Δύσκολη συνεννόηση με τον απρόβλεπτο Ερντογάν

Πολύ δύσκολη συνεννόηση προμηνύεται από εδώ και πέρα για τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά με τον απρόβλεπτο νέο πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε μια ιδιαίτερα ευαίσθητη χρονικά περίοδο όπου κυριαρχούν οι γεωπολιτικές αναταράξεις στην ευρύτερη περιοχή.

Το βαρύ κλίμα των τελευταίων ημερών επηρέασε και την προχθεσινή συνάντηση των δύο ηγετών στο Κάρντιφ της Ουαλίας, στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, παρά το γεγονός ότι συμφώνησαν στη διεξαγωγή του 3ου Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας και Τουρκίας.

Παρά την τεταμένη ατμόσφαιρα που υπήρχε την περασμένη εβδομάδα, μετά τις προκλητικές δηλώσεις Ερντογάν στα κατεχόμενα εδάφη της Κύπρου, συμφωνήθηκε να μη σταματήσει η επαφή των δύο πλευρών.

Αν και η Αθήνα είχε εκφράσει την έντονη ενόχλησή της για τις δηλώσεις του νεοεκλεγέντος προέδρου της Τουρκίας στο πλαίσιο της επίσκεψής του στα Κατεχόμενα, τόσο επί του Κυπριακού όσο και επί θεμάτων που, έστω δημόσια, δεν ανήκουν στη διμερή ατζέντα, όπως η εκλογή μουφτήδων, τελικώς αποδέχθηκε η ελληνική κυβέρνηση να διεξαχθεί το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας.

Το συμβούλιο θα διεξαχθεί στην Αθήνα εντός του Νοεμβρίου, οπότε αναμένεται στην Ελλάδα ο Αχμέτ Νταβούτογλου υπό την ιδιότητα πλέον του πρωθυπουργού, συνοδευόμενος από πολυμελή υπουργική αντιπροσωπεία.

Το προηγούμενο Συμβούλιο είχε πραγματοποιηθεί στην Τουρκία τον Μάρτιο του 2013. Λίγους μήνες αργότερα, τον Ιούλιο του 2013, ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος είχε επισκεφθεί την Αγκυρα και είχε ανακοινώσει, μαζί με τον τότε ομόλογό του Νταβούτογλου, ότι οι δύο χώρες προσανατολίζονταν στη σύγκληση του τρίτου συμβουλίου ακόμη και εντός του πρώτου εξαμήνου του 2014, κατά τη διάρκεια της ελληνικής προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ –κάτι που τελικά δεν έγινε.

Είναι εμφανές, όπως παρατηρούν διπλωματικοί παράγοντες, ότι οι σχέσεις Ελλάδος – Τουρκίας εισέρχονται σε νέα φάση και η ελληνική πλευρά τονίζεται πως πρέπει να είναι προετοιμασμένη και με σαφή στρατηγική, διότι εκτιμάται πως θα υπάρξει μια δύσκολη επικοινωνία, ενώ ο Ερντογάν θεωρείται απρόβλεπτος, με ό,τι αυτό σημαίνει για τις ισορροπίες στην ευρύτερη περιοχή.

Η συνάντηση των δυο ηγετών αποτέλεσε ένα πρώτο τεστ στη νέα φάση των σχέσεων Ελλάδος – Τουρκίας, με πιο χαρακτηριστική τη στάση του κ. Σαμαρά που εξέφρασε τη «σαφή και κρυστάλλινη ελληνική άποψη» ότι δεν υπάρχουν δύο κυπριακά κράτη και ότι «η Ευρώπη δεν θα δεχθεί δύο κυπριακές δημοκρατίες». Η φράση του Πρωθυπουργού «βρισκόμαστε ενώπιον ενός πραγματικού προβλήματος, μιας πραγματικής διαφοράς» ήταν ενδεικτική.

Από κυβερνητικούς κύκλους σημειώνεται ότι δεν θα πρέπει να χρεωθεί στην Ελλάδα τυχόν αποτυχία των διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό και υπενθυμίζεται η πάγια ελληνική θέση περί πλήρους εφαρμογής των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας με την επισήμανση ότι η λύση στο Κυπριακό πρέπει να είναι σύμφωνη με το ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ ο Πρωθυπουργός που συνοδευόταν από τον αντιπρόεδρο και υπουργό Εξωτερικών Ευάγγελο Βενιζέλο και τον υπουργό Εθνικής Αμυνας Δημήτρη Αβραμόπουλο είχε σειρά επαφών, συνομίλησε και με την Ανγκελα Μέρκελ, ενώ είχε μια σύντομη συνομιλία και με τον Μπαράκ Ομπάμα.

Η ελληνική αντιπροσωπεία εμφανίστηκε αρκετά ικανοποιημένη από τη στάση του ΝΑΤΟ έναντι της πΓΔΜ, καθώς στο κείμενο των συμπερασμάτων συμπεριελήφθη διάταξη ότι θα προχωρήσει η ενταξιακή διαδικασία μόλις υπάρξει αμοιβαία αποδεκτή λύση στο θέμα της ονομασίας εντός του πλαισίου του ΟΗΕ καλώντας παράλληλα να υπάρξουν προσπάθειες προς την κατεύθυνση αυτή.