Πάμπλο Ιγκλέσιας του Podemos είναι πιθανό να εκτοπίσει από την εξουσία το ΡΡ και τον πρωθυπουργό Μαριάνο Ραχόι. Το ΡΡ βαρύνεται με πάμπολλα σκάνδαλα διαφθοράς, ενώ ο Ραχόι την τελευταία διετία έχει ποσοστά αποδοχής χαμηλότερα από κάθε άλλον πρωθυπουργό της ισπανικής μεταπολίτευσης.
Το Podemos αποφάσισε να μη λάβει μέρος στις δημοτικές εκλογές του Μαΐου αλλά να υποστηρίξει κατά τόπους ορισμένους υποψηφίους, όπως την ακτιβίστρια κατά των εξώσεων Αντα Κολάου στη Βαρκελώνη, επικεφαλής της πλατφόρμας Guanyem Barcelona. Το σκεπτικό του είναι πως δύσκολα στήνεται ένα κόμμα από το μηδέν και αν συνθέσει εσπευσμένα ολοκληρωμένες λίστες υποψηφίων για τους 8.119 δήμους της Ισπανίας κινδυνεύει να ανοίξει την πόρτα σε ανθρώπους που επιθυμούν να μπουν στην πολιτική για τους λάθος λόγους.
Οι οπαδοί τόσο του Podemos όσο και των Πολιτών δηλώνουν ότι κίνητρο της επιλογής τους είναι να ανανεωθεί το ισπανικό πολιτικό σύστημα, να παταχθεί η διαφθορά και να τελειώνει ο δικομματισμός ΡΡ/PSOE. Ο μέσος ψηφοφόρος του Podemos τοποθετεί εαυτόν στην Κεντροαριστερά ενώ των Πολιτών στην Κεντροδεξιά. Οι πρώτοι είναι κυρίως πρώην ψηφοφόροι του PSOE και της Ενωμένης Αριστεράς, ενώ οι δεύτεροι του ΡΡ και του UPyD.
«Ευχολόγιο» και μιντιακή ελίτ


Το Podemos κατηγορείται για έλλειψη σαφήνειας στο πρόγραμμά του, το οποίο οι επικριτές του χαρακτηρίζουν «ευχολόγιο», και για το ότι τα κορυφαία στελέχη του, συμπεριλαμβανομένου του Ιγκλέσιας, αποτελούσαν μια «μιντιακή ελίτ», και μάλιστα τηλεοπτική, η οποία είναι πιο ελιτίστικη από τις νέες ηλεκτρονικές τεχνολογίες (ο Ιγκλέσιας παρουσίαζε δύο πολιτικές εκπομπές και ήταν τακτικός καλεσμένος άλλων).
Στους Πολίτες έχουν ακουστεί μερικές ξενοφοβικές φωνές, ενώ πολλοί από τους αρχικούς αριστερούς οπαδούς τους αποχώρησαν για να πάρουν τη θέση τους δεξιοί κοσμικοί και τηλεπερσόνες.
Ο Ιγκλέσιας έσπευσε να επωφεληθεί από τη νίκη του συμμάχου του Αλέξη Τσίπρα. Το πρώτο Σάββατο μετά τις ελληνικές εκλογές διοργάνωσε την τεράστια «Πορεία για την Αλλαγή» (150.000 ατόμων και πλέον) στη Μαδρίτη και κατά την έναρξη της ομιλίας του απευθύνθηκε στους οπαδούς του στα ελληνικά. «Περισσότερα έγιναν στην Ελλάδα αυτές τις έξι ημέρες (σ.σ.: 25-31 Ιανουαρίου) απ’ όσα πολλές κυβερνήσεις έκαναν επί χρόνια» είπε.
«Τα μικρά ψάρια θα φάνε τα μεγάλα!»


Σε μια Ισπανία που επισήμως έχει εξέλθει από την ύφεση αλλά στην πραγματικότητα εκατομμύρια παραμένουν άνεργοι και ο μέσος Ισπανός δεν έχει δει καμία βελτίωση στα οικονομικά του, ο Ραχόι λέει: «Δεν αποδέχομαι τη ζοφερή εικόνα που παρουσιάζουν ορισμένοι για την Ισπανία». Πολύ πιο κοντά στον μέσο Ισπανό, ο Ιγκλέσιας τον καλεί «να καταπολεμήσουμε την κάστα που έχει κηρύξει πόλεμο στους Ισπανούς, τους τραπεζίτες που είναι υπεύθυνοι για τις εξώσεις, τους σάπιους πολιτικούς και την ανισότητα. Τα μικρά ψάρια θα φάνε τα μεγάλα!».
Ο Ιγκλέσιας καθιέρωσε στην Ισπανία την έκφραση «κάστα» που υποδηλώνει τους διεφθαρμένους πολιτικούς και επιχειρηματίες. Οι Πολίτες κατηγορούν το Podemos ότι «θέλει εκδίκηση, ενώ η Ισπανία χρειάζεται δικαιοσύνη. Οι Ισπανοί χρειάζονται τις βιώσιμες προτάσεις των Πολιτών και όχι την επανάσταση της εκδίκησης του Podemos».
Οι Ισπανοί πάντως φαίνονται, τουλάχιστον αυτή τη στιγμή, αποφασισμένοι να ανατρέψουν το κατεστημένο πολιτικό σκηνικό. Θεωρούν το PP και το PSOE υπερασπιστές προνομίων της ηγεσίας και της παρέας της, και όχι του κοινού καλού. Γι’ αυτό ενώ στις εκλογές του 2011 τα δύο αυτά κόμματα μαζί έλαβαν 73,3%, σήμερα οι δημοσκοπήσεις τούς δίνουν αθροιστικά κάτω από 40%.
Εξι κόμματα στον υπό διαμόρφωση νέο πολιτικό χάρτη της Ισπανίας


Podemos
Πάμπλο Ιγκλέσιας
Μήτρα τους οι Αγανακτισμένοι

Αριστερό κόμμα το οποίο ιδρύθηκε το 2014 με ηγέτη τον 36χρονο Πάμπλο Ιγκλέσιας, πρώην καθηγητή Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Κομπλουτένσε της Μαδρίτης και νυν ευρωβουλευτή. Στις Ευρωεκλογές του περασμένου Μαΐου το Podemos έλαβε 8%, αν και ήταν «ηλικίας» μόλις τεσσάρων μηνών. Προέρχεται από το κίνημα των Αγανακτισμένων. Είναι κατά της λιτότητας, των ανισοτήτων και της διαφθοράς. Μετά την εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ στις 25 Ιανουαρίου, οπαδοί του Podemos πανηγύρισαν στους ισπανικούς δρόμους. Η τελευταία δημοσκόπηση της Metroscopia (Φεβρουάριος 2015) φέρνει το Podemos πρώτο κόμμα αν γίνονταν σήμερα εκλογές, με ποσοστό 27,7%.

Λαϊκό Κόμμα (ΡΡ)
Μαριάνο Ραχόι
Και λιτότητα και διαφθορά
Το συντηρητικό κόμμα του 59χρονου πρωθυπουργού Μαριάνο Ραχόι, για τον οποίο το 73% των Ισπανών έχει σήμερα αρνητική γνώμη, είναι μετεξέλιξη της Λαϊκής Συμμαχίας (ΑΡ), κόμματος που είχε ιδρύσει πρώην υπουργός Εσωτερικών του δικτάτορα Φράνκο. Το ΡΡ θεωρεί τη λιτότητα μονόδρομο και είναι μέλος του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Σημείωσε καθαρή νίκη στις ισπανικές εκλογές του 2011, λαμβάνοντας 44,62% (το μεγαλύτερο ποσοστό στην ιστορία του). Το ΡΡ είχε κυβερνήσει και το 1996-2004 με τον Χοσέ Μαρία Αθνάρ. Στις Ευρωεκλογές του 2014 έλαβε 26,1%. Πολλοί πρώην υπουργοί και στελέχη του ΡΡ κατηγορούνται ή είναι υπό έρευνα για διαφθορά. Στη δημοσκόπηση της Metroscopia του Φεβρουαρίου το ΡΡ θα ερχόταν δεύτερο αν γίνονταν σήμερα εκλογές, με ποσοστό 20,9%.
Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (PSOE)
Πέδρο Σάντσεθ
Η φυλλορροούσα Σοσιαλδημοκρατία
Σοσιαλδημοκρατικό κεντροαριστερό κόμμα, από τα παλαιότερα της Ισπανίας –ιδρύθηκε το 1879 από τον Πάμπλο Ιγκλέσιας (καμία συγγένεια με τον ιδρυτή του Podemos). Υπό τον Φελίπε Γκονθάλεθ, το PSOE κυβέρνησε από το 1982 ως το 1996. Κυβέρνησε πάλι το 2004-2011 με τον Χοσέ Λουίς Θαπατέρο. Ανήκει στο Κόμμα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών. Στις εκλογές του 2011 έχασε με 28,8% (το χαμηλότερο στη μετά Φράνκο εποχή). Στις Ευρωεκλογές του 2014 έλαβε 23%. Η απήχησή του στο εκλογικό σώμα έχει πάρει την κατιούσα. Γενικός γραμματέας του σήμερα είναι ο 42χρονος Πέδρο Σάντσεθ, καθηγητής Οικονομικών σε ιδιωτικό πανεπιστήμιο της Μαδρίτης και πρώην πολιτικός στα τοπικά όργανα της πρωτεύουσας. Στη δημοσκόπηση της Metroscopia του Φεβρουαρίου θα ερχόταν τρίτο αν γίνονταν σήμερα εκλογές, με ποσοστό 18,3%.

Πολίτες (Ciudadanos ή C’s)
Αλμπερτ Ριβέρα
Εθνικιστές λάιτ με γυμνό αρχηγό
Ιδρύθηκε το 2006 στην Καταλωνία αλλά μόνο πρόσφατα αποφάσισε να γίνει πανεθνικό κόμμα. Τοποθετείται κατά της ανεξαρτησίας της Καταλωνίας και αυτοπροσδιορίζεται ως «μεταεθνικιστικό και προοδευτικό». Ο πρόεδρός του Αλμπερτ Ριβέρα, 35χρονος δικηγόρος από τη Βαρκελώνη, δίνει το στίγμα του κόμματος ως εξής: «Η Καταλωνία είναι ο τόπος μου, η Ισπανία η χώρα μου και η ΕΕ το μέλλον μας». Ο Ριβέρα ήταν παλαιά μέλος του ΡΡ. Εμφανίστηκε γυμνός σε προεκλογική αφίσα του 2006 για να δώσει δημοσιότητα στους Πολίτες. Στις Ευρωεκλογές του 2014 έλαβαν 3,16% και εξέλεξαν δύο ευρωβουλευτές που εντάχθηκαν στη Συμμαχία Φιλελεύθερων και Δημοκρατών για την Ευρώπη (ALDE). Στη δημοσκόπηση της Metroscopia του Φεβρουαρίου, οι Πολίτες θα έρχονταν τέταρτοι αν γίνονταν σήμερα εκλογές, με ποσοστό 12,2%.

Ενωμένη Αριστερά (IU/ICV)
Αλμπέρτο Γκαρθόν
Υποψήφιος ετών 29
Ιδρύθηκε το 1986 με κύριο αίτημα την έξοδο της Ισπανίας από το ΝΑΤΟ και σήμερα αποτελείται από διάφορους σχηματισμούς, μεταξύ των οποίων το Κομμουνιστικό Κόμμα Ισπανίας και η Πρωτοβουλία Πράσινων Καταλανών. Η Ενωμένη Αριστερά έλαβε 9,9% στις περσινές Ευρωεκλογές και εξέλεξε τέσσερις ευρωβουλευτές που εντάχθηκαν στην Ευρωπαϊκή Αριστερά (GUE-NGL). Στις εκλογές του 2011 έλαβε ποσοστό 6,92%. Στη δημοσκόπηση της Metroscopia του Φεβρουαρίου θα λάμβανε 6,5% αν γίνονταν σήμερα εκλογές.Στις εφετινές εκλογές θα κατέβει με υποψήφιο πρωθυπουργό τον 29χρονο μαρξιστή οικονομολόγο Αλμπέρτο Γκαρθόν, πρώην θαυμαστή του Λένιν που τώρα υιοθετεί αναθεωρητικές αντιλήψεις.

Ενωση, Πρόοδος και Δημοκρατία (UΡyD)
Ρόσα Ντίεθ
Κεντρώοι και φεντεραλιστές
Ιδρύθηκε το 2007. Υποστηρίζει την ενωμένη Ισπανία (εξ ου η «Ενωση») και δηλώνει «προοδευτικό» («Πρόοδος») και «ριζοσπαστικά δημοκρατικό» («Δημοκρατία»). Απορρίπτει κάθε εθνικισμό, περιλαμβανομένων των αυτονομιστικών κινημάτων στη Χώρα των Βάσκων και στην Καταλωνία, και είναι υπέρ μιας φεντεραλιστικής Ευρώπης. Προέρχεται από τη Χώρα των Βάσκων, από τα κινήματα κατά της ΕΤΑ, αλλά είναι πανεθνικό κόμμα. Ανάμεσα στα προεξέχοντα μέλη του είναι ο φιλόσοφος Φερνάντο Σαμπατέρ. Επικεφαλής του UPyD είναι η 62χρονη πρώην ευρωβουλευτίνα του PSOE Ρόσα Ντίεθ. Στις εκλογές του 2011 ήρθε τέταρτο με 4,70% και στις περσινές Ευρωεκλογές έλαβε 6,5%. Στη δημοσκόπηση της Metroscopia του Φεβρουαρίου θα λάμβανε 4,5% αν γίνονταν σήμερα εκλογές.


Ιγνάθιο Ουρκίθου, καθηγητής Κοινωνιολογίας
«Αντί να δώσουν καινοτόμες λύσεις σύρονται πίσω από τις εξελίξεις»
«Οι Ισπανοί συνέδεσαν τα τελευταία χρόνια πολλά από τα προβλήματα της κρίσης με τον δικομματισμό. Θεωρούν ότι η χώρα οδηγήθηκε σε αυτό το σημείο λόγω της διακυβέρνησης του ΡΡ και του PSOE. Ο δικομματισμός έχει συνδεθεί με πολύ αρνητικά στοιχεία, όπως η διαφθορά και κακή οικονομική διαχείριση» λέει στο «Βήμα» ο Ιγνάθιο Ουρκίθου, καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κομπλουτένσε της Μαδρίτης, πολιτικός αναλυτής της εταιρείας δημοσκοπήσεων Metroscopia και τακτικός αρθρογράφος της «El Pais». Θεωρεί ότι η απόρριψη του δικομματισμού και της διαφθοράς βρίσκονται στη βάση της ανόδου τόσο του Podemos όσο και των Πολιτών.
Το PSOE, αλλά και άλλα σοσιαλιστικά κόμματα ευρωπαϊκών χωρών που πλήττονται από την κρίση, ή ατενίζουν την εξουσία με το κιάλι ή αν την κατακτήσουν, απογοητεύουν γρήγορα και βαθιά τους ψηφοφόρους τους. Αυτό συμβαίνει διότι «αντί να δώσουν καινοτόμες λύσεις, σύρονται πίσω από τις εξελίξεις». Ως αποτέλεσμα, «μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων δεν συνδέει πια τη σοσιαλδημοκρατία με την αλλαγή» και είναι πεπεισμένο ότι τα δύο μεγάλα κόμματα, ΡΡ και PSOE, «δεν έχουν σημαντικές διαφορές. Γι’ αυτό οι ψηφοφόροι αρχίζουν να στρέφονται προς τις νέες πολιτικές δυνάμεις που κάνουν την εμφάνισή τους».
Το 2015 θα φέρει το τέλος του δικομματισμού στην Ισπανία; ρώτησε το «Βήμα» τον κ. Ουρκίθου. «Αν οι δημοσκοπήσεις δεν αλλάξουν και επαληθευτούν στις εκλογές, πιστεύω πως ναι» απαντάει και εκτός από την κοινωνιολογική εξήγηση δίνει και την αριθμητική: «Πρώτον, τα τρία μεγαλύτερα κόμματα έχουν πολύ παρόμοια υποστήριξη σχεδόν σε όλες τις περιοχές της Ισπανίας, το οποίο σημαίνει ότι δεν υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στα αστικά και τα αγροτικά περιβάλλοντα. Δεύτερον, το τρίτο κόμμα έχει περισσότερη από τη μισή υποστήριξη από το πρώτο –σημαντικός παράγοντας».
Το μεγάλο στοίχημα του Ιγκλέσιας είναι να κερδίσει τις εκλογές στα τέλη του 2015. Θα τα καταφέρει; «Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το Podemos έχει χαρακτηριστικά κόμματος-νικητή. Λαμβάνει υποστήριξη από μεγάλο φάσμα ψηφοφόρων: νέους και γέρους, αστούς και αγρότες, αριστερούς και κεντρώους. Αν δεν αλλάξει κάτι σε αυτή την τάση, μπορεί κάλλιστα να κερδίσει τις εκλογές. Από την άλλη πλευρά, υποστηρίζουν το Podemos πολλοί ψηφοφόροι που είναι αμφίβολο αν τελικά θα πάνε να ψηφίσουν. Για παράδειγμα, σχεδόν 20% των υποστηρικτών του είναι άνθρωποι που επιλέγουν συστηματικά την αποχή από τις εκλογές. Αυτοί οι ψηφοφόροι είναι λίγο αμφίβολοι. Αλλά προς το παρόν, όλα τα στοιχεία που έχουμε σήμερα, δείχνουν ότι το Podemos θα κερδίσει τις εκλογές. Απομένουν όμως αρκετοί μήνες».
Η εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ θα επηρεάσει τους Ισπανούς να ψηφίσουν το Podemos; «Από την οπτική γωνία των Ισπανών, η εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ ήταν αρκετά αναμενόμενη λόγω της κρίσης που πλήττει την Ελλάδα αυξάνοντας τις ανισότητες, τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Οι οικονομικές συνταγές που εφαρμόστηκαν τα τελευταία χρόνια δεν παρήγαγαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα –και αυτό το έχουν αναγνωρίσει ακόμη και διεθνείς οργανισμοί που τις πρότειναν, όπως το ΔΝΤ. Οι Ελληνες αναζήτησαν μια εναλλακτική, επιλέγοντας μαζικά ένα κόμμα που δεν θεωρείται υπεύθυνο για όσα συνέβησαν τα τελευταία χρόνια. Αυτό άραγε μπορεί να βοηθήσει το Podemos; Εξαρτάται. Αν το αποτέλεσμα όσων προσπαθεί να πετύχει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι θετικό, αν καταφέρει να αναδιαρθρώσει το χρέος και να μειώσει τη φτώχεια, θα ενισχύσει το Podemos. Αν όμως η Ελλάδα καταλήξει εκτός ευρώ, χρεοκοπήσει και κηρύξει στάση πληρωμών, τα οποία θα επιδεινώσουν την κρίση, αναμφίβολα η ρητορική του Podemos θα χάσει τη δυναμική της».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ