Αποδόσεις με «ανοιχτά» χρήματα

Δημοφιλείς έχουν καταστεί ξανά οι καταθετικοί λογαριασμοί πρώτης ζήτησης. Η πολιτική αβεβαιότητα του τελευταίου διμήνου έστρεψε πολλούς αποταμιευτές σε «ανοιχτά» προϊόντα, δηλαδή σε προγράμματα που δεν διέπονται από χρονικές δεσμεύσεις σε σχέση με τη διαθεσιμότητα των χρημάτων. Δεν ήταν λίγοι οι καταθέτες που τις τελευταίες εβδομάδες δεν προχώρησαν σε ανανέωση των προθεσμιακών τους καταθέσεων, αλλά και εκείνοι που επέλεξαν να «σπάσουν» προγράμματα πριν από τη λήξη τους, στρεφόμενοι σε προϊόντα Ταμιευτηρίου ή τρεχούμενους λογαριασμούς. Τραπεζικά στελέχη εκτιμούν ότι έως ότου η νέα κυβέρνηση δείξει δείγματα γραφής για την οικονομική πολιτική που θα ακολουθήσει και μέχρι να υπάρξει μια νέα συμφωνία με την ΕΕ, οι τάσεις αυτές θα παραμείνουν κυρίαρχες. Στο πλαίσιο αυτό, αναμένουν στροφή σε προϊόντα που δεν έχουν περιορισμούς στις αναλήψεις. Σημειώνουν δε ότι οι πρώτες καταθέσεις που θα επιστρέψουν στο τραπεζικό σύστημα θα προέρχονται κυρίως από θυρίδες ή προσωπικές… κρυψώνες και θα τοποθετηθούν σε λογαριασμούς πρώτης ζήτησης.

«Τα ανοιχτά θέματα είναι πολλά για τη νέα κυβέρνηση. Οταν αρχίσουν να κλείνουν τότε αναμένουμε μια αντιστροφή της πτωτικής πορείας των υπολοίπων στις καταθέσεις» υπογραμμίζει γενικός διευθυντής συστημικού ομίλου. Και προσθέτει ότι σε πρώτη φάση αύξηση της ζήτησης θα καταγραφεί για προγράμματα που επιτρέπουν ανά πάσα στιγμή την ανάληψη των αποταμιεύσεων. Τα επιτόκιά τους πάντως βρίσκονται στο ναδίρ.

Τρεις κατηγορίες

Αυτή τη στιγμή υπάρχουν στην αγορά ορισμένα προϊόντα που μπορούν να εξασφαλίσουν σημαντικά υψηλότερες αποδόσεις. Πρόκειται για προγράμματα που επιτρέπουν σε κάθε περίπτωση την πραγματοποίηση αναλήψεων αυθημερόν και χωρίς κανέναν περιορισμό. Τα προϊόντα αυτά διακρίνονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες:

1) Προνομιακοί λογαριασμοί. Δεν προσφέρουν όλα τα προϊόντα Ταμιευτηρίου και οι τρεχούμενοι λογαριασμοί τόσο χαμηλά επιτόκια όσο αυτά που αποτυπώνονται στους μέσους όρους της αγοράς. Αν και περιορισμένα σε αριθμό, υπάρχουν προγράμματα που μπορούν να εξασφαλίσουν αποδόσεις που θυμίζουν… προθεσμιακές καταθέσεις, φτάνοντας ως και το 2,5%.

Πρόκειται κατά κύριο λόγο για προϊόντα με ορισμένες ιδιαιτερότητες, οι οποίες ωστόσο δεν σχετίζονται με τη δυνατότητα αναλήψεων. Για παράδειγμα, μπορεί η αίτηση για αυτά να γίνεται μόνο online ή να μην είναι δυνατή η χρήση του γκισέ ή να θέτουν ως προϋπόθεση άλλα χαρακτηριστικά, όπως π.χ. η ενεργοποίηση δύο πάγιων εντολών. Στην προκειμένη περίπτωση οι τράπεζες παρέχουν ως κίνητρο ένα υψηλό επιτόκιο.

Σημειώνεται ότι σε κάθε περίπτωση στα προγράμματα αυτά δεν τίθεται κανένας περιορισμός ως προς την πραγματοποίηση συναλλαγών μέσω των εναλλακτικών δικτύων (ΑΤΜ, e-banking, phone banking). Απλώς θα πρέπει να προσέχει, εφόσον υπάρχει κλίμακα επιτοκίων, το υπόλοιπο της κατάθεσης να μην πέσει κάτω από το κατώτατο όριο που διασφαλίζει το υψηλό επιτόκιο.

2) Λογαριασμοί μισθοδοσίας. Πρόκειται για τους δημοφιλέστερους τρεχούμενους λογαριασμούς, μέσω των οποίων ο καταθέτης μπορεί να εξασφαλίσει ιδιαίτερα υψηλές αποδόσεις. Τα προγράμματα αυτά χρησιμοποιούνται για την καταβολή του μισθού ή της σύνταξης και προσφέρουν υψηλότερα επιτόκια για χαμηλότερα μέσα υπόλοιπα, τα οποία μπορεί να φτάσουν ακόμη και το 2,50%. Αρα συμφέρουν όσους έχουν μικρά ποσά να αποταμιεύσουν. Αυτό που πρέπει να προσέξουν πολύ οι καταθέτες είναι το είδος το επιτοκίου που εφαρμόζεται σε κάθε προϊόν. Σε αυτή την κατηγορία καταθέσεων ισχύουν συνήθως υψηλότερες αποδόσεις για μικρότερα ποσά και όσο το μέσο υπόλοιπο αυξάνεται τόσο μειώνεται το επιτόκιο, το οποίο μπορεί να είναι είτε κλιμακωτό είτε κλιμακούμενο. Η διαφορά μεταξύ των δύο είναι σημαντική και επηρεάζει καθοριστικά τους εισπραχθέντες τόκους.

Οταν το επιτόκιο είναι κλιμακωτό, εφαρμόζεται ξεχωριστά σε κάθε κλίμακα ποσού, σε αντίθεση με το κλιμακούμενο, που εφαρμόζεται σε ολόκληρο το ποσό. Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση που κάποιος διατηρεί καταθέσεις υψηλότερες από την πρώτη κλίμακα, που συνήθως έχει και το υψηλότερο επιτόκιο, δεν συμφέρει να επιλέγει προγράμματα με κλιμακούμενο επιτόκιο. Από την άλλη, αν είναι βέβαιος ότι το μέσο υπόλοιπο δεν θα ξεπεράσει το ανώτερο ποσό της πρώτης κλίμακας, τότε μπορεί να αναζητήσει την καλύτερη δυνατή απόδοση μεταξύ όλων των προϊόντων, ανεξάρτητα από το είδος του επιτοκίου.

3) Αποταμιευτικά προγράμματα. Τα χαρακτηριστικά των προϊόντων που διατίθενται στην αγορά ποικίλλουν τόσο ως προς την υποχρεωτικότητα των τακτικών καταθέσεων όσο και ως προς τη δυνατότητα αναλήψεων κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου. Το ελάχιστο ποσό της αποταμίευσης είναι χαμηλό και μπορεί να ξεκινά ακόμη και από το 1 ευρώ τον μήνα.

Η λύση αυτή προσφέρεται για όσους επιζητούν μια υψηλή απόδοση, αλλά δεν θέλουν να δεσμεύονται ως προς την ελάχιστη διάρκεια της κατάθεσης. Ετσι, αν χρειαστεί να προχωρήσουν σε ανάληψη των αποταμιεύσεών τους, η μόνη ποινή που προβλέπεται έχει να κάνει με το ύψος του επιτοκίου. Σε γενικές γραμμές, τα προγράμματα αυτά διακρίνονται στις εξής δύο κατηγορίες:

–Με υποχρεωτικές καταθέσεις: Οι ετήσιες αποδόσεις των προγραμμάτων αυτών φθάνουν ως και το 2,80%, υπό την προϋπόθεση ότι ο πελάτης αποταμιεύει κάθε μήνα ένα ποσό. Αν δεν γίνει η κατάθεση, ως ποινή προβλέπεται η σημαντική μείωση του επιτοκίου. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που ο καταθέτης προχωρήσει σε πρόωρη διακοπή του προϊόντος ή σε ανάληψη.

–Με περιορισμούς στις αναλύψεις. Μια δεύτερη λύση αποτελούν τα προγράμματα που επιτρέπουν στον πελάτη να καταθέτει χρήματα όποτε εκείνος επιθυμεί. Περιορισμοί υφίστανται μόνο ως προς τις αναλήψεις, για τις οποίες υπάρχει πλαφόν. Τα προϊόντα αυτά συμφέρουν όσους δεν θέλουν να δεσμεύονται για το ύψος των καταθέσεων αλλά προτιμούν να επιλέγουν τον χρόνο και το μέγεθος της αποταμίευσης.